Want A Job, Want A Job, Want A Good Job...

Κανείς δεν το θυμάται αυτό το κομμάτι από την ταινία Sid And Nancy, έτσι δεν είναι; Ένας οδηγός λεωφορείου (νομίζω), λέει στον Σιντ Βίσιους ότι έχει γράψει ένα τραγούδι πανκ και τον ρωτάει αν θέλει να το ακούσει. Ο Σιντ του λέει «ναι» και ο τύπος του λέει το τραγούδι το οποίο πάει «I want a job, want a job, want a good job, I want a job that pays. I want a job, want a job, want a real job, one that satisfies my artistic needs.»

Τέλος πάντων, ποστάρω αυτό εδώ για να καλύψω αυτά που έλεγα τις προάλλες για τη δουλειά μου –κατάλαβα ότι μπορεί να μην ήταν αρκετά σαφή.

Η δουλειά που είχα στην Tsuburaya Productions επί 12-13 χρόνια πάει και τελείωσε. Θα πάρω τον τελευταίο μου μισθό στις 31 Δεκεμβρίου και έχω βάλει αρκετά στην άκρη ώστε να μην πεθάνω της πείνας. Κάπως θα βοηθήσουν επίσης και τα ψιλά που βγάζω ως συγγραφέας, όμως θα πρέπει να φύγω από το Λ.Α. –στην πόλη αυτή, τα λεφτά που έχω δε θα με βγάλουν για περισσότερο από μερικούς μήνες, ενώ στα περισσότερα άλλα μέρη που θα μπορούσα να πάω, θα με βγάλουν για πολύ παραπάνω.

Ψάχνω λοιπόν περισσότερο για ένα μέρος να πάω, παρά για έναν βαρβάτο μισθό. Ο προορισμός που θα προτιμούσα είναι το Μόντρεαλ και μπορεί και να πάω –εκεί ή κάπου αλλού στον Καναδά. Μου πέρασε από το μυαλό ακόμα και το να αρχίσω να περιφέρομαι στον πλανήτη όπως ο Κέιν από το Kung Fu, όμως δεν νομίζω ότι τελικά είναι η καλύτερη ιδέα. Κάποιοι μου πρότειναν ορισμένα ενδιαφέροντα πράγματα τα οποία και σκέφτομαι, όμως αν έχετε άλλες ιδέες, ευχαρίστως να τις ακούσω (ακόμα και αν δεν πρόκειται για τον Καναδά). Οποιοδήποτε μέρος έχει τις δυνατότητες να γίνει το καλύτερο μέρος και αυτό που νομίζω ότι είναι σωστό, μπορεί να αποδειχθεί ότι τελικά δεν είναι.

Ο δάσκαλος μου του Ζεν, ο Νισιτζίμα Σενσέι, συμβουλεύει πάντοτε τους μαθητές του να μην παρατήσουν την καθημερινή τους δουλειά. Και υπάρχουν μερικοί πολύ καλοί λόγοι γι αυτό, με πρώτον και κύριο, το ότι οι άνθρωποι που παρατάνε τις δουλειές τους για να ασχοληθούν αποκλειστικά με τη διδασκαλία του Ζεν, συχνά πάνε κατά διαόλου –βασικά, παίρνουν πολύ κατάκαρδα το μελόδραμα του Ζεν. Προσωπικά μου αρέσει πολύ ότι δεν έχω ποτέ τον χρόνο που απαιτείται για να μπλεχτώ μ’ αυτές τις μαλακίες και σκοπεύω να συνεχίσω να είμαι έτσι. Ως εκ τούτου, ψάχνω για δουλειά και το ψάξιμο για δουλειά θα είναι προς το παρόν η δουλειά μου, μια δουλειά που δε θα μου αφήσει περιθώριο για πολλά-πολλά. Η στάση του να είσαι πολύ απασχολημένος για να ασχοληθείς με το μελόδραμα του Ζεν είναι ένα παράδειγμα ζωής το οποίο πήρα από τους δύο καλύτερους εν ζωή δασκάλους του Ζεν: τον Γκούντο Νισιτζίμα και τον Τιμ Μακάρθι.

Δε θέλω να κριτικάρω αυτό που κάνουν οι άλλοι. Ψέματα, θέλω –το απολαμβάνω. Όμως πάντα μου δημιουργεί πρόβλημα. Και, κάτι με τον θάνατο της γιαγιάς, κάτι με τη μετακόμιση, κάτι με το που ψάχνω για δουλειά, κάτι με το απίστευτο τζετ-λαγκ από τις δύο βδομάδες που πέρασα στην Ανατολική Ώρα καπάκι αφότου είχε περάσει η Θερινή Ώρα, κάτι με το που προσπαθώ να τελειώσω το τρίτο μου βιβλίο, κάτι με κάτι άλλα διάφορα, το μελόδραμα του Ζεν είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζομαι αυτή τη στιγμή. Ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή. Οπότε, ποστάρετε ό,τι θέλετε, ανώνυμοι παπάρες. Εγώ δε θα μπλεχτώ. Αυτή τη στιγμή είμαι στενοχωρημένος και δεν πρόκειται να με βοηθήσει σε τίποτα το να μπλεχτώ.

Ξέρετε, υπάρχει κάτι ψιλό που μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε πώς αντιλαμβάνομαι όλη αυτή την ιστορία με το Ζεν, οπότε να σας το σερβίρω μπας και το πιάσετε –μπορεί μάλιστα να το έχω πει και στο παρελθόν: δεν ήθελα ποτέ να γίνω δάσκαλος του Ζεν. Υπάρχει πολύς κόσμος που έκανε όλη τη μαθητεία και την άσκηση, προσβλέποντας στο να έρθει η μέρα που θα βάλει τα ράσα και θα γίνει δάσκαλος του Ζεν. Εγώ, πάλι, όχι. Άρχισα την άσκηση επειδή είχε αποτέλεσμα επάνω μου και δέχτηκα το χρίσμα επειδή ο Νισιτζίμα Σενσέι ήθελε κάποιον να τον αντικαθιστά στις διαλέξεις. Και ακόμα και τότε, μου πήρε περίπου έναν χρόνο μέχρι να ενδώσω στο αίτημά του. Συνέχισα να διδάσκω επειδή, όπως έγινε και με τις άλλες διαστάσεις της άσκησης, ανακάλυψα ότι μου δουλεύει. Όμως ακόμα το σιχαίνομαι του κερατά. Το σιχαίνομαι, το σιχαίνομαι, το σιχαίνομαι. Δεν το μπορώ με τίποτα. Αλλά με τίποτα.

Αυτός είναι ο λόγος που όταν έρχεστε στο Κέντρο της Χιλ Στριτ, συχνά με πετυχαίνετε σε σκατά διάθεση, ιδιαίτερα νωρίς το πρωί. Το ξέρω ότι είναι πολύ ωραίο να το διδάσκεις αυτό το πράγμα σε ανθρώπους που ενδιαφέρονται, το ξέρω ότι είναι πολύτιμο και το ξέρω ότι το κάνω καλά (συγνώμη αν αυτό ακούγεται υπεροπτικό –δικό σας πρόβλημα). Όμως το σιχαίνομαι. Θέλω απλώς να καθίσω ήσυχα μόνος μου και ξαφνικά βρίσκομαι να έχω απέναντί μου ένα κάρο κόσμο που παλεύει για την προσοχή μου, πιστεύοντας ότι υπάρχει κάτι που μπορώ να του προσφέρω. Δεν έχω τίποτα. Γιατί δεν μπορεί ο κόσμος να το καταλάβει αυτό; Δεν μπορώ να επιστρατεύσω αυτά που πρέπει να επιστρατεύσω προκειμένου να γίνω ο χαρωπός, ζεστός και φιλόξενος τύπος που μάλλον θα έπρεπε να είμαι όταν αρχίζει να έρχεται ο κόσμος. Και αυτό επειδή (και ας με συγχωρέσει ο Κύριος), εκείνη τη στιγμή το μόνο που συνήθως θέλω, είναι να πάνε όλοι στα γαμίδια και να μ’ αφήσουν στην ησυχία μου.

Ξέρω ότι υπάρχουν δάσκαλοι που όλα αυτά τα γουστάρουν σε τρέλα. Τους αρέσει αφάνταστα να έχουν γύρω τους ένα κάρο κόσμο που πιστεύει ότι είναι καταπληκτικοί τύποι και ψάχνουν την παραμικρή ευκαιρία για να προσφέρουν τις διδασκαλίες τους στις φουκαριάρικες τις χαμένες ψυχές που έχουν έρθει εκεί ζητώντας τη σοφή τους καθοδήγηση. Ουαί, λέγω! Ουαί! Ουαί! Ουαί! Έχω ξεφύγει από αρκετούς τέτοιους τύπους και δεν τους αντέχω με καμιά πουτάνα. Αν σας αρέσουν αυτές οι μαλακίες, πηγαίνετε να βρείτε κάναν τέτοιον τύπο. Στ’ αλήθεια δε με νοιάζει.

Όπως και να ‘χει πάντως, κατά το τέλος της ημέρας έχω μαλακώσει και είμαι πολύ χαρούμενος που μπορώ να μοιραστώ αυτή την ησυχία με ανθρώπους που την εκτιμούν. Και καταλήγω να αισθάνομαι πολύ συγκινημένος που είστε εκεί, παρότι δεν το παραδέχομαι ανοιχτά. Συνεπώς, μη σας ξενερώνει που όταν έρχεστε, συμπεριφέρομαι σα μαλάκας –απλώς, μη με σκοτίζετε πολύ γιατί θα σας πετάξω κάνα μαξιλάρι. Υπάρχουν πολλοί τύποι που αυτοπαρουσιάζονται σαν καλοί, ζεστοί και γεμάτοι ενδιαφέρον αλλά που στην πραγματικότητα είναι κάτι παθητικά-επιθετικά αρχίδια, ψωνισμένα με την εξουσία και έτοιμα να σου κόψουν το λαρύγγι *. Να τους προσέχετε αυτούς τους τύπους, ΟΚ; Και να προσέχετε κι εμένα. Αλήθεια. Σας παρακαλώ, προσέχετε πάντα.

Ουπς. Παραξέφυγα από το θέμα αυτή τη φορά.

Τέλος πάντων. Αν έχετε τίποτα καλές ιδέες για μελλοντικές δουλειές ή για μέρη που θα μπορούσα να πάω, στείλτε τις. Και σας ευχαριστώ! Στ’ αλήθεια εκτιμώ πολύ αυτό που κάνετε, παρά το γεγονός ότι η γκρινιάρικη συμπεριφορά μου δείχνει το αντίθετο.

Κάποια στιγμή πρέπει να γράψω κάνα κομμάτι για τη συναυλία των Puffy ** που είδα εχτές. Όμως θέλω πρώτα να αφήσω τον κόσμο να απαντήσει σ’ αυτά που έγραψα μόλις τώρα.

Μπραντ Ουόρνερ – Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2007

* Αν αναφερόμουν σε κάποιον συγκεκριμένο, θα το έλεγα. Μην έχετε καμία αμφιβολία. Όμως υπάρχουν πολλά τέτοια αρχίδια για να μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο.

** Αρνούμαι να τις αποκαλέσω Puffy AmiYumi.

ΥΓ
Ο Τιμ Μακάρθι (Tim McCarthy), ο πρώτος δάσκαλος Ζεν του Μπραντ Ουόρνερ, διδάσκει στο Kent Zendo –το σάιτ τους, βρίσκεται εδώ.

Γιαγιά

Η γιαγιά μου, η Μάριαν Ουόρνερ, πέθανε στις 4:55 σήμερα το πρωί της Πέμπτης, 15 Νοεμβρίου του 2007. Κοντά της ήταν ο πατέρας μου, η θεία μου (κόρη της γιαγιάς), η ξαδέλφη μου η Τρίσα και ο γιος της ο Ρόμπι, καθώς και μια κυρία από το ίδρυμα ανακουφιστικής φροντίδας η οποία έτυχε να λέγεται Στέισι (όπως και η αδελφή μου) και της ο οποίας ο άντρας λέγεται Μπραντ (όχι εγώ, άλλος Μπραντ).

Η θεία μου με ξύπνησε καμιά ώρα πριν πεθάνει η γιαγιά, επειδή η κυρία Στέισι ξύπνησε αυτήν και τον πατέρα μου και τους είπε ότι η αναπνοή και οι άλλες λειτουργίες της γιαγιάς είχαν αλλάξει και η ώρα πλησίαζε. Η θεία μου, με ρώτησε αν υπήρχε κάτι θρησκευτικό που ήθελα να κάνω, οπότε έψαξα τον σάκο μου και βρήκα ένα μικρό βιβλιαράκι με σούτρες που συνήθως κουβαλάω μαζί μου. Άναψα ένα στικάκι και έψαλλα τη Σούτρα της Καρδιάς. Η αναπνοή της γιαγιάς ήταν βαριά και τα μάτια της έμειναν για την περισσότερη ώρα κλειστά, αν και πού και πού τα άνοιγε και επιβεβαίωνε την παρουσία μας. Καθώς η αναπνοή της άρχισε να γίνεται πιο σταθερή, συνέχισα να ψέλνω και δε σταμάτησα μέχρι που πήρε την τελευταία της αναπνοή. Η θεία μου της κρατούσε το χέρι, ενώ ο πατέρας μου και η Τρις στέκονταν στα πόδια του κρεβατιού.

Και έτσι έφυγε.

Αυτό έγινε πριν από εφτά ώρες. Είναι λάθος να γράφεις τέτοια πράγματα σε έναν δημόσιο χώρο όπως αυτός, τόσο σύντομα αφού έγιναν –ο βασικός πρακτικός λόγος που το κάνω, είναι για να ενημερώσω αυτούς που δήλωσαν συμμετοχή στο ημερήσιο ησυχαστήριο του Κέντρου της Χιλ Στριτ για μεθαύριο Σάββατο 16 Νοεμβρίου, ότι δε θα είμαι εκεί. Το ησυχαστήριο θα γίνει, όμως θα το κάνει ο Κέβιν Μπόρτολιν, ένας άλλος κληρονόμος του Ντάρμα του Νισιτζίμα Σενσέι. Ίσως μάλιστα να πει και κάτι στο τέλος.

Αυτή τη χρονιά, έχω σκεφτεί και ξανασκεφτεί την άποψή μου σχετικά με το τι γίνεται όταν πεθαίνεις. Δε με ενοχλεί το να μοιράζομαι το μυστικό με τον κόσμο, απλώς δεν έχω και πολύ μεγάλη βεβαιότητα ότι οι περισσότεροι που θα ακούσουν ή θα διαβάσουν αυτό που θα πω, θα αντιληφθούν τι ακριβώς εννοώ. Μ’ αυτό δε θέλω να πω ότι εγώ είμαι και καλά ο Φωτισμένος και εσείς οι υπόλοιποι είσαστε οι μαλάκες. Θέλω όμως να πω ότι χρειάζεται αρκετή αφοσιωμένη άσκηση προκειμένου τα πράγματα αυτά να αρχίσουν να βγάζουν νόημα και οι περισσότεροι δεν την έχετε κάνει. Δεν κρίνω κανέναν –απλώς αναφέρω ένα γεγονός.

Τέλος πάντων, όλοι μας φανταζόμαστε ότι αυτό το πράγμα που αποκαλούμε «εγώ», είναι η προσωπική περιουσία που έχουμε ως άτομα. Αυτό από μόνο του είναι μια παράλογη ιδέα η οποία μας δίνει και ένα μέτρο του πόσο αλλοπρόσαλλη είναι η άποψή μας. Εγώ με κατέχω. Άρα, δεν είμαστε ένα άτομο, αλλά δύο: υπάρχει το εγώ που μπορώ να περιγράψω και να ονομάσω και υπάρχει και ένα πιο νεφελώδες και άφατο εγώ που κατέχει το εγώ που μπορώ να περιγράψω και να ονομάσω.

Η πραγματική κατάσταση είναι ότι αυτό το πράγμα που αποκαλούμε «εγώ», δεν είναι περιουσία μας. Είναι μια έκφραση του Σύμπαντος. Και σαν τέτοια, δεν υπάρχει κάπου να πάει όταν αφήνουμε την τελευταία μας ανάσα. Αυτό το «εγώ», δεν είναι μια ψυχή που πετάει στον Παράδεισο ή κατακρημνίζεται στην Κόλαση. Δεν είναι ένα Άτμαν που μετενσαρκώνεται σε ένα διαφορετικό σώμα. Δεν είναι ένας Αληθινός Εαυτός που ενώνεται με την Ολότητα της Ύπαρξης. Δεν μπορεί να περιοριστεί σε τόσο χαζά και μικρά πράγματα. Ακόμα και αυτό που είπα, ότι δηλαδή είναι μια έκφραση του Σύμπαντος, του βάζει πολλά αυθαίρετα όρια.

Η γιαγιά μου πέθανε και πάει και σύντομα θα τη θάψουν. Δεν πρόκειται να επιστρέψει ποτέ. Και όμως το Σύμπαν, μια έκφραση του οποίου υπήρξε, δεν μπορεί ποτέ να πεθάνει, δεν μπορεί ποτέ να πάει πουθενά και δεν μπορεί ποτέ να σβήσει.

Τέλος πάντων.

Η κηδεία θα γίνει το Σάββατο το απόγευμα. Αν θέλετε να κάνετε κάτι για να απαλύνετε τον πόνο μου, πηγαίνετε να δείτε τις Puffy Amiyumi αύριο (Παρασκευή 16 Νοεμβρίου), στο Key Club και τραβήξτε μερικές καλές φωτογραφίες γιατί απ’ ό,τι φαίνεται, εγώ δε θα μπορέσω να πάω. Ίσως να τα καταφέρω να τις δω την Κυριακή στο Άναχαϊμ.

Όταν θα πεθαίνω, μπορείτε να ανάψετε κάνα στικάκι και να ψάλλετε τη Σούτρα της Καρδιάς, να βάλετε να παίζει το White Album των Beatles, να μου κρατήσετε το χέρι (όχι όμως αν είστε άντρες γιατί αυτό θα είναι αδελφίστικο –οι άντρες μπορείτε να με χτυπήσετε αντρικά στον ώμο *) ή να μείνετε ήσυχοι. Φαντάζομαι ότι θα θέλω την ησυχία μου περισσότερο από ό,τι οτιδήποτε άλλο. Παρόλα αυτά, το White Album μ’ αρέσει πολύ. Αν νομίζετε ότι μου μένουν μερικές ώρες ακόμα, παίξτε αυτό και μετά μείνετε ήσυχοι. Νομίζω ότι αυτή είναι η καλύτερη λύση.

Η γιαγιά μου έζησε καλά και πέθανε ήσυχη στο σπίτι της. Μακάρι να μπορέσουμε να κάνουμε όλοι το ίδιο.

Μπραντ Ουόρνερ – Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2007

* Πλάκα κάνω ρε! Μην παίρνετε τα πάντα τόσο σοβαρά.

ΥΓ
Το επίσημο σάιτ του ιαπωνικού ροκ ντουέτου Puffy (ή Puffy Amiyumi εκτός Ιαπωνίας), βρίσκεται στη διεύθυνση http://www.puffyamiyumi.com/

Δε θέλω να ροκάρω όλη νύχτα ή να παρτάρω όλη μέρα

Λοιποοοόν. Την Τετάρτη μίλησα στη Δημόσια βιβλιοθήκη του Άκρον. Και το ίδιο βράδυ, έπαιξα με τους 0DFx. Την Πέμπτη, ηχογραφήσαμε μάλιστα και κάτι κομμάτια με τους 0DFx για ένα καινούριο CD που –ελπίζω– ότι θα κυκλοφορήσει σύντομα. Εχτές το βράδυ (Παρασκευή), έδειξα το ντοκιμαντέρ μου, το Cleveland's Screaming στο Κλήβελαντ και απόψε (Σάββατο), έχουμε άλλη μια συναυλία με τους 0DFx. Τη δευτέρα θα πάω στο Μάνσφιλντ για μια ακόμα ομιλία περί Ζεν [...]. Μάλιστα. Εδώ, μπορείτε να βρείτε μια φωτογραφία του Τζίμι Ίμιτζ (Jimi Imij), του βασικού... τραγουδιστή των φοβερών και τρομερών Defex από τη συναυλία της Τετάρτης. Στο στήθος του, γράφει "R.I.P GUNS." (αναπαυθείτε εν ειρήνη, GUNS). Οι Guns, ήταν ένα χάρντκορ ντουέτο που έπαιζε πολύ συχνά μαζί μας, όμως δυστυχώς και οι δύο έχουν πλέον αποδημήσει στο Μεγάλο Κενό. Στο λάιβ μας, παίξαμε ένα από τα κομμάτια τους.

Εχτές το βράδυ, πήγα για ύπνο στις 4 το πρωί, δηλαδή μισή ώρα από την ώρα που θα ξυπνούσα αν ήμουν σε ησυχαστήριο Ζεν. Αυτό το πράγμα, μπορώ ακόμα να το κάνω από καιρού εις καιρόν, χωρίς πολύ σοβαρές συνέπειες, όμως δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να το κάνω σε μόνιμη βάση. Προτιμώ να έχω ένα πρόγραμμα που να πλησιάζει στο φυσιολογικό. Δε μου αρέσει να ξυπνάω στις 10 ή στις 11 –κάποτε το έκανα συνέχεια, όμως πια αν το κάνω αισθάνομαι ότι έχω χάσει όλη μου τη μέρα. Φαντάζομαι ότι αυτό συμβαίνει επειδή πλέον έχω την εμπειρία του τι σημαίνει πρωί –και εννοώ, πραγματικό πρωί, την αυγή. Αν το βιώσεις αυτό το πράμα, δεν μπορείς να επιστρέψεις στο πώς ήσουν πριν. Δεν νομίζω ότι είμαστε νυκτόβια πλάσματα.

Τέλος πάντων, βρίσκομαι στην πόλη που γεννήθηκα και αυτό σημαίνει ότι ζω ξανά το γνωστό μελόδραμα με τους φίλους και την οικογένειά μου. Ωχ Παναγία μου. Το σιχαίνομαι αυτό το διαπροσωπικό μελόδραμα και τις σχετικές παπαριές, όμως υπάρχει ένα πολύ σημαντικό μήνυμα που θέλω να μεταφέρω σε όλους εσάς τους ιντερνετικούς φαν του Ζεν: δεν μπορείς να το αποφύγεις αυτό το διαπροσωπικό μελόδραμα. Πολλοί πιστεύουν ότι αν καταφύγουν σε έναν ναό ή μοναστήρι Ζεν θα το γλυτώσουν, όμως κάνουν λάθος. Και εκεί υπάρχει –πάντα υπήρχε και πάντα θα υπάρχει. Γι αυτό ο Νισιτζίμα προτιμάει να βγάζει σε κοινή θέα ό,τι τέτοιες παπαριές συμβαίνουν στην Ντόγκεν Σάνγκα. Είναι πολύ πιο έντιμο από το να τις κρύβει, όπως κάνουν οι περισσότερες βουδιστικές ομάδες (όσοι ανήκετε σ’ αυτές, ξέρετε για ποιες μιλάω).

Μερικές φορές, όταν διαβάζω τα κείμενα του Ντόγκεν, παρατηρώ ότι ακόμα κι αυτός αντιμετώπιζε τις μαλακίες αυτές στους ναούς του· αυτό φαίνεται από τις ομιλίες του στους μοναχούς του. Πολλά από τα δυσνόητα κομμάτια του Σομπογκένζο και των άλλων έργων του, ανάγονται σ’ αυτά τα πράγματα. Και αντίστοιχα κομμάτια μπορεί να βρει κανείς και στις ομιλίες του Βούδα προς τους μαθητές του. Μην ξεγελαστείτε από την αρχαία γλώσσα: οι μοναχοί εκείνης της εποχής ήταν αληθινοί άνθρωποι, όπως εσείς και οι μαλάκες οι φίλοι σας.

Θα έπρεπε τα πράγματα να είναι διαφορετικά. Και στις καλύτερες περιπτώσεις, είναι. Όμως αυτό δε συμβαίνει και τόσο συχνά. Η διαφορά είναι ότι κάποιος που ασκείται, θα πρέπει να αντιλαμβάνεται πως το μελόδραμα είναι απλώς μελόδραμα και ότι δε χρειάζεται να είναι τόσο δραματικό. Το κακό που έχει το βουδιστικό μελόδραμα, είναι ότι οι άνθρωποι συμπεριφέρονται παθητικά-επιθετικά «Γκάσο, αδελφέ (μου σπας τα’ αρχίδια), ο Ντάρμα, τα δεξιοτεχνικά μέσα, έλεος, μπλα-μπλα-μπλα (πηδάω τη γκόμενά σου και το ξέρω ότι το ξέρεις και γι αυτό θα το ξανακάνω απόψε), να ‘σαι καλά αδελφέ μου, Γκάσο».

Γκάσο και ΑΡΧΙΔΙΑ. Ξέρετε κάτι; Λέω να απαγορεύσουμε εντελώς τα e-mail που τελειώνουν με τη λέξη «γκάσο» ή με τη φράση «με βαθιά υπόκλιση» ή με κάποια από τις άλλες ηλίθιες παθητικές-επιθετικές υποκριτικές, ψευτό-βουδιστικές παπαριές. Να τα απαγορεύσουμε για πάντα! Και να ησυχάσουμε.

Συγνώμη. Τι έλεγα; Α, ναι. Το ανθρώπινο μελόδραμα. Πώς αντιμετωπίζεται; Μακάρι να ‘ξερα. Συνήθως προσπαθώ να το αγνοώ. Ή, άλλοτε, όταν κάποιος με σαρκάζει, να τον αντιμετωπίζω σαν να μη με σαρκάζει. Α, ευχαριστώ πολύ για το κομπλιμέντο σου για την καρό βερμούδα μου! Τέτοια πράγματα.

Πρέπει να πα’ να κάνω διάφορα. Να περνάτε καλά.

Γκάσο και αρχίδια.

Μπραντ Ουόρνερ – Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2007

ΥΓ
Το Γκάσο (Gassho) που αναφέρεται στο κείμενο είναι μια ιαπωνική λέξη (κυριολεκτικά σημαίνει «ενωμένες παλάμες») η οποία χρησιμοποιείται στις βουδιστικές κοινότητες ως χαιρετισμός, συνοδευόμενη από την ανάλογη χειρονομία: οι παλάμες ενώνονται μπροστά στο πρόσωπο σαν να προσεύχεσαι.

Μερικές ακόμα γρήγορες απαντήσεις

Κάνα-δυο ερωτήσεις ακόμα από τους αναγνώστες:

Τελείωσα το βιβλίο σου πριν από ένα μήνα περίπου και πραγματικά μου άρεσε. Είμαι 17 και τα τελευταία τρία χρόνια προσπαθώ να καταλάβω τι είναι η ζωή. Άρχισα να διαβάζω βιβλία περί Βουδισμού του Τικ Νιοτ Χαν, του Σούρια Ντας (Surya Das) και του Δαλάι Λάμα, όμως για κάποιον λόγο κάτι δε μου έκανε στο Ζεν –το έβρισκα πολύ εσωτερικό και αποκρυφιστικό. Όμως είχα κάνει λάθος! Το βιβλίο σου ήταν εξαιρετικό και έδινε μια καταπληκτική εικόνα για το τι είναι το Ζεν. Από τότε, προσπαθώ να κάνω Ζαζέν, όμως έχω και μια ερώτηση: από πού προέρχεται η βουδιστική ηθική; Στις θρησκείες που πιστεύουν σε έναν ή σε περισσότερους θεούς, οι θεοί αυτοί είναι που αποφασίζουν τι είναι σωστό και τι λάθος. Το Ζεν, πώς διαχωρίζει τι είναι ηθικό και τι δεν είναι;

Ξεκινάς πολύ νωρίς! Και εγώ πολύ αργά, καθώς την ερώτηση αυτή, μου την έκανες πριν από έναν χρόνο και μόλις τώρα καταφέρνω να την απαντήσω. Πλέον, είσαι 18 χρονών και σίγουρα έχεις αρχίσει να ασχολείσαι με πιο κουλ πράγματα από τον Βουδισμό, όμως παρόλα αυτά, να η απάντηση που ζητούσες.

Η βουδιστική ηθική προέρχεται από την κατάσταση της παρούσας στιγμής. Ξέρω ότι κάθε φορά που το λέω αυτό, ο κόσμος αρχίζει να ουρλιάζει και να τραβάει τα μαλλιά του ξεφωνίζοντας «Αυτή είναι περιστασιακή ηθική!», υπονοώντας ότι πρόκειται για κάτι κακό. Εγώ πάλι, δεν νομίζω ότι όντως είναι κάτι κακό.

Φαντάζομαι ότι όταν ο κόσμος μιλάει περί «περιστασιακής ηθικής», αναφέρεται σε μια νοοτροπία βάσει της οποίας αλλάζει κανείς την ηθική του ανάλογα με τι τον βολεύει κάθε στιγμή. Όμως η βουδιστική ηθική δεν είναι έτσι.

Έχουμε οδηγίες: είναι οι Δέκα Κανόνες. Μπορείτε να διαβάσετε λεπτομέρειες γι αυτούς αν κατεβάσετε αυτό το φυλλάδιο, όμως όπως λέει και το ίδιο το φυλλάδιο, ο Ντόγκεν είπε ότι οι κανόνες είναι συνήθεια των βουδιστών, όχι στόχος τους. Οι ερωταπαντήσεις του Νισιτζίμα στην αρχή του φυλλαδίου, εκφράζει τη βουδιστική αντίληψη περί ηθικής πολύ καλύτερα από ό,τι μπορώ να το κάνω εγώ.

Στον πραγματικό κόσμο, η σωστή πράξη εμφανίζεται πάντοτε ξεκάθαρα. Το πρόβλημα είναι ότι συνήθως δεν μπορούμε να τη δούμε επειδή έχουμε τη συνήθεια να μπλοκάρουμε την ενστικτώδη μας αντίδραση με τη σκέψη μας. Ένας λόγος που κάνουμε Ζαζέν, είναι για να μάθουμε να αγνοούμε τη σκέψη και να αντιλαμβανόμαστε την ενστικτώδη αντίδραση.

Η ηθική δεν αποφασίζεται από την άποψη της πλειονότητας, ακόμα και αν τα μέλη της πλειονότητας αυτής αυτοαποκαλούνται «βουδιστές». Όπως έλεγα τις προάλλες, υπάρχει μια τάση μεταξύ των Αμερικανών βουδιστών να εφαρμόζουν τους κανόνες όπως εφαρμόζουν τις Δέκα Εντολές ορισμένοι χριστιανοί –δηλαδή σαν έναν τρόπο για να κριτικάρουν ή ακόμα και να αποκλείουν τους άλλους. Λες και κανείς τους δε διάβασε το Άλικο Γράμμα στο σχολείο (ή αν το διάβασε, δεν το κατάλαβε). Το νόημα των κανόνων, δεν είναι να χρησιμοποιούνται σαν οδηγίες για το πώς να κρίνεις τους άλλους και να αποφαίνεσαι αν είναι καλοί ή κακοί –είναι να χρησιμοποιούνται σαν οδηγίες για το πώς να συμπεριφέρεσαι εσύ ο ίδιος, όταν η διαίσθησή σου αποτυγχάνει. Όμως, όπως σίγουρα έχω γράψει και άλλοτε, η διαίσθηση δεν αποτυγχάνει σχεδόν ποτέ. Αυτό που συμβαίνει, είναι ότι πηδάμε εντελώς το σώμα και τον νου μας, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να τη δούμε καθαρά.

Άλλη ερώτηση:

Έχω κολλήσει με τον Βουδισμό από πολύ καιρό και κάθομαι συστηματικά Ζαζέν επί έναν χρόνο. Επίσης, είμαι ηλεκτρολόγος, δηλαδή κάνω μια δουλειά που απαιτεί ανά άτακτα διαστήματα να κάνω τσεκ-απ για χρήση ναρκωτικών. Πριν από κάνα μήνα, με φώναξαν για να κάνω ένα τέτοιο τσεκ-απ και έπαθα τρακ, με αποτέλεσμα να μην μπορώ να ουρήσω και, κατά συνέπεια, να χάσω τη δουλειά μου. Το πράγμα αυτό μου συμβαίνει από τότε που ήμουν δέκα χρονών και, παρότι είδα κάποια βελτίωση από τότε που άρχισα να κάθομαι Ζαζέν, δεν έχει περάσει εντελώς.

Πήγα λοιπόν στον γιατρό μου τον οποίο σέβομαι πάρα πολύ και μου είπε ότι αυτό που έχω λέγεται παρούρηση (paruresis) και είναι μια ήπια μορφή αγχωτικής διαταραχής. Μου έγραψε ένα σημείωμα το οποίο μπορώ να χρησιμοποιήσω για να με προσλάβουν ξανά στη δουλειά μου και μου έγραψε επίσης και κάποια φάρμακα. Ένα από τα χάπια που παίρνω είναι το Zoloft.

Η ερώτησή μου είναι η εξής: Αν και δεν έχω δει κάποια παρενέργεια όταν κάθομαι Ζαζέν, ανησυχώ μήπως αυτό το είδος της θεραπείας θα «φτηνύνει» κάπως την άσκησή μου και τελικά θα μου κάνει πιο πολύ κακό παρά καλό. Τι λες; Βεβαίως, ξέρω ότι είσαι πολυάσχολος και ρωτάω την άποψή σου επειδή αυτή τη στιγμή δεν έχω δάσκαλο Ζεν και σέβομαι τη γνώμη σου.

Τέτοιες ερωτήσεις μου έρχονται συχνά και πάντα διστάζω να τις απαντήσω. Ο λόγος που διστάζω, είναι επειδή στην ουσία δεν ξέρω προσωπικά τους ανθρώπους που μου τις κάνουν και δεν μπορώ να αξιολογήσω αξιόπιστα την κατάστασή τους.

Γενικά μιλώντας, είμαι κατά των φαρμάκων. Δε μου αρέσει καν να παίρνω ασπιρίνη, αν και μερικές φορές το κάνω, οπότε δεν είμαι ακριβώς φαν φαρμάκων όπως τα Zoloft, Paxil, Prozac και όλων των υπόλοιπων θαυματουργών θεραπειών που προτείνονται σαν την απάντηση για ό,τι πρόβλημα έχουμε. Έχουν υπάρξει περίοδοι στη ζωή μου που είχα σοβαρή κατάθλιψη και είμαι σίγουρος ότι αν είχα πάει τότε σε κάποιον γιατρό από αυτούς που γράφουν αυτά τα σούπερ φάρμακα, σίγουρα θα μου τα είχε γράψει. Και αν τα είχα πάρει, είμαι βέβαιος ότι θα εξαρτιόμουν από αυτά ακόμα και σήμερα. Ευχαριστώ λοιπόν τον Θεό που μεγάλωσα σε μια εποχή που τα φάρμακα αυτά δεν είχαν εφευρεθεί ακόμα.

Για μένα, το πρόβλημά σου φαίνεται λίγο πιο απλό από ό,τι δείχνει. Θέλω να πω, αν το είχα εγώ, απλώς θα πήγαινα να αγοράσω μια τεράστια λεμονάδα και θα την έπινα όλη με τη μια ή θα πήγαινα να κολλήσω το στόμα μου κάτω από τη βρύση της τουαλέτας μερικά λεπτά πριν πάω για το τσεκ-απ –η βιολογική ανάγκη θα υπερέβαινε κάθε ψυχολογικό φραγμό. Από την άλλη, το ότι ένας γιατρός σου έγραψε ένα φάρμακο, σου δίνει περισσότερα επιχειρήματα για να μπορέσεις να πολεμήσεις στο δικαστήριο τους πρώην εργοδότες σου, οπότε από αυτή την άποψη, καλά έκανες και τα πήρες.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, νομίζω ότι το πρόβλημα είναι απλούστερο από τη θεραπεία. Κάποτε, μια φίλη μου που σπούδαζε κλινική ψυχολογία, μου είχε μιλήσει για τις παρενέργειες που έχουν τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη δουλειά της και της είπα ότι αυτά που έλεγε ακούγονταν σαν να προσπαθείς να κουρδίσεις ένα πιάνο χρησιμοποιώντας μια βαριά: μπορεί να καταφέρεις να κουρδίσεις τη μια χορδή, όμως θα κάνεις κομμάτια όλο το υπόλοιπο όργανο.

Παρόλα αυτά, θέλω να είμαι προσεκτικός: πιθανότατα υπάρχουν στιγμές που απαιτείται ιατρική λύση. Όμως για μένα, η απόφαση να στραφεί κανείς σ’ αυτή, είναι σαν την απόφαση να κηρύξεις πόλεμο. Είναι κάτι που πρέπει να το αφήσεις ως την τελευταία στιγμή, μέχρι τη στιγμή που δεν έχεις άλλες επιλογές. Κανείς δεν επρόκειτο να σταματήσει τους Ναζί χρησιμοποιώντας διπλωματία, οπότε έπρεπε να κηρυχτεί πόλεμος. Ωστόσο, αν δεν έχεις να κάνεις με κάποιον σαν τους Ναζί, καλύτερα να αποφύγεις τον πόλεμο –κάπως έτσι βλέπω τα αντικαταθλιπτικά και τα άλλα, παρόμοια φάρμακα.

[...]

Μπραντ Ουόρνερ – Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2007

ΥΓ
Για τον Αμερικανό δάσκαλο του Βουδισμού, Σούρια Ντας, μπορείτε να βρείτε περισσότερα εδώ και εδώ. Το μυθιστόρημα Άλικο Γράμμα (The Scarlet Letter) του Ντάνιελ Χόθορν (Daniel Hawthorne) είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα της αμερικανικής λογοτεχνίας και μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα γι αυτό εδώ (παρεμπιπτόντως, έχει κυκλοφορήσει και στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Ίνδικτος).

Μου ‘ρχονται γράμματα

Δεν πα' να λέτε ό,τι θέλετε. Αυτό που ξέρω εγώ, είναι ότι τα σχόλια στα άρθρα μου στα Suicide Girls είναι πάντοτε ωραία και ενημερωτικά –αντίθετα, τα σχόλια εδώ θυμίζουν επισκεπτήριο στο τρελάδικο.

ΟΚ, μάλλον το παρακάνω. Ως συνήθως. Πάντα το παρακάνω. Και θα πρέπει να το ξέρετε. Πάντα το παρακάνω. Συνηθίστε το. Τέλος πάντων, δεν είναι εντελώς τρελάδικο εδώ, όμως μερικές φορές τα πράγματα γίνονται τρομακτικά. Συνήθως αποφεύγω να τα διαβάζω, ωστόσο διαβάζω όλα σας τα e-mail και αν αργώ να απαντήσω είναι επειδή παίρνω πολλά. Ευτυχώς, τα e-mail στάζουν λιγότερο φαρμάκι.

Είπα λοιπόν σήμερα να απαντήσω σε κάποιες ερωτήσεις που μου έχουν έρθει μέσω e-mail. Ο λόγος που διάλεξα τα συγκεκριμένα, είναι επειδή αυτού του στιλ τις ερωτήσεις μου τις κάνουν πολλοί.

Σκέφτομαι να αρχίσω να κάνω Ζαζέν, ελπίζοντας ότι μπορεί να μου προσφέρει μεγαλύτερη πνευματική διαύγεια, αυτοέλεγχο και αντίληψη, όμως υπάρχει κάτι που με ενοχλεί. Έχω διαβάσει ότι υπάρχουν μελέτες που έχουν εντοπίσει πιθανές συνδέσεις μεταξύ διαλογισμού και ψυχολογικών διαταραχών όπως η αποπροσωποποίηση (depersonalization) και η ψυχοδιάσπαση (disassociation). Αναρωτιόμουν λοιπόν, αν έχεις καμιά ιδέα σχετικά με τις απόψεις αυτές και πώς το βλέπεις εσύ –μπορεί η ερώτηση να ακούγεται κάπως χύμα, όμως δεν ξέρω πώς αλλιώς να τη θέσω. Στα δικά μου αυτιά, μερικές βουδιστικές ιδέες όπως αυτή περί «αληθινής φύσης της πραγματικότητας» μοιάζουν πολύ με αυτά που λένε στα βιβλία ιατρικής όταν αναφέρονται σε ψυχικές διαταραχές όπως η αποπροσωποποίηση. Μπορεί να διαβάζω λάθος βιβλία.

Δεν ξέρω τι βιβλία διαβάζεις. Όμως ξέρω την άποψη που λέει ότι ο διαλογισμός μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικές διαταραχές. Για μένα, όλα έχουν σχέση με το είδος του διαλογισμού που κάνεις και με το πώς τον προσεγγίζεις.

Μερικά είδη διαλογισμού που έχω δει να προμοτάρονται, μου φαίνονται κι εμένα επικίνδυνα και πιθανώς καταστροφικά. Αυτός είναι και ο λόγος που τα έχωσα τόσο άγρια στην απάτη του Γκέμπο Ρόσι που λέγεται Big Mind®: Κάθε άσκηση που υπόσχεται εμπειρίες Φώτισης γρήγορα, αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε ψυχολογικά προβλήματα –δεν έχω καμία αμφιβολία περί αυτού. Ακόμα και μερικές από τις υποτιθέμενες «παραδοσιακές» προσεγγίσεις στη βουδιστική άσκηση που βλέπουν τη Φώτιση ως στόχο και ενθαρρύνουν τους μαθητές να τη βιώσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται, μου φαίνονται πιθανώς επικίνδυνες για την πνευματική ισορροπία του ανθρώπου.

Προκειμένου να ζήσεις μαζί με τους συνανθρώπους σου, χρειάζεται να γνωρίζεις τον συμβατικό τρόπο αντίληψης της πραγματικότητας και να μπορείς να τον χρησιμοποιήσεις. Το πρόβλημα είναι ότι αυτός ο συμβατικός τρόπος είναι απολύτως εσφαλμένος. Η βουδιστική άσκηση μπορεί να σε βοηθήσει να δεις πίσω από τον τρόπο αυτόν και να φτάσεις στην πραγματικότητα που υπάρχει στο βάθος, όμως η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνει αργά –αν πέσεις με τα μούτρα, το σοκ μπορεί να σε κάνει σμπαράλια. Τον συμβατικό τρόπο, τον μαθαίνουμε από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Τον εμπιστευόμαστε και στηριζόμαστε επάνω του. Οπότε, το να εξαφανιστεί με μιας από τα μάτια μας μπορεί να είναι εξαιρετικά τρομακτικό –και αυτό το σοκ είναι που πραγματώνεται με τη μορφή ψυχολογικών διαταραχών όπως η αποπροσωποποίηση και η ψυχοδιάσπαση.

Αν ξεκινήσεις την άσκηση στο Ζαζέν αργά και χωρίς πολλές φιλοδοξίες, είναι πολύ απίθανο να συναντήσεις όλες αυτές τις δυσκολίες. Βασικά, αυτό που χρειάζεται είναι να εγκλιματιστείς με την ησυχία σου στην αλήθεια χωρίς να κάνεις κομμάτια τις χρήσιμες πλευρές του συμβατικού τρόπου.

Από την άλλη, ακόμα και άνθρωποι που μελετούν σχετικά αργά, μπορούν να τη δουν κάπως αλλιώς και να προκαλέσουν προβλήματα στον εαυτό τους. Και αυτός είναι ο λόγος που συνιστάται να έχει κανείς έναν δάσκαλο που, αν αρχίσει να τρέχει, θα τον βοηθήσει να ρίξει την ταχύτητά του. Παρόλα αυτά, είναι πολύ απίθανο να υπάρξει ανάγκη για κάτι τέτοιο τους πρώτους μήνες (ακόμα και τα πρώτα χρόνια) της άσκησής του. Στη δική μου περίπτωση, οι πραγματικά κουλές εμπειρίες άρχισαν να εμφανίζονται μετά από πέντε χρόνια Ζαζέν.

Επόμενη ερώτηση:

Πρέπει να ξεπεράσω την τεμπελιά μου. Έχω διαβάσει πολλά βιβλία, έχω ακούσει δεκάδες ομιλιών ντάρμα (έχεις ακουστά το audiodharma.org;) και έχω ένα σωρό πολύ χρήσιμα βουδιστικά τσιτάτα κολλημένα σε χαρτάκια στο γραφείο μου. Μάλιστα μια φορά έμεινα μια εβδομάδα στο αγαπημένο μου βουδιστικό μοναστήρι σε κάτι πανέμορφους λόφους έξω από την πόλη –στο μοναστήρι ζουν μερικοί εξαιρετικά υπομονετικοί Κινέζοι μοναχοί στους οποίους έκανα κάποιες ερωτήσεις, όμως τα Αγγλικά τους δεν είναι και τόσο καλά. Παρόλα αυτά, νομίζω ότι απλώς παραείμαι τεμπέλης.

Ποιο είναι το πρόβλημά μου; Ότι όσο και αν «προσπαθώ» να αφήσω τις σκέψεις μου ή να τις δω σαν σκέψεις και να τις αφήσω να περάσουν ή να σταματήσω να κάνω οτιδήποτε (επειδή ξέρω ότι βασικά είναι χάσιμο χρόνου να προσπαθείς να φτάνεις σε κάποιο στόχο όταν κάθεσαι)... δε μου δουλεύει τίποτα επειδή καταλήγω να κάθομαι σε μια ονειρική κατάσταση χωρίς να έχω συναίσθηση κανενός άλλου πράγματος πέρα από την τηλεόραση που βαράει μέσα στο κεφάλι μου. Μ’ άλλα λόγια, κάθε φορά που προσπαθώ να σταθεροποιήσω μια τακτική άσκηση Ζαζέν, καταλήγω να τα πηγαίνω καλά για λίγο χρόνο και μετά τα παρατάω. Αισθάνομαι ότι κάθε φορά που κάθομαι, χάνομαι. Οι σκέψεις μου είναι εκείνες που κάνουν κουμάντο, όχι εγώ. Δεν υπάρχει καμία διαύγεια, καμία παύση της επιθυμίας να φάω τηγανητό κοτόπουλο, καμία ελπίδα να μη με καβαλήσουν διάφορες ερωτικές φαντασιώσεις και πολύ συχνά σκέφτομαι διαρκώς πού θέλω να πάω με το επόμενό μου πρότζεκτ (είμαι κι εγώ μουσικός). Προσπαθώ να έρθω στα ίσα μου, όμως τελικά το μεγαλύτερο μέρος του Ζαζέν μου, χάνεται χωρίς να έχω την αίσθηση της παρούσας στιγμής. Αυτό συμβαίνει σχεδόν κάθε φορά που κάθομαι και φαντάζομαι ότι αυτός είναι ο λόγος που μετά από λίγο καιρό τα παρατάω. Θέλω να πω, άμα είναι να ονειροπολώ, μπορώ να το κάνω οπουδήποτε, οπότε ποιος ο λόγος να κάθομαι κάπου άβολα και να το κάνω; Νομίζω ότι στην πραγματικότητα, η ουσία είναι απλή: το Ζαζέν είναι χάσιμο χρόνου. Όμως κάπου δεν το πιστεύω στ’ αλήθεια αυτό. Το πρόβλημά μου είναι ότι δεν ξέρω πού να βρω τη θέληση να συνεχίσω.

Δεν έχει σημασία. Στ’ αλήθεια δεν έχει σημασία. Αν νομίζεις ότι το Ζαζέν είναι καλό, ΟΚ. Αν νομίζεις ότι είναι κακό, πάλι ΟΚ. Αν νομίζεις ότι δεν είναι ούτε καλό, ούτε κακό, και πάλι κανένα πρόβλημα. Η άσκηση συνεχίζει ανεξάρτητα από το πώς την αξιολογείς. Είναι όπως η γυμναστική –για την ακρίβεια είναι εξίσου γυμναστική με τη Γιόγκα, το τζόγκιν ή το άλμα επί κοντώ. Οι μύες σου γυμνάζονται ακόμα και αν σιχαίνεσαι την άσκηση που κάνεις. Απλώς καν’ την.

Ο Σούνριου Σουζούκι έλεγε «Μη νομίζετε ότι κάνετε Ζαζέν. Το Ζαζέν κάνει εσάς!» Και είναι έτσι ακριβώς. Το καλό στην όλη ιστορία, είναι ότι αν συνεχίσεις να ασκείσαι, οι ημέρες που θα αισθάνεσαι καλά θα γίνουν περισσότερες από τις ημέρες που δεν αισθάνεσαι καλά. Ακόμα και τότε, ωστόσο, δεν έχει σημασία.

Όταν ήμουν στο ησυχαστήριο του Great Sky αυτή τη χρονιά, κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι το Ζαζέν συνεχιζόταν ακόμα και την ώρα που εγώ σκεφτόμουν και προγραμμάτιζα τις κοινωνικές μου δραστηριότητες. Με αυτό, δεν εννοώ ότι πρέπει να ασχολείστε μ’ αυτά όταν κάθεστε: αποφεύγετέ τα όσο μπορείτε, όμως να ξέρετε ότι το Ζαζέν συνεχίζει ό,τι και αν κάνει ο συνειδητός σας νους για να το εμποδίσει.

OK; OK!

[...]

Μπραντ Ουόρνερ – Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2007

Κωλοτρυπίδης, Μέρος Δεύτερο

[...]

Αν δεν το έχετε κάνει ήδη, διαβάστε το προηγούμενό μου ποστ ή, τουλάχιστον, το απόσπασμα από τον Ντόγκεν –είναι πολύ καλό (το απόσπασμα, εννοώ).

Μου έγραψε εχτές ο τύπος που την έκανε από το ησυχαστήριο. Τον ενόχλησε που τον αποκάλεσα κωλοτρυπίδη –λυπάμαι γι αυτό καθώς νόμιζα ότι ήταν σαφές ότι επρόκειτο για αστείο. Από τη στιγμή που δεν έγραψα το όνομά του, είναι προφανές ότι δεν επρόκειτο για προσωπική επίθεση. Πρόθεσή μου, ήταν να επισημάνω ότι το να φύγεις κρυφά από ένα ησυχαστήριο Ζεν δεν είναι σωστή συμπεριφορά ώστε στο μέλλον, όποιος πάει σε κάτι τέτοιο να το ξέρει. Και δεν εννοώ μόνο όποιος πάει στα δικά μας ησυχαστήρια, αλλά γενικά. Το να πας σε ένα ησυχαστήριο Ζεν δεν είναι το ίδιο με το να πας στη Ντίσνεϊλαντ ή στο Club Med. Δεν είσαι ούτε πελάτης, ούτε φιλοξενούμενος και δουλειά των οργανωτών δεν είναι να σε υπηρετούν ή να δουλεύουν για σένα. Συμμετέχεις ενεργά και θεωρείται δεδομένο ότι θα δουλέψεις μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας ώστε να μπορέσει να γίνει το ησυχαστήριο. Όταν φεύγεις χωρίς να ενημερώσεις κανέναν, οι υπόλοιποι θα πρέπει να μαζέψουν τα μπόσικα που αφήνεις πίσω σου και αυτό είναι προβληματικό.

Σύμφωνα με τον τύπο, «Ο λόγος που έφυγα ήταν απλός: ήταν η συμπεριφορά σου. Δίνεις την εικόνα ενός εγωκεντρικού ξερόλα παπάρα με ράσα και ότι η μόνη άποψη περί Ζεν που μετράει είναι η δική σου». Επίσης, παραπονέθηκε σχετικά με το «απολύτως απρόσωπο και αστόχαστο στιλ του ησυχαστηρίου» και είπε ότι «ίσως αν είχαμε περισσότερο χρόνο να συζητήσουμε μεταξύ μας και να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον, ίσως αυτό να μην ήταν πρόβλημα».

Νομίζω ότι τα σημεία αυτά χρειάζονται σχολιασμό, όχι μόνο για τον συγκεκριμένο αλλά για οποιονδήποτε διαβάζει τις σελίδες αυτές, κυρίως επειδή ορισμένοι από εσάς μπορεί να σκέφτονται να συμμετάσχουν σε κάποιο ησυχαστήριο (Ζεν ή άλλης σχολής), δικό μας ή άλλου δασκάλου.

Όταν συμμετέχεις σε ένα ησυχαστήριο Ζαζέν της Ντόγκεν Σάνγκα, συμφωνείς να περάσεις τον χρόνο σου κάνοντας Ζεν στο στιλ της Ντόγκεν Σάνγκα, σύμφωνα με τις οδηγίες ενός δασκάλου της Ντόγκεν Σάνγκα. Αυτό ισχύει για οποιοδήποτε ησυχαστήριο: όταν πας σε ένα ησυχαστήριο της Αστάνγκα Γιόγκα, προφανώς θα κάνεις Αστάνγκα Γιόγκα και δεν έχει νόημα να παραπονιέσαι που δεν είναι Ιγιενγκάρ Γιόγκα. Σας εγγυώμαι ότι κάθε σοβαρός δάσκαλος του Ζεν πιστεύει ότι η δική του άποψη περί Ζαζέν είναι η μόνη που μετράει –θα έφτανα μάλιστα στο σημείο να πω ότι αν βρεις έναν δάσκαλο που δεν το πιστεύει αυτό, καλά θα κάνεις να τον αποφύγεις, καθώς ένας δάσκαλος που δεν το πιστεύει είναι σχεδόν βέβαιο ότι είναι απατεώνας και θα προσπαθήσει να στα πάρει. Όλοι μου οι δάσκαλοι υπήρξαν εγωκεντρικοί, ξερόλες παπάρες.

Όσον αφορά το απρόσωπο και αστόχαστο στιλ του ησυχαστηρίου, τα ησυχαστήρια της Ντόγκεν Σάνγκα είναι ίσως τα πιο ζεστά, φιλικά και κοινωνικά ησυχαστήρια στην πιάτσα του Ζεν. Από ό,τι έχω ακούσει, όταν πας στα ησυχαστήρια του ειδώλου του φίλου μας, του κ. Τικ Νιοτ Χαν, όχι μόνο δεν μπορείς να μιλήσεις στους άλλους συμμετέχοντες αλλά δεν μπορείς καν να τους κοιτάξεις κατάματα. Δεν ξέρω αν αυτό ισχύει όντως στην περίπτωση των ησυχαστηρίων του Τικ Νιοτ Χαν (αν κάνω λάθος, είμαι σίγουρος ότι κάποιος θα σπεύσει να με διορθώσει), όμως ξέρω ότι τέτοια πράγματα συμβαίνουν σε πολλά ησυχαστήρια. Ο τύπος που μου έγραψε, ήθελε να τον αφήσω να τοποθετεί τα χέρια του διαφορετικά από όλους τους άλλους, επειδή δεν ήξερε τον τρόπο που τα τοποθετούμε εμείς. Εγώ προσπάθησα να τον πείσω να κάνει αυτό που κάναμε οι υπόλοιποι –γαμώ την πουτάνα μου, υπάρχουν ησυχαστήρια που αν προσπαθήσεις να κάνεις κάτι διαφορετικά από τους άλλους, θα σου βάλουν τις φωνές και θα σε κοπανήσουν με ένα ματσούκι! Δεν υπερβάλλω. Ώρες-ώρες, νομίζω ότι παραείμαστε καλά παιδιά. Φαίνεται ότι έχουμε την προσδοκία ότι αυτοί που συμμετέχουν στα ησυχαστήριά μας, θα είναι κάπως ώριμοι και δε θα ‘χουν ανάγκη να τους κοπανάμε με τα ξύλα.

Το θέμα όμως δεν είναι αν τα ησυχαστήριά μας είναι φιλικά και ζεστά ή όχι. Το θέμα είναι ότι όταν πρόκειται να δηλώσεις συμμετοχή σε ένα ησυχαστήριο Ζεν, πρέπει πρώτα να την ψάξεις λίγο. Και αυτό δεν το λέω μόνο για τον συγκεκριμένο τύπο αλλά για όλους και δεν το λέω μόνο για τα δικά μας ησυχαστήρια αλλά για οποιοδήποτε (και όχι μόνο για τα ησυχαστήρια Ζεν, αλλά και για τα ησυχαστήρια κάθε είδους διαλογισμού ή Γιόγκα ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο). Κάθε φορά που κάποιος τα παίρνει στα ησυχαστήριά μας, είναι επειδή δεν έχει την παραμικρή ιδέα τι να περιμένει. Και δεν πιστεύω ότι αυτό το πρόβλημα το έχουμε μόνο εμείς στα δικά μας ησυχαστήρια.

Πριν πάω στο πρώτο μου ησυχαστήριο Ζεν, είχα φροντίσει να διαβάσω ό,τι μπορούσα να βρω σχετικά ώστε να έχω μια ιδέα τι να περιμένω. Και, μάγκες, μιλάω πριν τα Ιντερνέτια –πα’ να πει δεν είχα στη διάθεσή μου το Google ώστε να γράψω «ησυχαστήριο Ζεν» και να μου έρθουν πίσω ένα εκατομμύριο απαντήσεις με ημερολόγια διαφόρων που είχαν πάει και ήξεραν τι γίνεται. Αρχίδια –στη δημόσια βιβλιοθήκη του Άκρον, υπήρχαν το πολύ τρία βιβλία περί Βουδισμού και αυτά είχαν γραφτεί το 1874. Προσοχή: δεν το παίζω σε στιλ «Αχ, στις μέρες μου έπρεπε να περπατάμε κάθε μέρα δέκα χιλιόμετρα μέσα στο χιόνι για να πάμε σχολείο», αλλά ειλικρινά δεν μπορώ να δικαιολογήσω κανέναν που εν έτει 2008 δεν καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια να μάθει κάτι για μια δραστηριότητα πριν την κάνει. Τα ησυχαστήριά μας είναι μια πιο εύκολη και φιλική εκδοχή των πραγμάτων που θα βρείτε σε εκατό μεριές στο Ίντερνετ.

Τέλος πάντων, πριν το ησυχαστήριο της επόμενης χρονιάς, μάλλον θα φτιάξω ένα βιβλιαράκι με οδηγίες και θα το βάλω κάπου online ώστε ο κόσμος να ξέρει τι να περιμένει.

Και πάλι συγνώμη λοιπόν, κ. Τρυπίδη. Δεν υπάρχει τίποτα προσωπικό. Όμως ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να αναφερθώ στο θέμα αυτό. Και, πάλι, κατανοήστε ότι όλα αυτά που λέω δεν τα λέω για να τα ακούσετε μόνο εσείς –δε θα χάλαγα δυο ώρες από τη ζωή μου (τόσο μου πήρε να γράψω το κείμενο αυτό), μόνο και μόνο για να απευθυνθώ σε ένα συγκεκριμένο άτομο. Το πρόβλημα είναι γενικότερο.

Όβερ εντ άουτ.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

Για να μην παρεξηγηθώ: προφανώς, καθένας μπορεί να φύγει από ένα ησυχαστήριο Ζεν για οποιονδήποτε λόγο, έτσι; Όμως αν είναι να το κάνετε, πείτε το κατευθείαν στους οργανωτές. Και αυτό που λέω, ισχύει για όλα τα ησυχαστήρια, οποιασδήποτε παράδοσης.

Μπραντ Ουόρνερ – Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2007

Ησυχαστήριο και Γενικότερη Γκρίνια

Είμαι πλέον στο Τόκιο, έχοντας τελειώσει το ετήσιο Ησυχαστήριο Ζαζέν της Ντόγκεν Σάνγκα στη Σιζουόκα. Όλα πήγαν πολύ καλά. Δηλαδή, όλα εκτός από έναν τύπο που την έκανε τρέχοντας. Βέβαια, δεν είμαι σίγουρος αν την έκανε όντως τρέχοντας ή περπατώντας, όμως ξέρω ότι έφυγε από το Ζέντο όταν κάναμε περπάτημα Κινχίν και δεν ξαναγύρισε. Αυτό, μας δημιούργησε διάφορα προβλήματα αργότερα, καθώς αρχίσαμε να ανακαλύπτουμε διάφορες δουλειές που δεν είχαν γίνει επειδή τις είχαμε αναθέσει σ’ αυτόν. Συνεπώς, αν θέλεις να φύγεις από ένα ησυχαστήριο, φύγε, όμως πες σε κάποιον ότι πρόκειται να φύγεις. Αλλιώς, κινδυνεύεις να σε αποκαλέσω κωλοτρυπίδη στο μπλογκ αυτό.

Κωλοτρυπίδη.

Τώρα που το σκέφτηκα, θα πρέπει να δηλώσετε συμμετοχή στα ημερήσια μικρό-ησυχαστήρια που κάνουμε στη Σάντα Μόνικα. Αν κάποιος εμφανιστεί τυχαία νομίζοντας ότι πρόκειται για το συνηθισμένο Ζαζέν, θα το πούμε, όμως αν δείτε ότι έρχεται πολύ φαγητό, καλό είναι να πιάσετε το υπονοούμενο. Το πρόγραμμα, από τη στιγμή που το μαθαίνω μπαίνει εδώ στο μπλογκ, και συγκεκριμένα στα λινκς που υπάρχουν στα αριστερά. Επίσης, τώρα που λέμε γι’ αυτά, δεν απαγορεύεται να μας βοηθήσετε να κουβαλήσουμε τα πράγματα μέσα, έτσι; Μου φαίνεται ότι όλοι είναι πολύ απασχολημένοι με την ψιλοκουβεντούλα τους και δεν παίρνουν χαμπάρι ότι εμείς δίπλα αγκομαχάμε προσπαθώντας να κουβαλήσουμε έναν σκασμό πράγματα στο σπίτι.

Το ησυχαστήριο στη Σιζουόκα πήγε καλά. Ό,τι μικροπροβλήματα είχαμε, προέκυψαν από ανθρώπους που είχαν ξεφύγει εντελώς και δεν πρόσεχαν καθόλου τις δουλειές που τους είχαν ανατεθεί. Για παράδειγμα, πέντε λεπτά πριν αρχίσει το Ζαζέν, χτυπάμε ένα μεγάλο ξύλινο μαραφέτι ώστε ο κόσμος να έρθει στο Ζέντο –αυτό έγινε μόνο τις μισές από τις φορές και ούτε μια φορά στο Ζαζέν που κάνουμε αργά το πρωί. Με δεδομένο ότι στα ησυχαστήρια αυτά έχω ένα κάρο πράγματα να κάνω και δεν μπορώ να τρέχω δεξιά-αριστερά και να φωνάζω στον έναν και στον άλλον, μου φαίνεται ότι από του χρόνου θα πρέπει να φέρω μαζί μου και κάνα τύπο σαν αυτούς τους επιλοχίες-εκπαιδευτές που έχει ο στρατός.

Κάνα-δυο άτομα έδειξαν να τους ανησυχεί πολύ το θέμα του τι πρέπει να κάνουν διανοητικώς την ώρα του Ζαζέν. Η οδηγία του Ντόγκεν στο Φουκανζαζένγκι (Fukanzazengi) είναι «Σκέψου τη σκέψη της μη-σκέψης. Αυτό είναι διαφορετικό από τη σκέψη». Ορισμένοι ήθελαν σώνει και ντε να τους επιτρέψω να μετράνε τις αναπνοές τους ή να κάνουν αυτά που κάνει ο Τικ Νιότ Χαν (Thich Nhat Hahn), σε στιλ «Εισπνέοντας, εισπνέω τη σκέψη του ελέους. Εκπνέοντας, εκπνέω τη σκέψη μιας πίτσας με μανιτάρια και αντζούγιες». Ή κάτι τέτοιο, τέλος πάντων. Παρεμπιπτόντως, ο τύπος που την έκανε, ήταν απ’ αυτούς που ήθελαν να κάνουν τέτοιες σκέψεις.

Να τι λέει ο Ντόγκεν στο Έχε Κορόκου (Eihei Koroku) σχετικά με το να μετράς τις αναπνοές σου:

Στο Ζαζέν μας, είναι πολύ σημαντικό να καθόμαστε στη σωστή στάση. Μετά, ρυθμίζουμε την αναπνοή μας και ηρεμούμε. Στη Χιναγιάνα, υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι (άσκησης των αρχαρίων): ο ένας είναι να μετράς τις ανάσες και ο άλλος να στοχάζεσαι τη ρυπαρότητα (του σώματος). Μ’ άλλα λόγια, ο ασκούμενος της Χιναγιάνα ρυθμίζει την αναπνοή του μετρώντας τις ανάσες του. Η άσκηση των βουδών-προγόνων, ωστόσο, είναι εντελώς διαφορετική από αυτή της Χιναγιάνα. Ένας πρόγονος δάσκαλος, είχε πει «Είναι καλύτερα να έχεις τον νου μιας πονηρής αλεπούς, παρά να ακολουθείς τον δρόμο της Χιναγιάνα για τον αυτοέλεγχο». Δύο από τις σχολές της Χιναγιάνα (που μελετούνται) στην Ιαπωνία σήμερα, είναι η Σιμπουνρίτσου (Shinburitsu –η σχολή των κανόνων) και η Κούσα [Kusha –η σχολή που είναι βασισμένη στο Αμπιντάρμα-κόσα (Abhidharma-kosa)].

Υπάρχει ακόμα και ο τρόπος της Μαχαγιάνα για τη ρύθμιση της αναπνοής. Αυτός είναι να γνωρίζεις ότι η μακριά αναπνοή είναι μακριά και η κοντή, κοντή. Η αναπνοή φτάνει στο τάντεν και φεύγει από εκεί. Αν και η εκπνοή και η εισπνοή είναι διαφορετικές, περνούν και οι δύο από το τάντεν. Όταν αναπνέεις με το διάφραγμα, είναι εύκολο να συνειδητοποιήσεις το εφήμερο (της ζωής) και να εναρμονίσεις τον νου.

Ο εκλιπών δάσκαλός μου, ο Τέντο (Tendo), έλεγε «Η ανάσα που εισπνέεις φτάνει στο τάντεν, όμως αυτή η ανάσα δεν έρχεται από πουθενά –γι αυτόν το λόγο, δεν είναι ούτε κοντή, ούτε μακριά. Η ανάσα που εκπνέεις, φεύγει από το τάντεν, όμως δεν μπορείς να πεις πού πάει –γι αυτόν το λόγο, δεν είναι ούτε μακριά, ούτε κοντή». Έτσι το εξηγούσε ο δάσκαλός μου και αν κάποιος με ρωτούσε τον τρόπο να εναρμονίσει την αναπνοή του, θα του απαντούσα: αν και δεν είναι Μαχαγιάνα, είναι διαφορετικός από τη Χιναγιάνα· αν και δεν είναι Χιναγιάνα, είναι διαφορετικός από τη Μαχαγιάνα. Και αν με ρωτούσε ακόμα παραπέρα σχετικά με το τι είναι τελικά, θα απαντούσα ότι τόσο η εισπνοή, όσο και η εκπνοή δεν είναι ούτε μακριά, ούτε κοντή.

[...]

Μπραντ Ουόρνερ – Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου 2007

ΥΓ
Για τον διάσημο Βιετναμέζο δάσκαλο του Ζεν, Τικ Νιότ Χαν, μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία στη WikiPedia. Το τάντεν (tanden) ή, επί το ιαπωνικότερο, «χάρα» (hara) είναι ένα σημείο στο υπογάστριο το οποίο στους πολιτισμούς της Άπω Ανατολής θεωρείται το κέντρο του σώματος (κυριολεκτικά και μεταφορικά). Το Φουκανζαζένγκι είναι ένα από τα πιο γνωστά κεφάλαια από το μεγάλο έργο του Ντόγκεν, το Σομπογκένζο (λινκ για το Σομπογκένζο, υπάρχουν μόνιμα στα αριστερά της σελίδας), ενώ το Έχε Κορόκου είναι ένα άλλο, μεταγενέστερο έργο με συλλογές από κείμενα που έγραψε αργότερα στη ζωή του. Χιναγιάνα και Μαχαγιάνα είναι οι δύο μεγάλες σχολές Βουδισμού (το Ζεν συμπεριλαμβάνεται στην πρώτη) και στοιχεία για την κάθε μια υπάρχουν εδώ και εδώ αντίστοιχα. Τέλος, στο κείμενο αναφέρονται δύο ακόμα όροι: Σιμπουνρίτσου και Αμπιντάρμα-κόσα. Για τον μεν πρώτο δεν μπόρεσα να βρω τίποτα, ενώ ο δεύτερος αναφέρεται σε ένα κλασσικό βουδιστικό κείμενο για το οποίο ορισμένα στοιχεία δίνει η WikiPedia εδώ. Τι άλλο; Α, ναι, δυο λόγια για τον Τέντο Νιότζο, τον δάσκαλο του Ντόγκεν υπάρχουν εδώ.

Rocky Mountain High

Επέστρεψα από το Κολοράντο και βρίσκομαι πλέον σε ένα υψόμετρο κοντά στο επίπεδο της θάλασσας, όπου ο αέρας έχει και λίγο οξυγόνο. Ωραία. Μέχρι την τελευταία μέρα, δεν ήξερα ότι οι νεοφερμένοι πρέπει να παίρνουν τακτικά ασπιρίνη ώστε τα τριχοειδή τους αγγεία να διαστέλλονται και να μπορούν να προσλαμβάνουν καλύτερα οξυγόνο –αυτό είναι κάτι που μάλλον θα ‘πρεπε να το έχω μάθει πριν πάω.

Όταν ήμουν εκεί, ο Κάιλ Λάρσον (Kyle Larson), μου έδωσε ένα βιβλίο που λέγεται I Am a Strange Loop (Είμαι Ένα Περίεργο Κύκλωμα), του Ντάγκλας Χοφστάντερ (Douglas Hofstadter) –ο Χοφστάντερ είναι ο συγγραφέας που έχει γράψει και το Gödel, Escher, Bach: An Eternal Golden Braid (Γκέντελ, Έσκερ, Μπαχ: Μια Αιώνια Χρυσή Πλεξίδα), το οποίο δεν έχω ακόμα διαβάσει. Το I Am a Strange Loop μόλις το άρχισα, όμως μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρον. Η άποψη του Χοφστάντερ, είναι ότι ο εαυτός είναι απλώς ένα περίεργο κύκλωμα ενέργειας μέσα στον εγκέφαλο και δεν έχει καμία εγγενή πραγματικότητα. Αυτό βεβαίως είναι κάτι που οι βουδιστές το λένε εδώ και 25 αιώνες, όμως είναι ωραίο να βλέπεις ότι ένας Δυτικός επιστήμονας (ή μήπως είναι φιλόσοφος;) λέει κι αυτός το ίδιο πράγμα. Όταν το τελειώσω, θα σας πω πώς μου φάνηκε.

Σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, έκανα παρέα με τη γυναίκα του Κάιλ, τη Τζέσικα και την κόρη τους τη Σοφία (την οποία τη λένε και Τσακ), η οποία είναι δύο ετών. Η Τζέσικα μου έλεγε ότι παρατηρούσε τη Σοφία να αποκτάει σιγά-σιγά την αίσθηση του ξεχωριστού εαυτού. Απ’ ό,τι έλεγε, η κόρη της μόλις άρχισε να συλλαμβάνει την ιδέα ότι η μαμά της ήταν ένα ανεξάρτητο πλάσμα και ότι και η ίδια ήταν κι αυτή ένα ανεξάρτητο πλάσμα.

Θυμάμαι τον Νισιτζίμα που έλεγε ότι κάνοντας Ζαζέν, «επιστρέφουμε στην παιδική μας ηλικία». Και είχε δίκιο: καθώς η άσκησή σου, γίνεται πιο βαθιά, αρχίζεις να θυμάσαι το πώς έβλεπες τον κόσμο πριν αναπτύξεις την ιδέα του ξεχωριστού, ανεξάρτητου εαυτού. Φυσιολογικά, πιστεύουμε ότι οι ιδέες που είχαμε όταν ήμασταν μικρά παιδιά ήταν εσφαλμένες και ότι οι ιδέες που έχουμε ως ενήλικες αντιπροσωπεύουν πιο αληθινά την πραγματικότητα. Όμως δε συμφωνώ καθόλου με την άποψη αυτή.

Ευχαριστώ πολύ τον Ουέιλον Λιούις (Waylon Lewis) και τα παιδιά στο περιοδικό Elephant για τη φιλοξενία τους, καθώς και τον κόσμο από τις ειδήσεις του Καναλιού 7 στο Ντένβερ που με φώναξαν στην πρωινή τους εκπομπή –μακάρι να ήταν και το ΛΑ τόσο ψαγμένο. Και ευχαριστώ και την Κιμ Κόρμπιν (Kim Corbin) από τη New World Library που το κανόνισε.

[...]

Μπραντ Ουόρνερ – Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2007

ΥΓ
Ο τίτλος του συγκεκριμένου ποστ είναι και ο τίτλος ενός πολύ γνωστού κομματιού του τραγουδιστή της Κάντρι, Τζον Ντένβερ (John Denver).

Εκ της διευθύνσεως (V) - Update περί βιβλίου και περί ομάδας Ζαζέν

Επιτέλους, μπορώ να πω ότι υπάρχει μια εξέλιξη με την ελληνική έκδοση του Hardcore Zen! Η μετάφραση τελείωσε και το βιβλίο έχει πάρει τον δρόμο του για τον επιμελητή. Αν όλα πάνε καλά, μετά τις άγιες τούτες μέρες θα ξεκινήσει η επόμενη φάση της παραγωγής και, αν όλα πάνε καλύτερα, θα βγει μέσα στον Απρίλιο.

Μείνετε συντονισμένοι! Όχι μόνο για νεώτερα περί του βιβλίου αλλά (α) περισσότερα ποστ, καθώς πλέον έχω πολύ περισσότερο χρόνο στα χέρια μου, και, (β) για νεώτερα σχετικά με εκείνα τα... καθίσματα στα οποία έχω αναφερθεί και παλιότερα. Απ' ό,τι φαίνεται, κάτι φίλοι απέκτησαν πρόσβαση σε έναν χώρο στα Πατήσια και μάλλον θα έχουν την καλοσύνη να τον προσφέρουν για μια εβδομαδιαία συνεύρεση με Ζαζέν, τσάι και καμιά κουβέντα σχετικά με τον Βούδα, τον Ντόγκεν, το Ζεν και τα πάντα. Μόλις έχω κάτι νεώτερο, θα είστε οι πρώτοι που θα το μάθετε.

Ο Γυμνός Πίθηκος (The Naked Ape)

Πριν αρχίσουμε, να πω κάνα-δυο πραγματάκια: τελευταία έχω λάβει πολλά email και σχόλια που εκφράζουν ανησυχίες για την οικονομική μου κατάσταση. Ζητάω συγνώμη αν έκανα κάποιους να ανησυχήσουν, όμως η οικονομική μου κατάσταση είναι μια χαρά προς το παρόν. Προσπαθώ να ξεφορτωθώ κάποια πράγματα επειδή έχω υπερβολικά πολλά *, όχι επειδή χρειάζομαι τα λεφτά. Ακόμα έχω δουλειά, τουλάχιστον προς το παρόν –και αν/όταν η δουλειά μου τελειώσει, θα βρω άλλη.

Τον τελευταίο καιρό, όταν κάνω Ζαζέν, έχω πιάσει τον εγκέφαλό μου να εφευρίσκει καταπληκτικά σενάρια βασισμένος σε ελάχιστα ερεθίσματα. Ξαφνικά πετάγεται μες το μυαλό μου μια ιδέα, Κύριος οίδε από πού, και ακαριαία δημιουργούνται ολόκληροι διανοητικοί κόσμοι –κάτι σαν το Μπιγκ Μπανγκ ένα πράμα. Έχω μάλιστα πιάσει τον εαυτό μου να εμπλέκεται σε ολόκληρες φανταστικές συζητήσεις γύρω από εντελώς φανταστικά πράγματα και επειδή όλο αυτό το κόλπο συμβαίνει στο επίπεδο του υποσυνείδητου, δεν μπορώ καν να κάνω σχόλια γύρω από τη φύση ή το αντικείμενο των συζητήσεων αυτών, επειδή δε δείχνουν να έχουν ούτε φύση, ούτε αντικείμενο. Μόνο όταν πάρουν σχήμα και μορφή μπορώ να τα συσχετίσω με κάτι και ακόμα και τότε, ο συσχετισμός είναι αυθαίρετος –πρόκειται απλώς για μια αντίδραση που γίνεται από συνήθεια και που λαμβάνει χώρα σε πολύ βαθύ επίπεδο. Δεν πρέπει λοιπόν να εκπλήσσομαι όταν βλέπω ανθρώπους να εφευρίσκουν απίστευτα φανταστικά σενάρια γύρω απ’ τη ζωή μου, βασισμένοι σε μια-δυο τυχαίες προτάσεις που διαβάζουν σ’ ένα μπλογκ. Τέλος πάντων, σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας, όμως δε συντρέχει λόγος ανησυχίας.

Το τελευταίο αγαπημένο μου βιβλίο είναι το The Naked Ape: A Zoologist's Study of the Human Animal (Ο Γυμνός Πίθηκος: Μια Ζωολογική Μελέτη Γύρω Από το Ζώο που Λέγεται Άνθρωπος) του Ντέσμοντ Μόρις (Desmond Morris), το οποίο το βρήκα σε ένα υπαίθριο βιβλιοπωλείο στο Γκρίνουιτς Βίλατζ. Το ήξερα εκ φήμης ως ένα από αυτά τα κλασσικά βιβλία που υποτίθεται ότι είναι πολύ καλά, όμως δεν ήξερα τίποτα άλλο σχετικά.

Το τελείωσα πριν από κάνα μισάωρο και νομίζω ότι είναι καταπληκτικό. Νομίζω ότι όσοι ενδιαφέρονται για τον Βουδισμό θα ήταν προτιμότερο να διάβαζαν βιβλία όπως το The Naked Ape αντί για διάφορες τρικυμίες εν κρανίω που κυκλοφορούν στα ράφια των μεγάλων βιβλιοπωλείων κάτω από την ταμπέλα «μεταφυσική». Ο συγγραφέας, ο Ντέσμοντ Μόρις, είναι ένας Βρετανός ζωολόγος ο οποίος κοιτάζει με τα μάτια του ζωολόγου τα ανθρώπινα όντα και εξετάζει τον άνθρωπο σαν ένα ζώο, σαν ένα μυαλωμένο σαρκοβόρο σχεδόν άτριχο υπό-είδος των πρωτευόντων θηλαστικών. Τα συμπεράσματά του, τουλάχιστον στην πλειονότητά τους, δείχνουν απολύτως έγκυρα και αρθρώνει πολύ ξεκάθαρα, πολλά πράγματα που έχω συναντήσει κι εγώ στη δική μου άσκηση. Απ’ ό,τι φαίνεται, πολλοί ήταν εκείνοι που αισθάνθηκαν άβολα όταν πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο, το 1967, και με μια ματιά καταλαβαίνει κανείς το γιατί. Αντί να παρουσιάζει την ανθρωπότητα ως υψηλά, πνευματικά πλάσματα στριμωγμένα μέσα σε δύσμορφα υλικά σώματα, μας παρουσιάζει σαν αυτό που πραγματικά είμαστε: σαν ένα πολύ πετυχημένο είδος πιθήκου.

Φυσικά, σύμφωνα με τη βουδιστική αντίληψη, οι άνθρωποι δεν είναι απλώς ζώα. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν είμαστε καθόλου ζώα –σημαίνει ότι είμαστε κάτι διαφορετικό από τα άλλα ζώα. Από την άλλη, και οι ελέφαντες είναι διαφορετικοί από τα άλλα ζώα και το ίδιο συμβαίνει με τα θαλάσσια σαλιγκάρια, τους σκορπιούς και όλα τα άλλα πλάσματα. Όπως και όλα τα άλλα πλάσματα, έχουμε μια υλική και μια μη υλική πλευρά, όμως (και πάλι σύμφωνα με τη βουδιστική αντίληψη), οι πλευρές αυτές είναι στην ουσία μια. Το ότι είμαστε ιδιαίτερα πετυχημένα πρωτεύοντα (με μεγαλύτερα τσουτσούνια και βυζάκια από ό,τι τα άλλα πρωτεύοντα ξαδέλφια μας, παρεμπιπτόντως) είναι μέρος της πνευματικής μας φύσης. Για σκεφτείτε το αυτό λίγο καλύτερα!

Το κεφάλαιο του Μόρις σχετικά με τη μάχη, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Σχεδόν όλα όσα έγραψα στο τελευταίο μου άρθρο στα Suicide Girls, έχουν την αφετηρία τους στην ίδια αντίληψη που εκφράζει κι αυτός εκεί **. Εξηγεί μάλιστα το πώς λειτουργεί το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό νευρικό μας σύστημα, περίπου με τον ίδιο τρόπο που τα εξηγεί και ο Γκούντο Νισιτζίμα. Η άποψη του Νισιτζίμα είναι ότι η άσκηση του Ζαζέν, εξισορροπεί τα δύο αυτά αντίθετα μισά του αυτόνομου νευρικού μας συστήματος και ότι αυτό που λέει ο Ντόγκεν περί «εγκατάλειψης του σώματος και του νου», είναι στην ουσία αυτή ακριβώς η εξισορρόπηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Ο Μόρις δεν αναφέρεται πουθενά στο Ζαζέν, προφανώς –αμφιβάλλω αν έχει καν την παραμικρή ιδέα περί Ζαζέν.

Επίσης, πολύ ενδιαφέρον είναι και το κεφάλαιο που αναφέρεται στην ανακούφιση. Ο Μόρις συγκρίνει την ανάπτυξη της ιατρικής στους ανθρώπους με το ένστικτο της περιποίησης (μ’ άλλα λόγια, του ξεψειρίσματος) που βλέπει κανείς στα άλλα πρωτεύοντα. Οι περισσότερες από τις ασθένειές μας, συνεχίζει, δεν προέρχονται από πραγματικούς τραυματισμούς ή από μικρόβια αλλά από την πολύ βαθιά ανάγκη μας, να μας ξεψειρίζουν οι άλλοι γυμνοί πίθηκοι –αυτό το είχα σκεφτεί κι εγώ πολλές φορές, όμως ποτέ δεν κατάφερα να το πω τόσο καλά όσο το λέει ο Μόρις. Αυτό, παρεμπιπτόντως, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και πραγματικές ασθένειες. Υπάρχουν. Όμως καλά θα κάναμε να κοιτάξουμε προσεκτικά και να δούμε από πού πηγάζουν.

Τέλος πάντων, το βιβλίο είναι καλό. Πηγαίνετε να το πάρετε.

[...]

* Αν και νομίζω ότι γενικά έχω πολύ λιγότερα από τους περισσότερους ανθρώπους της ηλικίας μου που γνωρίζω. Νομίζω ότι η φύση των δικών μου πραγμάτων είναι που τα κάνει να φαίνονται περισσότερα. Ο φίλος μου ο Μπομπ, που επίσης έχει ένα κάρο παιχνίδια με τέρατα κ.λπ., λέει «Το διαμέρισμά μου, μοιάζει με το διαμέρισμα ενός 13χρονου που μόλις κέρδισε το Λότο» –κάπως έτσι είναι και το δικό μου.

** Το κομμάτι αυτό, ωστόσο, το έγραψα πολύ πριν πάρω το βιβλίο. Και πώς γίνεται τόσο λίγοι από αυτούς που έγραψαν σχόλια να πρόσεξαν αυτό που έγραψα, ότι δηλαδή είναι κρίμα που ακόμα χρειαζόμαστε τεράστιους στρατούς για να προστατεύουν τις ελευθερίες μας; Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει αν πρόκειται να επιβιώσουμε ως είδος, όμως δε θα αλλάξει αν δεν το παραδεχτούμε. Τέλος πάντων, φαντάζομαι ότι οι ειρηνιστές γουστάρουν να τα παίρνουν με διάφορα πράγματα και να τσακώνονται με αυτούς που διαφωνούν μαζί τους***.

*** Ειρωνεία, ε;

Μπραντ Ουόρνερ – Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2007

ΥΓ
Η στήλη στα Suicide Girls που αναφέρεται στο κείμενο, υπάρχει εδώ.