Ας μιλήσουμε για πάθος

Κάποιος με ρώτησε την άποψή μου για τη γενοκτονία στο Νταρφούρ του Σουδάν. Μου είπε, «Έχουμε καθήκον να συμβάλλουμε όσο μπορούμε για να ενισχύσουμε την ανθρωπιστική βοήθεια και τις ειρηνευτικές δυνάμεις, να βοηθήσουμε να σωθούν ζωές που μπορεί να χαθούν; Μιλώντας γενικά για τις αφρικανικές χώρες όπου οι κυβερνήσεις μπορούν να κάνουν τόσο τρομερά πράγματα, είναι η κατάσταση αυτή αναπόφευκτη και θα επαναλαμβάνεται ες αεί; Πιστεύεις ότι θα σταματήσουν κάποτε οι γενοκτονίες; Ο ΟΗΕ και οι χώρες που προσπαθούν να κάνουν παρεμβάσεις, το έχουν για βασική τους προτεραιότητα; Είμαι περίεργος για τη βουδιστική στάση ή για τη δική σου στάση απέναντι στα ζητήματα τα αυτά. Για τη στάση που πρέπει να έχει κανείς όταν μαθαίνει ότι συμβαίνουν τέτοια πράγματα».

Τέτοιες ερωτήσεις μου γίνονται συχνά. Φυσικά, οι μεγάλες τραγωδίες στα μακρινά μέρη είναι σημαντικές. Είναι θλιβερό να συμβαίνουν τέτοια πράγματα και, βεβαίως, έχουμε κάποιο καθήκον να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε. Όμως, δυστυχώς, πολύ λίγα μπορούμε να κάνουμε για ανθρώπους που βρίσκονται τόσο μακριά.

Οι σύγχρονες επικοινωνίες φέρνουν τις ειδήσεις από απίστευτα μακρινά μέρη μέσα στο σπίτι μας. Τα σύγχρονα συστήματα μεταφοράς, έχουν κάνει μέρη τα οποία κάποτε έμοιαζαν απρόσιτα να μοιάζουν πολύ κοντά. Κατά μια έννοια, ο κόσμος γίνεται μικρότερος. Αλλά κατά μια άλλη, είναι τόσο μεγάλος όσο ήταν πάντοτε.

Όπου να ‘ναι, θα καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε με ευφυή πλάσματα από άλλους πλανήτες. Όταν ο ενθουσιασμός θα κοπάσει, θα αρχίσουμε να παρατηρούμε ότι έχουν κι αυτά προβλήματα και τελικά θα αρχίσουν να υπάρχουν άνθρωποι στη Γη που θα τραβάνε τα μαλλιά τους για την πείνα στον Ρεγκιζβόν του Κενταύρου VII, ενώ στους χάι κοινωνικούς κύκλους θα φοριέται πολύ το να υποστηρίζεις τα αιτήματα των φουκαράδων των Γκλόμπνελ από τον Ζήτα Ρετικούλι. Μ’ αυτά που λέω, δε θέλω να ευτελίσω την κατάσταση στο Νταρφούρ –αυτό που θέλω να πω, είναι ότι είναι φυσικό να θέλουμε να βοηθήσουμε αυτούς που υποφέρουν, όπου και αν βρίσκονται. Και ότι μπορεί να είναι κοινωνικά επωφελές το να εκφράζουμε την ανησυχία μας για οτιδήποτε θεωρείται τρέντι να ανησυχεί κανείς την εκάστοτε περίοδο.

Το καλύτερο πράγμα που μπορείς να κάνεις για να βοηθήσεις τους ανθρώπους που βρίσκονται σε φρικτές καταστάσεις σε κάποιο μακρινό μέρος, είναι να φροντίσεις το δικό σου μέρος του κόσμου όσο πιο προσεκτικά μπορείς.

Είδα ότι κάποιος πόσταρε ένα σχόλιο στο προηγούμενό μου άρθρο, λέγοντας ότι φοβάται πως αν οι άνθρωποι ήταν σαν κι εμένα, κανείς δε θα είχε το πάθος και την αφοσίωση που χρειάζεται προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα του κόσμου. Όμως δεν είμαι σίγουρος αν αυτό που χρειάζεται είναι πάθος. Χρειάζεται να αισθάνεσαι πάθος και αφοσίωση για να σκουπίσεις το πάτωμά σου; Χρειάζεται να αισθάνεσαι πάθος και αφοσίωση για να πεις καλημέρα στον γείτονά σου; Χρειάζεται να αισθάνεσαι πάθος και αφοσίωση για να πας χωρίσεις τα σκουπίδια που πάνε για ανακύκλωση;

Τα μεγάλα προβλήματα στα μακρινά μέρη δεν είναι ούτε στο ελάχιστο τόσο κρίσιμα όσο είναι τα μικροσκοπικά προβλήματα που βρίσκονται μπροστά στα μάτια σου –ή πίσω από αυτά.

Με τα μεγάλα προβλήματα του κόσμου, μπορείς να ασχοληθείς καλύτερα όταν έχεις αντιμετωπίσει τα μικρά πράγματα. Για το Νταρφούρ, τη Βαγδάτη, την Πιονγκγιάνγκ και τα άλλα μέρη που οι άνθρωποι ζουν τραγωδίες, μπορείς να κάνεις πολύ λίγα. Μπορείς να ψηφίσεις. Μπορείς να δώσεις χρήματα. Μπορείς να γράψεις στον βουλευτή σου, να λάβεις μέρος σε έναν μαραθώνιο κ.λπ., κ.λπ. Είναι καλό το να κάνεις τέτοια καλά πράγματα. Πρέπει όμως να έχεις κατά νου ότι δεν μπορείς ποτέ να διορθώσεις τις μακρινές αυτές τραγωδίες, όσο και αν το θέλεις –όπως λέει και ο Ντόγκεν, «Τα λουλούδια πέφτουν παρότι τα αγαπάμε και τα αγριόχορτα μεγαλώνουν παρότι τα μισούμε».

Δε λέω ότι είναι κακό να προσπαθεί κανείς να βοηθήσει τους ανθρώπους που περνούν τραγικές καταστάσεις κάπου μακριά. Όμως πολύ συχνά, οι προσπάθειες αυτές είναι μια δικαιολογία για να αγνοήσουμε μικρότερα προβλήματα που είναι πολύ πιο κοντά –προβλήματα για τα οποία μπορούμε όντως να κάνουμε κάτι καλό. Είναι σαν να λέμε ότι τα Μεγάλα Προβλήματα (αυτά που όλοι συμφωνούν ότι είναι Μεγάλα Προβλήματα επειδή τα παίζει η τηλεόραση κι έτσι), είναι σημαντικά αλλά τα μικρά μπορούμε να τα αγνοήσουμε. Υποσυνείδητα, ξέρουμε ότι δεν μπορούμε να διορθώσουμε πράγματα που βρίσκονται τόσο μακριά από το άμεσο περιβάλλον μας. Και προβιβάζοντας τα μακρινά αυτά πράγματα σε ύψιστης σημασίας, κινδυνεύουμε να δίνουμε στον εαυτό μας δικαιολογίες για να αγνοεί αυτά που είναι μπροστά του.

Ακόμα, μια τέτοια τακτική είναι ένας άλλος τρόπος να πούμε ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι «εκεί έξω», όχι «εδώ μέσα». Όταν φτάσεις να δεις ότι η πραγματική πηγή κάθε κακού στον κόσμο είσαι εσύ και μόνο εσύ, οι προτεραιότητές σου πρέπει να αλλάξουν άρδην. Ίσως χρειαζόμαστε περισσότερο πάθος και αφοσίωση για τα προβλήματα που βρίσκονται μέσα μας. Υπάρχουν φλέγοντα και ιστορικής σημασίας ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσεις αυτήν ακριβώς τη στιγμή και που δε βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Είναι ακριβώς εδώ. Και μόνο όταν λύσεις τα ζητήματα που βρίσκονται πολύ κοντά, μπορείς να κάνεις κάτι γι αυτά που βρίσκονται πολύ μακριά.

Προς το παρόν, πα να δω τον Μποράτ. Θα σας πω τις εντυπώσεις μου αργότερα.

Μπραντ Ουόρνερ – Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2006

Σ.τ.Μ. Περισσότερες πληροφορίες για τη γενοκτονία στο Σουδάν, μπορεί κανείς να βρει εδώ. Επίσης, το ποστ του Μπραντ Ουόρνερ για την ταινία Μποράτ, βρίσκεται εδώ.