Sunday, April 26, 2009

Ας μιλήσουμε για πάθος


Κάποιος με ρώτησε την άποψή μου για τη γενοκτονία στο Νταρφούρ του Σουδάν. Μου είπε, «Έχουμε καθήκον να συμβάλλουμε όσο μπορούμε για να ενισχύσουμε την ανθρωπιστική βοήθεια και τις ειρηνευτικές δυνάμεις, να βοηθήσουμε να σωθούν ζωές που μπορεί να χαθούν; Μιλώντας γενικά για τις αφρικανικές χώρες όπου οι κυβερνήσεις μπορούν να κάνουν τόσο τρομερά πράγματα, είναι η κατάσταση αυτή αναπόφευκτη και θα επαναλαμβάνεται ες αεί; Πιστεύεις ότι θα σταματήσουν κάποτε οι γενοκτονίες; Ο ΟΗΕ και οι χώρες που προσπαθούν να κάνουν παρεμβάσεις, το έχουν για βασική τους προτεραιότητα; Είμαι περίεργος για τη βουδιστική στάση ή για τη δική σου στάση απέναντι στα ζητήματα τα αυτά. Για τη στάση που πρέπει να έχει κανείς όταν μαθαίνει ότι συμβαίνουν τέτοια πράγματα».

Τέτοιες ερωτήσεις μου γίνονται συχνά. Φυσικά, οι μεγάλες τραγωδίες στα μακρινά μέρη είναι σημαντικές. Είναι θλιβερό να συμβαίνουν τέτοια πράγματα και, βεβαίως, έχουμε κάποιο καθήκον να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε. Όμως, δυστυχώς, πολύ λίγα μπορούμε να κάνουμε για ανθρώπους που βρίσκονται τόσο μακριά.

Οι σύγχρονες επικοινωνίες φέρνουν τις ειδήσεις από απίστευτα μακρινά μέρη μέσα στο σπίτι μας. Τα σύγχρονα συστήματα μεταφοράς, έχουν κάνει μέρη τα οποία κάποτε έμοιαζαν απρόσιτα να μοιάζουν πολύ κοντά. Κατά μια έννοια, ο κόσμος γίνεται μικρότερος. Αλλά κατά μια άλλη, είναι τόσο μεγάλος όσο ήταν πάντοτε.

Όπου να ‘ναι, θα καταφέρουμε να επικοινωνήσουμε με ευφυή πλάσματα από άλλους πλανήτες. Όταν ο ενθουσιασμός θα κοπάσει, θα αρχίσουμε να παρατηρούμε ότι έχουν κι αυτά προβλήματα και τελικά θα αρχίσουν να υπάρχουν άνθρωποι στη Γη που θα τραβάνε τα μαλλιά τους για την πείνα στον Ρεγκιζβόν του Κενταύρου VII, ενώ στους χάι κοινωνικούς κύκλους θα φοριέται πολύ το να υποστηρίζεις τα αιτήματα των φουκαράδων των Γκλόμπνελ από τον Ζήτα Ρετικούλι. Μ’ αυτά που λέω, δε θέλω να ευτελίσω την κατάσταση στο Νταρφούρ –αυτό που θέλω να πω, είναι ότι είναι φυσικό να θέλουμε να βοηθήσουμε αυτούς που υποφέρουν, όπου και αν βρίσκονται. Και ότι μπορεί να είναι κοινωνικά επωφελές το να εκφράζουμε την ανησυχία μας για οτιδήποτε θεωρείται τρέντι να ανησυχεί κανείς την εκάστοτε περίοδο.

Το καλύτερο πράγμα που μπορείς να κάνεις για να βοηθήσεις τους ανθρώπους που βρίσκονται σε φρικτές καταστάσεις σε κάποιο μακρινό μέρος, είναι να φροντίσεις το δικό σου μέρος του κόσμου όσο πιο προσεκτικά μπορείς.

Είδα ότι κάποιος πόσταρε ένα σχόλιο στο προηγούμενό μου άρθρο, λέγοντας ότι φοβάται πως αν οι άνθρωποι ήταν σαν κι εμένα, κανείς δε θα είχε το πάθος και την αφοσίωση που χρειάζεται προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα του κόσμου. Όμως δεν είμαι σίγουρος αν αυτό που χρειάζεται είναι πάθος. Χρειάζεται να αισθάνεσαι πάθος και αφοσίωση για να σκουπίσεις το πάτωμά σου; Χρειάζεται να αισθάνεσαι πάθος και αφοσίωση για να πεις καλημέρα στον γείτονά σου; Χρειάζεται να αισθάνεσαι πάθος και αφοσίωση για να πας χωρίσεις τα σκουπίδια που πάνε για ανακύκλωση;

Τα μεγάλα προβλήματα στα μακρινά μέρη δεν είναι ούτε στο ελάχιστο τόσο κρίσιμα όσο είναι τα μικροσκοπικά προβλήματα που βρίσκονται μπροστά στα μάτια σου –ή πίσω από αυτά.

Με τα μεγάλα προβλήματα του κόσμου, μπορείς να ασχοληθείς καλύτερα όταν έχεις αντιμετωπίσει τα μικρά πράγματα. Για το Νταρφούρ, τη Βαγδάτη, την Πιονγκγιάνγκ και τα άλλα μέρη που οι άνθρωποι ζουν τραγωδίες, μπορείς να κάνεις πολύ λίγα. Μπορείς να ψηφίσεις. Μπορείς να δώσεις χρήματα. Μπορείς να γράψεις στον βουλευτή σου, να λάβεις μέρος σε έναν μαραθώνιο κ.λπ., κ.λπ. Είναι καλό το να κάνεις τέτοια καλά πράγματα. Πρέπει όμως να έχεις κατά νου ότι δεν μπορείς ποτέ να διορθώσεις τις μακρινές αυτές τραγωδίες, όσο και αν το θέλεις –όπως λέει και ο Ντόγκεν, «Τα λουλούδια πέφτουν παρότι τα αγαπάμε και τα αγριόχορτα μεγαλώνουν παρότι τα μισούμε».

Δε λέω ότι είναι κακό να προσπαθεί κανείς να βοηθήσει τους ανθρώπους που περνούν τραγικές καταστάσεις κάπου μακριά. Όμως πολύ συχνά, οι προσπάθειες αυτές είναι μια δικαιολογία για να αγνοήσουμε μικρότερα προβλήματα που είναι πολύ πιο κοντά –προβλήματα για τα οποία μπορούμε όντως να κάνουμε κάτι καλό. Είναι σαν να λέμε ότι τα Μεγάλα Προβλήματα (αυτά που όλοι συμφωνούν ότι είναι Μεγάλα Προβλήματα επειδή τα παίζει η τηλεόραση κι έτσι), είναι σημαντικά αλλά τα μικρά μπορούμε να τα αγνοήσουμε. Υποσυνείδητα, ξέρουμε ότι δεν μπορούμε να διορθώσουμε πράγματα που βρίσκονται τόσο μακριά από το άμεσο περιβάλλον μας. Και προβιβάζοντας τα μακρινά αυτά πράγματα σε ύψιστης σημασίας, κινδυνεύουμε να δίνουμε στον εαυτό μας δικαιολογίες για να αγνοεί αυτά που είναι μπροστά του.

Ακόμα, μια τέτοια τακτική είναι ένας άλλος τρόπος να πούμε ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι «εκεί έξω», όχι «εδώ μέσα». Όταν φτάσεις να δεις ότι η πραγματική πηγή κάθε κακού στον κόσμο είσαι εσύ και μόνο εσύ, οι προτεραιότητές σου πρέπει να αλλάξουν άρδην. Ίσως χρειαζόμαστε περισσότερο πάθος και αφοσίωση για τα προβλήματα που βρίσκονται μέσα μας. Υπάρχουν φλέγοντα και ιστορικής σημασίας ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσεις αυτήν ακριβώς τη στιγμή και που δε βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Είναι ακριβώς εδώ. Και μόνο όταν λύσεις τα ζητήματα που βρίσκονται πολύ κοντά, μπορείς να κάνεις κάτι γι αυτά που βρίσκονται πολύ μακριά.

Προς το παρόν, πα να δω τον Μποράτ. Θα σας πω τις εντυπώσεις μου αργότερα.

Μπραντ Ουόρνερ – Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2006

Σ.τ.Μ. Περισσότερες πληροφορίες για τη γενοκτονία στο Σουδάν, μπορεί κανείς να βρει εδώ. Επίσης, το ποστ του Μπραντ Ουόρνερ για την ταινία Μποράτ, βρίσκεται εδώ.

Ζήτω! Νικήσαμε!


Πριν ξεκινήσω, να πω ότι δεχόμαστε ακόμα αιτήσεις για το μικρό-ησυχαστήριο του Σαββάτου στο Χιλ Στριτ Σέντερ. Νομίζω ότι ως τώρα έχουμε τέσσερα άτομα, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει περιθώριο για αρκετά ακόμα. […] Πάμε τώρα για το σημερινό μας παραλήρημα:

Οι εκλογές έγιναν και οι Καλοί νικήσανε. Ζήτω μας!

Ή όχι…

Μερικές μέρες μετά την επανεκλογή του Τζορτζ Μπους, πήρα ένα e-mail από έναν φίλο ο οποίος μου έλεγε ότι είχε επικοινωνήσει μαζί του ένας συντάκτης από έναν βουδιστικό εκδοτικό οίκο. Ο συντάκτης του είπε ότι έψαχνε κείμενα για ένα βιβλίο σχετικά με τη βουδιστική αντίδραση στην επανεκλογή του Μπους και ο φίλος μου, μου έστειλε την πρόταση. Θεέ μου, ήταν φρίκη. Μακάρι να την είχα κρατήσει. Ήταν όλο γαλιφιές και γλύκες και τρυφεριές –σαν σάπια μπανάνα– και ζητούσε από τους συγγραφείς να μιλήσουν για το πώς αντιμετωπίζουν οι βουδιστές τον θυμό, την κατάθλιψη, τον φόβο, το άγχος και την αίσθηση της αδυναμίας και για το πώς μπορούμε να μάθουμε να καλλιεργούμε τη συμπόνια μας για τις ψυχές που είναι τόσο βαθιά χωμένες μέσα στην ψευδαίσθηση που υποστηρίζουν την κυβέρνηση Μπους και τη διαβολική πολιτική της. Ο φίλος μου την είχε ακούσει με το όλο θέμα και αποφάσισε να συμμετάσχει –μου έστειλε μάλιστα και το κείμενο που σκόπευε να τους στείλει. Όμως δεν κατάφερα να το διαβάσω όλο –ένοιωσα σα να έμπαινα σε μια πισίνα γεμάτη σαντιγί. Οι άνθρωποι του εκδοτικού οίκου πίεζαν ιδιαίτερα για να βγει το βιβλίο το συντομότερο δυνατό, όμως παρά το ότι με ήξεραν, δε μου ζήτησαν να γράψω κι εγώ ένα κείμενο –φαντάζομαι ότι τελικά είχαν καταλάβει κάτι παραπάνω. Τέλος πάντων, το βιβλίο δεν κυκλοφόρησε ποτέ.

Τώρα βέβαια, τα πράγματα έχουν γυρίσει τούμπα. Ή τουλάχιστον λίγο τούμπα. Οι Δημοκρατικοί σημείωσαν μια μικρή νίκη και ίσως τα υποτιθέμενα όνειρα του προέδρου Μπους περί δικτατορίας να κινδυνεύουν. Είμαι σίγουρος ότι οι τύποι που ήθελαν να βγάλουν το βιβλίο θα έχουν πάθει ζαλάδα από τη χαρά τους. Όμως, αν ο Ντικ Τσέινι νικήσει τη Χίλαρι στις εκλογές του 2008, μπορούν πάντοτε να ξεσκονίσουν τα παλιά κείμενα, να χρησιμοποιήσουν την αντικατάσταση του MS Word® για να αλλάξουν το όνομα του Μπους με το όνομα του Τσέινι και να βγάλουν το βιβλίο σε χρόνο ντε τε.

Εδώ στην αριστερή ακτή, η διάθεση του κόσμου είναι ιδιαίτερα καλή. Πριν από κάνα χρόνο, είδα μια συνέντευξη με τον Τρέι Πάρκερ (Trey Parker), τον δημιουργό του Σάουθ Παρκ (South Park) στην οποία έλεγε ότι το πιο πανκ πράγμα που μπορείς να κάνεις στο Λος Άντζελες, είναι να πεις ότι ο Τζορτζ Μπους είναι καταπληκτικός –στην πραγματικότητα, το να αμφισβητήσεις τις φιλελεύθερες (liberal) πολιτικές απόψεις στη δυτική ακτή, μπορεί να αποβεί μοιραίο για την καριέρα σου. Σίγουρα πράγματα.

Όταν εκείνοι οι τύποι από το Σεντ Πολ (Saint Paul) σκέφτονταν μήπως με προσλάβουν για δάσκαλό τους, είχα ρίξει μια ματιά στο μέρος και είδα στον πίνακα ανακοινώσεών τους μερικά φλάιερ που σχετίζονταν με διάφορες αριστερές δράσεις. Σκέφτηκα τότε ότι αν μου ζητήσουν όντως να πάω και δεχτώ, όλα αυτά θα πρέπει να κατέβουν από τον πίνακα ανακοινώσεων. Και δεν πρόκειται να με συμπαθήσουν πολύ όταν το κάνω.

Υπάρχει στον αμερικανικό Βουδισμό μια τάση να ταυτίζεται ο Βουδισμός με τις αριστερές πολιτικές πεποιθήσεις –σχεδόν όλοι δέχονται άνευ αμφισβήτησης ότι όλοι οι βουδιστές αποδέχονται σχεδόν όλες τις τρέντι αριστερές πολιτικές ιδέες που κυκλοφορούν στην πιάτσα. Και μόνο η ιδέα ότι ένας βουδιστής μπορεί να είναι συντηρητικός πολιτικά, μοιάζει παράλογη. Όμως ο βουδισμός δεν είναι αριστερή πολιτική τοποθέτηση. Δεν είναι ούτε δεξιά πολιτική τοποθέτηση –όμως αυτό μοιάζει να είναι κατανοητό και, συνεπώς, δε χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμό.

Στον συνηθισμένο μας τρόπο σκέψης, υπάρχει επιτυχία και υπάρχει αποτυχία. Όταν ο υποψήφιός μας νικάει, έχουμε επιτυχία και μπορούμε να χαρούμε. Όταν χάνει, έχουμε αποτυχία και είναι ώρα για κατάθλιψη και αισθήματα αδυναμίας.

Ο Βουδισμός δεν έχει καμία σχέση με την επιτυχία ή την αποτυχία.

Η φώτιση δεν είναι η απόλυτη επιτυχία και η έλλειψη φώτισης δεν είναι απόδειξη αποτυχίας.

Η πραγματικότητα δεν έχει επιτυχία ή αποτυχία –η επιτυχία και η αποτυχία είναι κρίσεις για την πραγματικότητα βασισμένες αποκλειστικά (ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ) στο μικροσκοπικό μας εγώ και στο τι αυτό πιστεύει ότι είναι καλό ή κακό για το ίδιο. Αυτό δεν είναι πραγματικότητα. Αυτό που αποκαλείς αποτυχία, μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεσαι, ενώ αυτό που αποκαλείς επιτυχία, μπορεί να είναι μια τσουλήθρα στην ψευδαίσθηση και το σκοτάδι. Ο κόσμος που υπάρχει εκεί έξω, δεν είναι κάτι χωριστό από εσένα –συνεπώς, όταν αλλάζει προς μια κατεύθυνση που δε σου αρέσει, ποιος είναι υπεύθυνος; Κάποιος άλλος; Όχι εσύ; Ναι, καλά. Και όταν τα πράγματα πάνε όπως θέλεις, πρόσεχε. Δες τι είναι πραγματικά οι αντιδράσεις σου. Και τι δεν είναι.

Πώς γίνεται να μην προτείνει κανείς ένα βιβλίο σχετικά με τη βουδιστική αντίδραση στη νίκη των Δημοκρατικών του 2006; Γιατί κανείς δε βγάζει ένα βιβλίο σχετικά με τη βουδιστική αντίδραση στις δύο νίκες του Κλίντον; Η χαρά για την επιτυχία είναι πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Βουδισμό από ό,τι είναι η θλίψη για την ήττα. Οι κακοί δάσκαλοι μπορούν να σε κάνουν να κάνεις οτιδήποτε θελήσουν, φροντίζοντας να σε διατηρούν πεινασμένο για επιτυχία και φοβισμένο μπροστά στην αποτυχία. Και τα κορόιδα, την πατάνε κάθε φορά. Το να ακολουθείς τον βουδιστικό δρόμο, σημαίνει να αποφεύγεις και τα δύο άκρα.

Βάλτε το αυτό καλά μες στο κεφάλι σας –αν όχι, δε θα καταλάβετε τίποτα.

Μπραντ Ουόρνερ – Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2006


Σ.τ.Μ. Το Σεντ Πολ το οποίο αναφέρεται στο κείμενο, είναι το Clouds in Water Zen Center, στο Σεντ Πολ της Μινεσότα. Το σάιτ του, βρίσκεται εδώ.

Το «Φαινόμενο Frampton Comes Alive» ή γιατί η Καλιφόρνια είναι για τα μπάζα


Δεν ξέρω ρε παιδί μου… Όλο προσπαθώ να φέρω κάναν άνθρωπο να παλουκωθεί στα μαξιλάρια του Χιλ Στριτ Σέντερ (Hill Street Center), όμως δεν τα καταφέρνω με τίποτα. Όταν προσπαθώ να το παίξω καλός στο μπλογκ, δεν εμφανίζεται σχεδόν κανείς. Και όταν προσβάλλω τους πάντες, δεν εμφανίζεται σχεδόν κανείς.

Τέλος πάντων, από την πλευρά του Ζεν, δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία. Στην πραγματικότητα, προτιμώ γενικά να κάθομαι Ζαζέν και να μιλάω με μικρότερες ομάδες –μ’ άλλα λόγια, αν εμφανιστούν τέσσερα άτομα που πραγματικά ενδιαφέρονται για την άσκηση στο Ζαζέν, θεωρώ ότι τα πράγματα είναι καλά. Δεν την κάνω αυτή την ιστορία για λεφτά, ούτε καν για να βγάλω τα προς το ζην. Δεν το κάνω για να γίνω διάσημος. Και πραγματικά δε με νοιάζει να επαληθεύσω τη θεωρία του «Φαινομένου Frampton Comes Alive».

Το «Φαινόμενο Frampton Comes Alive», είναι από μια συνέντευξη του Τσακ Κλόστερμαν που είδα κάποτε –παρεμπιπτόντως, ο ίδιος δεν το είπε έτσι. Αυτό που έλεγε ήταν ότι πέρα από την Κρίσι Χάιντ (Chrissie Hynde) και τους Ντίβο (Devo), κανένα από τα πολυδιαφημισμένα γκρουπ Νιου Γουέιβ που ξεκίνησαν από το Άκρον του Οχάιο στα τέλη της δεκαετίας του 1970, δεν κατάφερε να κάνει κάτι πολύ σημαντικό. Ο Κλόστερμαν, ανέφερε στη συνέντευξή του την επιτυχία του δίσκου Frampton Comes Alive –για σας τους πιτσιρικάδες που δεν το θυμούνται, το Frampton Comes Alive ήταν ένα από τα πρώτα πραγματικά ΠΟΛΥ πετυχημένα άλμπουμ στον κόσμο από πλευράς πωλήσεων. Είμαι σίγουρος ότι πλέον το έχουν ξεπεράσει κάμποσα άλλα άλμπουμ/CD, όμως την εποχή που βγήκε ήταν τόσο απίστευτα πετυχημένο που δεν μπορούσες να το αποφύγεις με τίποτα. Μερικές φορές, αναρωτιέμαι αν ήμουν ο μόνος στο γυμνάσιό μου που δεν είχε αγοράσει ένα αντίτυπο.

Αυτό που έλεγε ο Κόστερμαν, ήταν ότι από τα δεκάδες εκατομμύρια των ανθρώπων που αγόρασαν το
Frampton Comes Alive, το άλμπουμ άρεσε πραγματικά μόνο σε ένα μικρό ποσοστό. Ωστόσο, ο ίδιος ο δίσκος έγινε τόσο πετυχημένος που αμέτρητοι άνθρωποι τον αγόρασαν μόνο και μόνο επειδή εκείνη τη χρονιά αυτό έπρεπε να κάνεις –να αγοράσεις ένα αντίτυπο του Frampton Comes Alive. Η άποψη του Κλόστερμαν, ήταν ότι οποιοδήποτε έργο τέχνης έχει έναν συγκεκριμένο αριθμό φίλων και ότι από τη στιγμή που θα ξεπεραστεί ο αριθμός αυτός, βασικά το πουλάς σε ανθρώπους που δεν τους ενδιαφέρει καθόλου, τουλάχιστον ως έργο τέχνης. Οι άνθρωποι αυτοί το αγοράζουν για άλλους λόγους –ίσως για να δείξουν ότι είναι μέσα στα κόλπα ή επειδή θεωρούν ότι πρέπει.

Ο Κλόστερμαν, συνεχίζει με την άποψη ότι παρότι η Ρέιτσελ Σουίτ (Rachel Sweet), οι Ράμπερ Σίτι Ρέμπελς (Rubber City Rebels), οι Μπιζάρος (Bizarros), οι Τιν Χιούι (Tin Huey) και όλοι οι υπόλοιποι καλλιτέχνες της σκηνής του Άκρον που υπέγραψαν συμβόλαια με τις μεγάλες εταιρείες στα τέλη της δεκαετίας του 1970, δεν κατάφεραν να πιάσουν, το γεγονός δεν ήταν ιδιαίτερα κακό. Οι πραγματικοί φαν των καλλιτεχνών αυτών παρέμειναν πιστοί –το ότι οι μάζες δεν κατανάλωσαν τα προϊόντα τους δεν ήταν μεγάλη απώλεια, τουλάχιστον από καλλιτεχνική άποψη (από οικονομική, μάλλον ήταν). Στην πραγματικότητα μάλιστα, ίσως κάποιοι από τους καλλιτέχνες αυτούς, ίσως και να γλίτωσαν από τα χειρότερα. Δείτε τι έπαθε ο Κερτ Κομπέιν (Kurt Cobain) εξαιτίας της απότομης φήμης –και η περίπτωση αυτή είναι απλώς μια πολύ ακραία. Υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα ανθρώπων που η φήμη τους έκανε πολύ πιο δυστυχισμένους από ό,τι ήταν πριν την αποκτήσουν.

Η σχέση που έχει όλη αυτή η συζήτηση με το Ζεν, είναι ότι η πραγματική βουδιστική άσκηση ίσως να μην είναι για όλους. Θέλω να πω, βεβαίως ΕΙΝΑΙ για όλους. Όμως από την άποψη του τι μπορείς να πουλήσεις ως καταναλώσιμο αγαθό ή ως μόδα, σίγουρα δεν είναι. Είναι σκληρή δουλειά και οι περισσότεροι άνθρωποι είναι –και ας με συγχωρήσει ο Κύριος– τεμπέληδες και θλιβεροί. Ψάχνουν τον εύκολο δρόμο και το Ζεν δεν είναι αυτός –τίποτα που να αξίζει πραγματικά δεν είναι ποτέ εύκολο, όμως οι άνθρωποι μοιάζουν να πιστεύουν ότι η πραγματική κατανόηση του εαυτού σου και του σύμπαντος μέσα στο οποίο ζεις, οφείλει να είναι κάτι στο οποίο δε χρειάζεται να επενδύσεις χρόνο ή προσπάθεια. Ίσως να περάσουμε κάνα απόγευμα προσπαθώντας να βιώσουμε μια «εμπειρία ανοίγματος», όμως μέχρι εκεί είμαστε διατεθειμένοι να φτάσουμε. Θλιβερό μεν, όμως έτσι είναι τα πράγματα.

Προσωπικά, ως δάσκαλος του Ζεν, είμαι πολύ πιο ευτυχής όταν έχω μια χούφτα πραγματικά έντιμων μαθητών από όταν βλέπω να πραγματώνεται το «Φαινόμενο Frampton Comes Alive» δηλαδή όταν εμφανίζονται ολόκληρα πλήθη ανθρώπων που βρίσκονται εκεί επειδή αυτό είναι το μοδάτο. Όταν έρχεται κανείς στα μαθήματά μου, θα κάτσει κάτω για μια ώρα και θα κοιτάει έναν τοίχο χωρίς παπαριές του τύπου «διαλογιστική καθοδήγηση» για να του διασκεδάσουν τη βαρεμάρα του. Και φαντάζομαι ότι μ’ αυτά και μ’ αυτά, τα μαθήματά μου δε θα γίνουν και η πιο χοτ επιλογή για το πρωί της Κυριακής.

Όμως, γαμώτο, θα περίμενε κανείς ότι στη Νότια Καλιφόρνια, με τόσους ανθρώπους να λένε ότι είναι «πνευματικά αφυπνισμένοι» και να ασχολούνται με όλες αυτές τις ανατολικές φιλοσοφίες και θρησκείες, θα υπήρχαν περισσότερα από τέσσερα άτομα που να ενδιαφέρονται για την πραγματική άσκηση Ζαζέν.

Αλλά μπορεί και όχι.

Μπραντ Ουόρνερ – Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2006

Σ.τ.Μ. Μερικές ακόμα παραπομπές για πρόσωπα και πράγματα που αναφέρονται στο κείμενο:

Χιλ Στριτ Σέντερ
Frampton Comes Alive
Κρίσι Χάιντ
Ντίβο
Νιού Γουέιβ
Ρέιτσελ Σουίτ
Ράμπερ Σίτι Ρέμπελς
Μπιζάρος
Τιν Χιούι

Πού πάμε όταν πεθαίνουμε;


[…]

Τέλος πάντων, όσο ήμουν εκεί [στο χριστιανικό πανεπιστήμιο του Χέιστινγκς της Νεμπράσκα], έδωσα μια διάλεξη και δύο μικρότερες ομιλίες –παρακάθισα σε ένα μάθημα φιλοσοφίας όπου ένας από τους καθηγητές μου ζήτησε στα καλά καθούμενα να μιλήσω και έκανα ένα πράγμα που το λένε «Τέιμπλ Τοκ» (Table Talk): την ώρα του φαγητού, κάθονται σε ένα τραπέζι και συζητάνε για φιλοσοφία και θρησκεία. Άλα τις το Χέιστινγκς!

Εν πάση περιπτώσει, σε όλες αυτές τις ομιλίες, κάποιος μου έκανε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο την ερώτηση: «Πού πάμε όταν πεθαίνουμε;» Το όλο πράγμα είχε αρκετό ενδιαφέρον, δεδομένου ότι δε θυμάμαι καν πότε μου είχαν κάνει τελευταία φορά την ερώτηση αυτή και εδώ βρέθηκα να την ακούω τρεις φορές μέσα στην ίδια μέρα. Προφανώς είναι ένα θέμα που απασχολεί πολύ τον κόσμο και νομίζω ότι απασχολεί όλους τους ανθρώπους που ασχολούνται με τη θρησκεία. Επιπλέον, δε θα σας πω ψέματα: και εμένα με είχε απασχολήσει πολύ όταν άρχισα να ασχολούμαι με τον Βουδισμό και τα συναφή, όμως παραδόξως, δε με απασχολεί καθόλου πλέον. Είναι ένα από τα ερωτήματα τα οποία κατάφερα να απαντήσω πολύ ικανοποιητικά για τα δικά μου δεδομένα –στα ερωτήματα αυτά αναφέρθηκα και σε ένα ποστ πριν από μερικές μέρες.

Στο Τέιμπλ Τοκ, τον λόγο είχε και ένας άλλος επισκέπτης-ομιλητής, ένας κήρυκας –ή κάτι παρόμοιο. Αυτός ήταν της άποψης ότι αν είσαι χριστιανός όταν πεθαίνεις πας στον Παράδεισο ο οποίος είναι ένα πραγματικό μέρος με τους δρόμους του στρωμένους με χρυσάφι. ΟΚ. Προσωπικά η ιδέα δε μου φαίνεται και ιδιαίτερα ελκυστική. Το χρυσάφι δε μου αρέσει ιδιαίτερα και η όλη εικόνα που θυμίζει κάτι του τύπου Μπέβερλι Χιλς ή Μπελ Ερ αλλά στην πιο ακραία εκδοχή τους –αυτού του στιλ τα μέρη με απωθούν ιδιαίτερα, οπότε κάθε φορά που ακούω ότι μπορεί να περάσω όλη την αιωνιότητα εκεί πέρα, μου μοιάζει πιο πολύ για τιμωρία. Δε θέλω να ζήσω σε μια ουράνια έπαυλη –καλά-καλά, δε μου αρέσουν αυτές που έχουμε εδώ πέρα.

Όταν κάποιος έκανε στον Βούδα κάποια ερώτηση σε στιλ «Πού πάμε όταν πεθαίνουμε;», εκείνος είτε έμενε σιωπηλός, είτε έλεγε «η ερώτηση δεν ταιριάζει με την περίπτωση». Η ερώτηση είναι λάθος –θεωρεί ως δεδομένα, πράγματα που δεν είναι αληθινά. Συνεπώς, οποιαδήποτε απάντηση δώσει κανείς σε μια τέτοια ερώτηση είναι, στην πραγματικότητα, άσχετη.

Για τους βουδιστές, ο γραμμικός χρόνος είναι απλώς μια βολική φαντασίωση. Σε κάποιον βαθμό λειτουργεί, όμως δεν είναι πραγματικός. Δεν υπάρχει πραγματικό παρελθόν και δεν υπάρχει πραγματικό μέλλον. Υπάρχει μόνο το τώρα. Σύμφωνα με τα παλιά βουδιστικά κείμενα, γεννιέσαι και πεθαίνεις περίπου 64.000 φορές το δευτερόλεπτο –αν ο αριθμός δεν είναι αυτός, είναι κάποιος άλλος εξίσου τερατώδης. Βεβαίως ο αριθμός δεν έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι γεννιέσαι και πεθαίνεις όλη την ώρα. Όταν πεθαίνεις, πας ακριβώς εδώ –δεν υπάρχει άλλο μέρος για να πας.

Όπα! Ήρθε το αεροπλάνο μου. Πα’ να την κάνω!

Μπραντ Ουόρνερ – Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2006

Η παρακάτω δήλωση δε στηρίζεται από το Ζεν


Πρόσφατα, κοίταζα τα σχόλια σε ένα μπλογκ με θέμα το Ζεν και είδα ένα που έλεγε κάτι του στιλ «Ο Μπραντ Ουόρνερ δίνει συχνά την εντύπωση ότι οι προσωπικές του ιδιοσυγκρασίες στηρίζονται από το Ζεν». Το συγκεκριμένο σχόλιο μου φάνηκε εξόχως παράλογο, όμως πιστεύω ότι είναι σημαντικό να αναφερθώ σ’ αυτό, επειδή μου φαίνεται ότι δημιουργεί για το Ζεν ορισμένες εντυπώσεις που δε στηρίζονται από την πραγματικότητα.

Ομολογώ ότι άργησα κάπως να πιάσω τι έλεγε ο σχολιαστής. Θέλω να πω, προφανώς καταλαβαίνω την πρόθεσή του –ο άνθρωπος ήθελε να πει ότι ο Μπραντ παραπλανά τον κόσμο (πιθανώς όντας παραπλανημένος και ο ίδιος) και ότι θα πρέπει να προσέξουμε πολύ μπας και πιστέψουμε ότι αυτά που λέει είναι πραγματικά Ζεν. Συμφωνώ απολύτως στο ότι όλοι πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί ως προς το πιστέψουν αυτά που λέω, αν και δε θα παραπλανούσα εκ προθέσεως ποτέ και κανέναν. Πιστεύω ότι ο μέσος άνθρωπος, όταν διαβάσει το παραπάνω σχόλιο, θα σκεφτεί κάτι του τύπου «Τον μπαγάσα τον Μπραντ! Προσπαθεί συνεχώς να κάνει τους άλλους να πιστέψουν ότι αυτά που λέει στηρίζονται από το Ζεν, ενώ στην πραγματικότητα, πρόκειται απλώς για τη δική του, αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά!»

Το παράλογο στη δήλωση αυτή, δεν είναι οι υπαινιγμοί γύρω από το άτομό μου, αλλά οι υπαινιγμοί ότι υπάρχουν δηλώσεις, αντιλήψεις, τρόποι συμπεριφοράς κ.λπ. (δικά μου ή οποιουδήποτε άλλου) που να στηρίζονται από το Ζεν και άλλα που δεν στηρίζονται. Τι σημαίνει, ωστόσο, «στηρίζονται από το Ζεν»;

Αυτό που υπαινίσσεται ο σχολιαστής, είναι ότι κάπου στον κόσμο υφίσταται κάτι που το αποκαλούμε «Ζεν» και το οποίο διαθέτει μια υπόσταση πέρα από τα άτομα που έχουν εγκριθεί από τις διάφορες γενεαλογίες για να διδάξουν Ζεν. Δεν υφίσταται –αλλά αυτό, βεβαίως, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θα ήθελαν να υφίσταται.

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει στη Δύση μια άδηλη κίνηση από κάποιους να προσπαθήσουν να προσδιορίσουν και να συγκεκριμενοποιήσουν αυτό το νεφελώδες πράγμα που λέγεται «Ζεν» και που υπάρχει πέρα από εμάς που το διδάσκουμε και που ασκούμαστε σ’ αυτό. Το αποτέλεσμα της εν λόγω προσπάθειας , είναι ένα τουρλουμπούκι από ιδέες παρμένες από τον Ν.Τ. Σουζούκι (DT Suzuki), τον Άλαν Ουάτς (Alan Watts) και διάφορους άλλους μελετητές που έγραψαν βιβλία γύρω από το Ζεν, από το τι λένε ότι είναι το Ζεν κάποιες άλλες εκδόσεις όπως το Tricycle και το Shambala Sun, από αυτά που βλέπαμε στην παλιά σειρά Κουνγκ Φου και στον Πόλεμο των Άστρων, από αυτά που λέει για το Ζεν ο Ρίτσαρντ Γκιρ κ.λπ., κ.λπ. Παρουσιάζεται λοιπόν στη Δύση μια όχι καλά καθορισμένη αλλά γενικά αποδεκτή εικόνα για το τι είναι και τι δεν είναι «Ζεν», όμως αναρωτιέμαι αν αυτή η εικόνα είναι πραγματική. Επιπλέον, έχουμε την τάση να συγκρίνουμε αυτά που ακούμε από πραγματικούς δασκάλους του Ζεν με τη δική μας εικόνα για το τι θα όφειλε να είναι το Ζεν και όποτε υπάρχει κάποια ανακολουθία, τείνουμε να προτιμάμε τις δικές μας ιδέες για το τι πρέπει να είναι το Ζεν.

Έχουμε μια μακρά παράδοση να προσπαθούμε να κωδικοποιούμε τις θρησκείες και τις φιλοσοφίες μας –αυτό προσπάθησαν να κάνουν οι πατέρες του φορέα που αργότερα έγινε η Καθολική Εκκλησία, όταν επέλεξαν ποια ευαγγέλια είναι ορθόδοξα και ποια όχι. Η Καθολική Εκκλησία διοικείται από ένα σώμα το οποίο για δουλειά του να εξετάζει και να εγκρίνει συγκεκριμένες θέσεις/δηλώσεις που γίνονται εκ μέρους της Εκκλησίας. Οι κυβερνήσεις και οι μεγάλες εταιρείες λειτουργούν με ανάλογο τρόπο –δεν μπορώ να πω ό,τι θέλω γύρω από τα δικαιώματα των ταινιών που παράγει η εταιρεία στην οποία εργάζομαι αν δεν πάρω πρώτα την έγκριση της διοίκησης.

Για να λέμε την αλήθεια, βέβαια, ακόμα και στις περιπτώσεις αυτές, δεν υπάρχει στην ουσία κάποιο νεφελώδες πράγμα το οποίο μπορούμε να αποκαλέσουμε «καθολικισμό», «κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών» ή «εταιρεία Όσκαρ Μάγιερ» (Oscar Meyer Corporation) και το οποίο υφίσταται πέρα από τους ανθρώπους που απαρτίζουν τους συγκεκριμένους οργανισμούς. Απλώς προσποιούμαστε ότι υφίσταται. Η διαφορά στο Ζεν, είναι ότι δεν προσπαθούμε να προσποιηθούμε για τίποτα και όταν συνειδητοποιούμε ότι το κάνουμε, σταματάμε. Συνεπώς, δε θα έπρεπε να υπάρχει κανείς που να προσποιείται ότι υφίσταται κάποιο Ζεν ή κάποιος Βουδισμός πέρα από τους ίδιους τους ασκούμενους στο Ζεν και τους βουδιστές.

Παρόλα αυτά, η βουδιστική φιλοσοφία (ή το Ζεν ή ό,τι όπως αλλιώς θέλετε τέλος πάντων), είναι μόνο μια. Ένας άνθρωπος που ασκείται χρόνια σ’ αυτή, μπορεί να αναγνωρίσει τι είναι Βουδισμός και τι δεν είναι. Όμως η αναγνώριση αυτή είναι κάτι το αδιόρατο –δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια και δεν μπορεί να περιοριστεί από κάποιους κανόνες. Ξέρεις τι είναι ο Βουδισμός, όπως ξέρεις ότι έχεις ισορροπήσει ένα μολύβι στο δάχτυλό σου και ξέρεις ότι έχεις χάσει την ισορροπία αυτή, όταν το μολύβι πέσει κάτω.

Αν έδωσα ποτέ την εντύπωση ότι τα πράγματα που λέω και κάνω, στηρίζονται κατά κάποιον τρόπο από κάποιο νεφελώδες πράγμα που λέγεται Ζεν και που υπάρχει κάπου στη στρατόσφαιρα, ζητώ συγνώμη. Ποτέ δεν προσπάθησα σκόπιμα να κάνω κάτι τέτοιο. Άσε που δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα.

Μπραντ Ουόρνερ – Τρίτη 17 Οκτωβρίου 2006

Σ.τ.Μ. Όσοι ενδιαφέρονται για περισσότερα στοιχεία γύρω από κάποιες αναφορές του κειμένου, μπορούν να τις αναζητήσουν παρακάτω:

Περιοδικό Tricycle
Περιοδικό Shambhala Sun
Ν.Τ. (Ντάισετς Τεϊτάρο) Σουζούκι
Άλαν Ουάτς
Κουνγκ Φου (τηλεοπτική σειρά)
Εταιρεία Όσκαρ Μάγιερ

Το Ζεν είναι βαρετό


Μην κοροϊδευόμαστε. Το Ζεν είναι βαρετό. Είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς μια μορφή άσκησης πιο μονότονη και πιο κουραστική από το Ζαζέν, ενώ η φιλοσοφία είναι στεγνή και καθόλου συναρπαστική. Ομολογώ ότι εκπλήσσομαι που υπάρχει κόσμος που διαβάζει καν τη σελίδα αυτή. Καλά ρε σεις, δεν ξέρετε ότι θα μπορούσατε να παίζετε Tetris; Δεν ξέρετε ότι υπάρχουν στο Δίκτυο τουλάχιστον ένα εκατομμύριο δωρεάν τσοντάδικα σάιτ; Μήπως να βρίσκατε κάτι να κάνετε στη ζωή σας;

Ο Τζόσου Σασάκι, ένας δάσκαλος του Ζεν από τη σέκτα Ρινζάι, είχε πει κάποτε ότι οι δάσκαλοι του Βουδισμού προσπαθούν πάντοτε να κάνουν τους μαθητές να επιθυμούν τον Κόσμο του Βούδα, όμως αν οι τελευταίοι ήξεραν πόσο πραγματικά στεγνός και άγευστος είναι ο Κόσμος του Βούδα, δε θα ήθελαν ποτέ να τον επισκεφθούν. Έχει δίκιο. Δείτε τους δασκάλους του Ζεν: κανείς τους δεν έχει αντίληψη περί μόδας, το μόνο που κάνουν είναι να κάθονται και να κοιτάνε κάτι τοίχους, αν τους ρωτήσεις περί αιώρησης δε σου απαντάνε, αν τους ρωτήσεις περί μετά θάνατο ζωής αλλάζουν θέμα και αν τους ρωτήσεις περί θαυμάτων, αρχίζουν κάτι σαχλαμάρες για το να κουβαλάς νερό με τον κουβά και να κόβεις ξύλα για τη φωτιά. Πάνε για ύπνο νωρίς και ξυπνάνε αξημέρωτα –μη γελιόμαστε, το Ζεν είναι φιλοσοφία για σπασίκλες και φυτά.

Η βαρεμάρα είναι σημαντική. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου είναι βαρετό, άγευστο και μονότονο –και αν ασκείσαι στο Ζαζέν, μαθαίνεις πολλά περί βαρεμάρας. Θυμάμαι την πρώτη φορά που κάθισα για Ζαζέν: ήμουν ιδιαίτερα ξαναμμένος γιατί υπολόγιζα ότι θα έβλεπα οράματα με τετράχειρους Κρίσνα να κατεβαίνουν από τα Ουράνια ή ότι θα έσβηνα στο Κενό, όπως λέει και εκείνο το παλιό τραγούδι των Μπιτλς ή ότι θα έφτανα στη Νιρβάνα (ό,τι και να ήταν αυτή) ή κάτι άλλο, εξίσου υπέροχο. Όμως το ρολόι απλώς συνέχιζε να χτυπάει, τα πόδια μου άρχισαν να πονάνε και διάφορες ανόητες σκέψεις μπαινόβγαιναν στο μυαλό μου. Ίσως να μην το κάνω σωστά, σκέφτηκα. Όμως όχι –έτσι ήταν και ο επόμενος χρόνος και ο επόμενος: βαρεμάρα, βαρεμάρα, βαρεμάρα. Και σήμερα, είκοσι και χρόνια μετά, παραμένει βαρετό του κερατά.

Οι άνθρωποι σιχαίνονται την καθημερινή τους ζωή. Θέλουμε κάτι καλύτερο. Αυτό το πράγμα, η καθημερινότητά μας, γεμάτη από αγγαρείες και δουλειές, είναι βαρετή, μονότονη και συνηθισμένη, σκεφτόμαστε. Όμως κάποια μέρα, αχ, κάποια μέρα… Υπάρχει ένα επεισόδιο από το The Monkees * στο οποίο ο Μάικ Νέσμιθ (Mike Nesmith) λέει ότι όταν ήταν στο γυμνάσιο, ανέβαινε στη σκηνή στο θέατρο του σχολείου με μια κιθάρα στα χέρια και σκεφτόταν «Κάποια μέρα, αχ, κάποια μέρα». Και στη συνέχεια λέει ότι σήμερα (δηλαδή το 1967, όταν οι Μάνκις ήταν πολύ στα πάνω τους), ανεβαίνει πάνω στη σκηνή μπροστά από χιλιάδες φαν και σκέφτεται «Κάποια μέρα, αχ, κάποια μέρα». Έτσι είναι η ζωή. Δεν πρόκειται ποτέ να γίνει τέλεια. Όποια και αν είναι η «κάποια μέρα» που φαντάζεστε, δεν πρόκειται να έρθει ποτέ. Ποτέ. Ό,τι και αν είναι. Όσο καλά και αν προσπαθήσετε να χτίσετε τη φαντασίωσή σας ή πόσο προσεκτικά ακολουθείτε τα βήματα που χρειάζονται για να την κάνετε πράξη. Ακόμα και αν βγει αληθινή ακριβώς όπως τη σχεδιάσατε, θα καταλήξετε όπως και ο Μάικ Νέσμιθ: Κάποια μέρα, αχ, κάποια μέρα… Σας το εγγυώμαι.

Η ζωή σας θα αλλάξει –αυτό είναι βέβαιο. Όμως δε θα γίνει ούτε καλύτερη, ούτε χειρότερη. Πώς μπορείς να συγκρίνεις το τώρα με το παρελθόν; Τι ξέρεις για το παρελθόν; Δεν έχεις ιδέα! Δεν έχεις ιδέα καν για το πώς ήταν η χτεσινή μέρα, πόσο μάλλον η προηγούμενη εβδομάδα ή πριν από δέκα χρόνια. Το μέλλον; Ας μην το συζητήσουμε καν…

Οι άνθρωποι αποζητούν μεγάλες συγκινήσεις. Ακραίες εμπειρίες. Ορισμένοι έρχονται στο Ζεν περιμένοντας ότι η Φώτιση θα είναι η Απόλυτη Ακραία Εμπειρία. Η Μητέρα Όλων των Ακραίων Εμπειριών. Όμως η πραγματική φώτιση είναι το πιο συνηθισμένο από τα συνηθισμένα. Κάποτε είχα ένα απίστευτο όραμα: είδα τον εαυτό μου να τηλεμεταφέρεται στον χρόνο και τον χώρο. Εκατομμύρια, όχι, δισεκατομμύρια, τρισεκατομμύρια, χρόνια πέρασαν –όχι μεταφορικά, πραγματικά. Μέσα σε μια στιγμή. Βρέθηκα στο τέρμα του χρόνου και του χώρου, ένας τεράστιος γίγαντας φτιαγμένος από τα ζωντανά μυαλά και σώματα όλων των πραγμάτων που υπήρξαν ποτέ. Απίστευτα απολαυστική εμπειρία –την είχα ακούσει για βδομάδες. Και κάποια στιγμή μίλησα στον Νισιτζίμα Σενσέι γι αυτή και μου είπε ότι ήταν ανοησίες –απλώς η φαντασία μου. Δεν μπορώ να σας περιγράψω πώς αισθάνθηκα μετά απ’ αυτό. Φαντασία; Ήταν από τις πιο πραγματικές εμπειρίες της ζωής μου. Σχεδόν έβαλα τα κλάματα. Αργότερα, την ίδια ημέρα, έτρωγα ένα μανταρίνι και πρόσεξα πόσο υπέροχο πράγμα ήταν. Πόσο λεπτοκαμωμένο, πόσο εντυπωσιακά πορτοκαλί , πόσο γευστικό. Το είπα και αυτό στον Νισιτζίμα και αυτός μου είπε ότι αυτή η εμπειρία ήταν φώτιση.

Έναν τέτοιον δάσκαλο είναι που χρειάζεσαι –που χρειάζεται ο κόσμος. Αμέτρητοι δάσκαλοι θα είχαν ερμηνεύσει την εμπειρία μου ως ένωση του Άτμαν μου με τον Θεό, ως οιωνό για μεγάλα και θαυμαστά πράγματα. Θα είχαν επαινέσει την πνευματική μου ανάπτυξη και θα μου είχαν δώσει οδηγίες για το πώς να πάω ακόμα πιο πέρα. Και θα την είχα πατήσει με τη μια, σας το λέω στα ίσα! Θα το ‘χα φάει το παραμύθι αμάσητο. Αν ο δάσκαλος δε σου κάνει κομμάτια τις ψευδαισθήσεις σου, δεν σου κάνει καμία χάρη.

Η βαρεμάρα είναι αυτό που χρειάζεσαι. Η ένωση με τον Νου του Θεού στο Άκρο του Σύμπαντος, είναι συναρπαστική. Γι αυτό άλλωστε ασχολούμαστε μ’ αυτό το Ζεν, έτσι δεν είναι; Αλλά μανταρίνια; Έλα ρε φίλε! Υπάρχει τίποτα πιο βαρετό από το να φας ένα μανταρίνι;

Πριν από μερικά χρόνια, κάτι ψυχολόγοι έκαναν μια μελέτη στην οποία έβαλαν σε ένα δωμάτιο μερικούς βουδιστές μοναχούς μαζί με μερικούς απλούς ανθρώπους και τους σύνδεσαν με ηλεκτροεγκεφαλογράφους ώστε να καταγράψουν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου των μεν και των δε. Είπαν σε όλους να χαλαρώσουν και στη συνέχεια έβαλαν στο δωμάτιο ένα επαναλαμβανόμενο ερέθισμα –ένα ρολόι που έκανε ένα δυνατό τικ-τακ. Τα εγκεφαλογραφήματα των απλών ανθρώπων, έδειξαν ότι το μυαλό τους σταμάτησε να αντιδρά στο ερέθισμα μετά από μερικά δευτερόλεπτα, όμως τα αντίστοιχα των βουδιστών, έδειξαν ότι το δικό τους μυαλό, κατέγραφε το τικ-τακ κάθε φορά που ακουγόταν. Οι ψυχολόγοι και οι δημοσιογράφοι δεν ήξεραν πώς να ερμηνεύσουν το εύρημα αυτό, αν και το αναφέρουν πολύ συχνά. Ωστόσο, πρόκειται για κάτι απλό: οι βουδιστές δίνουν περισσότερη προσοχή στη ζωή τους –οι συνηθισμένοι άνθρωποι θεωρούν ότι έχουν πιο σοβαρά ζητήματα να ασχοληθούν.

Αν κοιτάξετε πραγματικά την καθημερινή, βαρετή σας ζωή, θα ανακαλύψετε κάτι πραγματικά θαυμαστό: οι συνηθισμένες, άσκοπες ζωές μας είναι απίστευτα χαρούμενες –εντυπωσιακά, εκπληκτικά, ανελέητα, καταπληκτικά χαρούμενες. Και δε χρειάζεται να κάνεις το ελάχιστο για να βιώσεις αυτή τη χαρά. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι χρειάζονται μεγάλες εμπειρίες, ενδιαφέρουσες εμπειρίες και είναι αλήθεια ότι οι γιγάντιες, τραυματικές εμπειρίες μερικές φορές φέρνουν τους ανθρώπους σε ένα είδος φωτισμένης κατάστασης για μερικές φευγαλέες στιγμές –αυτός είναι ο λόγος που οι εμπειρίες αυτές είναι τόσο επιθυμητές. Όμως ξεφτίζουν πολύ γρήγορα και καταλήγουμε να γυρίζουμε εκεί που ήμασταν, ψάχνοντας την επόμενη συγκίνηση. Δε χρειάζεσαι ναρκωτικά, να τινάξεις ένα κτήριο στον αέρα, να βγεις πρώτος σε ένα ράλι Φόρμουλα 1 ή να κάνεις βόλτα στη Σελήνη. Δεν έχεις ανάγκη να πετάξεις με αετό πάνω από τα Ιμαλάια, να πηδήξεις την πανέμορφη και πανεύκολη γραμματέα σου ή να περάσεις όλη τη νύχτα σε ένα κλαμπ μαζί με πανέμορφους ανθρώπους. Δε χρειάζεσαι οράματα ότι γίνεσαι ένα με την ολότητα του Σύμπαντος. Έσο αυτό που είσαι, εκεί που είσαι. Καθάρισε την τουαλέτα. Βγάλε βόλτα τον σκύλο. Κάνε τη δουλειά σου. Αυτό είναι το πιο μαγικό πράγμα που υπάρχει. Αν θέλεις πραγματικά να γίνεις ένα με τον Θεό, αυτός είναι ο τρόπος να το πετύχεις. Αυτή η στιγμή. Εσείς, καθισμένοι εκεί, με το ένα χέρι στο σώβρακο, με ψίχουλα από πατατάκια στο σαγόνι, ενώ σκρολάρετε την οθόνη σας και σκέφτεστε «Αυτός ο τύπος το ‘χει κάψει» –αυτή η στιγμή είναι η Φώτιση. Αυτή η στιγμή δεν έχει έρθει ποτέ πριν και από τη στιγμή που περνάει, περνάει για πάντα. Εσύ είσαι αυτή η στιγμή. Αυτή η στιγμή είσαι εσύ. Αυτή η ίδια στιγμή, είναι η ένωση με την ολότητα του Σύμπαντος –με τον Ίδιο τον Θεό.

Η ζωή που ζεις ακριβώς τώρα, έχει χαρές που ακόμα και ο Θεός δε θα γνωρίσει ποτέ.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

* Επειδή κάποιοι μπορεί να μην είναι πολύ εξοικειωμένοι με την παλιά αμερικανική ποπ κουλτούρα, το The Monkees ήταν μια τηλεοπτική κωμική σειρά με θέμα ένα γκρουπ Ροκ εν Ρολ. Η σειρά έπαιξε μεταξύ 1967 και 1968 και παιζόταν σε επανάληψη όλη τη δεκαετία του 1970. Οι Μάνκις, υποτίθεται ότι ήταν σαν τους Μπιτλς και ο Μάικ Νέσμιθ ο «αρχηγός» του γκρουπ, κάτι σαν τον Τζον Λένον. Προς έκπληξη όλων, όταν οι Μάνκις (οι οποίοι δεν ήταν πραγματικό γκρουπ), έκαναν περιοδεία, βρέθηκαν μπροστά σε τεράστια κοινά αφηνιασμένων τινέιτζερ, όπως είχε συμβεί και με τους (πραγματικούς) Μπιτλς, πριν από μερικά χρόνια.

Σ.τ.Μ. Το κείμενο αυτό δεν περιλαμβάνεται στο μπλογκ του Μπραντ Ουόρνερ, αλλα στο παλιό του σάιτ –μπορεί κανείς να το βρει στη διεύθυνση http://homepage.mac.com/doubtboy/boring.html Ο λόγος που το περιλαμβάνω, είναι επειδή σχετίζεται με το προηγούμενο ποστ (Τα καλά του Ζαζέν). Και, βεβαίως, επειδή είναι ένα πολύ καλό κείμενο!

Ακόμα, το κομμάτι των Μπιτλς το οποίο αναφέρεται στο κείμενο, είναι το Tomorrow Never Knows από το Revolver –εκεί υπάρχει ο στίχος «Lay down all thought, surrender to the void» (Εγκατάλειψε όλες σου τις σκέψεις, παραδώσου στο κενό»)– ενώ για το Άτμαν (αυτό που στα Ελληνικά θα λέγαμε «ψυχή»), μπορεί να βρει κανείς περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Saturday, April 25, 2009

Τα καλά του Ζαζέν


Έχω γυρίσει στην Καλιφόρνια και περίπου δύο ώρες αφότου επέστρεψα στην αριστερή ακτή, βρέθηκα επικεφαλής ενός ημερήσιου ησυχαστηρίου Ζαζέν στο οποίο, παρεμπιπτόντως, παρευρέθηκαν 9 άτομα (συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μου και της Γιούκα). Σας ευχαριστώ όλους που ήρθατε –ευτυχώς, γιατί ο τύπος που δήλωσε πρώτος συμμετοχή, δεν ήρθε. Όλοι δε εσείς που διαβάζετε αυτό το μπλογκ και ενώ μένετε στην περιοχή δεν εμφανιστήκατε, κακώς κάνατε –εσείς χάνετε. Και το λέω αυτό γιατί ξαφνικά συνειδητοποίησα πόσο ξεχωριστό είναι το Ζαζέν.

Μέχρι τώρα, είχα την τάση να λέω διάφορα του τύπου «το Ζεν είναι βαρετό» ή ότι απλώς κάθεσαι και κοιτάς τον τοίχο με τα πόδια σου να πονάνε, ότι δεν υπάρχει Φώτιση και Ανώτερα Επίπεδα Συνείδησης και λοιπές παπαρολογίες. Και όλα αυτά ισχύουν. Όμως ίσως έχω δώσει την εντύπωση ότι το Ζαζέν είναι μόνο βαριεστιμάρα και πόνος. Δεν είναι –αν ήταν, δε θα το έκανα κάθε μέρα τα τελευταία είκοσι και κάτι χρόνια.

Ο λόγος που λέω αυτά τα, φαινομενικά αρνητικά, πράγματα για το Ζαζέν, είναι επειδή με έχουν ξενερώσει όλες αυτές οι υπερβολές που ακούω σχετικά με τον διαλογισμό από τους περισσότερους ανθρώπους που τον προωθούν. Τέτοιου τύπου κουβέντες πάντοτε με απωθούσαν από το να δοκιμάσω τις ασκήσεις αυτές και όταν αποφάσισα να δοκιμάσω κάποια, ήταν επειδή βρήκα έναν δάσκαλο που ήταν αρκετά έντιμος ώστε να πει ότι η συγκεκριμένη άσκηση ήταν συχνά επίπονη και βαρετή. Παρόλα αυτά, σήμερα έχω πλέον την αίσθηση ότι ίσως να το παράκανα προς την αντίθετη κατεύθυνση και ίσως να έχω δώσει στον κόσμο την εντύπωση ότι το Ζαζέν δεν έχει να προσφέρει καμιά ωφέλεια ή ότι τα ευεργετήματα του Ζαζέν είναι τα ίδια με αυτά που θα είχε κανείς αν έπαιζε μπάσο σε ένα πανκ συγκρότημα ή αν έκανε τζόγκιν ή κάτι παραπλήσιο. Δεν είναι –το Ζαζέν είναι πολύ καλύτερο.

Η δυνατότητα να αποκοπεί κανείς για μια μέρα από την έκθεση στον θόρυβο και την ανακατωσούρα με τα οποία οι περισσότεροι άνθρωποι γεμίζουν τη ζωή τους, είναι κάτι πολύ σημαντικό. Αδειάζουμε διαρκώς στον νου μας τεράστιες ποσότητες από τοξικά σκουπίδια και στη συνέχεια αναρωτιόμαστε γιατί έχουμε μια συνεχή θολούρα και δεν μπορούμε να μείνουμε συγκεντρωμένοι –στην άσκηση Ζαζέν αποκομίζεις ένα είδος συγκέντρωσης (centeredness) που δεν μπορείς να πετύχεις πουθενά αλλού. Επιπλέον, όταν ασκείσαι μαζί με άλλους ανθρώπους, υπάρχει μια δύναμη που δεν μπορείς να βρεις σε καμιά άλλη δραστηριότητα. Αυτό που ανακάλυψε πριν από τόσα χρόνια ο φίλος μας ο κ. Γκοτάμα, είναι κάτι πραγματικά εκπληκτικό και αξίζει να το δοκιμάσετε κάποτε.

Μπραντ Ουόρνερ – Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2006

Thursday, April 23, 2009

Ζεν τυλιγμένο σε κάρμα και βουτηγμένο σε σοκολάτα


Είδα ξανά εκείνη τη διαφήμιση –είναι για κάποια σοκολάτα (ή κάτι τέτοιο –για τη Dove;) Τέλος πάντων, είναι δύο γυναίκες που κάθονται σε κάτι σεζ-λονγκ και συζητάνε πόσο καταπληκτική είναι η σοκολάτα και λέει η μια «Είναι σαν Ζεν, τυλιγμένο σε κάρμα και βουτηγμένο σε σοκολάτα». Φαντάζομαι ότι η περιγραφή είναι ακριβής.

Είμαι λοιπόν εδώ στο σπίτι της γιαγιάς μου, με τη γιαγιά να αναρρώνει (σπασμένος γοφός) και τον πατέρα μου να λείπει (κάποια εμπορική έκθεση στο Σινσινάτι), πράγμα που σημαίνει ότι μένω να ασχοληθώ εγώ με τη μητέρα μου η οποία έχει σοβαρό πρόβλημα υγείας και κινητικότητας. Για να μη τα πολυλογώ, κατέληξα να κάνω όλα αυτά που έκανε κάποτε αυτή για μένα: την τάισα, της έδωσα νερό, τη μετέφερα από το ένα δωμάτιο στο άλλο –μόνο που δεν τη χτύπησα στην πλάτη για να ρευτεί, αλλά νομίζω ότι όπου να ‘ναι, θα το κάνω κι αυτό. Τέλος πάντων, ενώ τα έκανα όλα αυτά, σκεφτόμουν μια από τις ιδέες του Βουδισμού που συνήθως δεν αναφέρεται πολύ –όλοι ασχολούμαστε με το πώς λύνονται διάφορα χαζά κοάν, με το πώς θα βιώσουμε τη Φώτιση, με το πώς θα βρούμε τον εαυτό μας και λοιπές ανοησίες, όμως μια από τις πιο σημαντικές διαστάσεις της βουδιστικής φιλοσοφίας, είναι το ότι δε ζούμε τη ζωή μας για τον εαυτό μας. Υπάρχουμε για τους ανθρώπους και για τα πράγματα που συναντάμε, περίπου όσο υπάρχουμε και για τον εαυτό μας.

Αυτός είναι ο λόγος που ο Βουδισμός δεν είναι σολιψισμός, παρότι πάρα πολλοί πιστεύουν ότι μπορεί να είναι. Οι σολιψιστές, πιστεύουν μόνο στη δική τους ύπαρξη. Μερικές φορές, βλέπεις ανθρώπους να λένε ότι ο Βουδισμός είναι η πεποίθηση ότι όλο το Σύμπαν είναι δημιούργημά μας και παρότι κάτι τέτοιο ισχύει, ο Βουδισμός είναι επίσης η πεποίθηση ότι είμαστε δημιούργημα όλου του Σύμπαντος. Είσαι ο Θεός, και ο Θεός είναι ο τύπος που πρέπει να μαζέψει τα σκατά του σκύλου από το γκαζόν. Η πραγματική αξία της ζωής σου, είναι η υπηρεσία που προσφέρεις στο Σύμπαν και η υπηρεσία αυτή δε χρειάζεται να είναι μεγάλη επειδή το Σύμπαν μερικές φορές είναι πολύ μικρό. Ίσως ο Ιησούς να πέθανε για μας –δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω όμως, είναι ότι είναι καθήκον μας να παραχωρήσουμε τη ζωή μας στο Σύμπαν. Θα ξεπατωθούμε κάνοντας αυτό που χρειάζεται και μετά, όταν δε θα μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο, το Σύμπαν θα μας ξεφορτωθεί. Και αυτό είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να συμβεί.

Συχνά παραβλέπουμε το πόσο καλό είναι αυτό, επειδή θέλουμε τα πράγματα να είναι αντίστροφα. Θέλουμε να παίρνουμε όσο περισσότερα γίνεται, να συσσωρεύουμε εξουσία, πλούτο, φήμη ή κοινωνική θέση. Θέλουμε να ρουφήξουμε όλο το Σύμπαν μέσα στον εαυτό μας και να το κουβαλάμε μέσα στη φουσκωμένη μας κοιλιά δίνοντας πίσω ελάχιστα και αυτά μόνο αν πρόκειται να κερδίσουμε κάτι παραπάνω από αυτό που δίνουμε. Και κατ’ αυτόν τον τρόπο βιώνουμε τη μια μιζέρια πίσω από την άλλη. Αν, όμως, δώσεις χωρίς καμία ελπίδα ότι θα πάρεις κάτι γι αντάλλαγμα, η ανταμοιβή είναι τεράστια –το να ακολουθείς τον κανόνα του Σύμπαντος, είναι η καλύτερη ζωή που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος.

Τα καθήκοντά σας προς τους γονείς σας, τους φίλους σας, τους γνωστούς σας, ακόμα και τους εχθρούς σας, είναι το κάρμα σας. Τυλίξτε λοιπόν το κάρμα σας σε λίγο Ζεν, βουτήξτε το σε σοκολάτα και ταΐστε μ’ αυτό κάποιον που το έχει ανάγκη.

Μπραντ Ουόρνερ – Τρίτη 10 Οκτωβρίου 2006

Σ.τ.Μ. Η διαφήμιση που αναφέρει ο τίτλος (και που είναι και ο τίτλος του τρίτου βιβλίου του Μπραντ Ουόρνερ), υπάρχει εδώ. Περισσότερες πληροφορίες για τον σολιψισμό (ή εγωμονισμό επί το ελληνικότερο, μπορείτε να βρείτε εδώ).

Ζαζέν αύριο (7 Οκτωβρίου 2006)


[…]

Σκεφτόμουν το τελευταίο μου ποστ. Ελπίζω ότι δεν ακούστηκα πολύ σαν ευαγγελιστής. Και αν νομίζετε ότι ακούστηκα, κακώς. Έχω δει αρκετές φορές αυτή την ιστορία με τον
«Όρκο του Μποντισάτβα» (ο οποίος λέει «Τα ανθρώπινα όντα είναι αμέτρητα, ορκίζομαι να τα σώσω όλα»), να χρησιμοποιείται από κάποιους αυτοαποκαλούμενους βουδιστές ως δικαιολογία για να προσπαθήσουν να προσηλυτίσουν κόσμο –κάτι τέτοιο είναι βλακεία. Υπάρχει ένας γενικός κανόνας (τον οποίο νομίζω έχω αναφέρει ξανά) ο οποίος λέει ότι δεν πρέπει ποτέ να απαντάς μια ερώτηση περί Βουδισμού μέχρι ο άλλος να σε ρωτήσει τρεις φορές. Αυτό που εννοεί η φράση αυτή, είναι ότι δεν πρέπει να σπαταλάς τον χρόνο σου μιλώντας για τον Βουδισμό σε ανθρώπους που δεν ενδιαφέρονται πραγματικά. Δεν έχει νόημα να το κάνεις.

Μάλλον πρέπει να γράψω κάτι περισσότερο για το συγκεκριμένο θέμα. Ίσως την επόμενη φορά…

Μπραντ Ουόρνερ – Παρασκευή, 6 Οκτωβρίου 2006


Σ.τ.Μ. Περισσότερα για τον Όρκο του Μποντισάτβα, μπορείτε να βρείτε, εδώ

Tuesday, April 21, 2009

Γιατί πολεμάμε (ή, τουλάχιστον, γιατί πολεμάω εγώ)


Εχτές έδωσα μια ομιλία στο Yoga Hippies στο Λος Φελίζ. Πλάκα είχε. Και ενώ τους μιλούσα, μου ήρθε μια ιδέα σχετικά με το γιατί κάνω άχρηστα πράγματα, όπως το να γράφω αυτό το μπλογκ.

Το γκρουπ στο οποίο μιλούσα αποτελούταν απο ανθρώπους που εκπαιδεύονται για να γίνουν δάσκαλοι της γιόγκα. Μια από τις ερωτήσεις που μου έκαναν, ήταν περίπου «Πώς αντιμετωπίζεις τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι άνθρωποι όταν βλέπουν ότι είσαι ένας λευκός από τα προάστια της Αμερικής που διδάσκει μια παράδοση την οποία πολλοί θεωρούν ξένη και για την οποία πιστεύουν ότι οι μόνοι ‘πραγματικοί’ δάσκαλοι πρέπει να είναι γέροι Ιάπωνες που έχουν ζήσει τα τελευταία 50 χρόνια στην κορυφή ενός βουνού;» Φυσικά, η κοπέλα που μου έκανε την ερώτηση, είχε στον νου της και τη δική της θέση ως λευκής δασκάλας της
Γιόγκα.

Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο αντιμετωπίζω συχνά, αλλά που
όμως ποτέ δεν το σκέφτηκα ακριβώς με τον τρόπο που μου το έθεσε. Θυμάμαι ότι όταν παίζαμε χάρντκορ πανκ, υπήρχε πάντοτε το ερώτημα αν μπορούσες να είσαι πραγματικός πανκ από τη στιγμή που δεν ήσουν Άγγλος και στο ταμείο ανεργίας. Και, βεβαίως, υπάρχουν διάφορες άλλες παραλλαγές στο ίδιο ερώτημα: Μπορούν οι λευκοί να παίξουν μπλουζ; Μπορούν τα California Pizza Kitchen να φτιάχνουν πραγματική πίτσα όταν ιδιοκτήτες τους είναι δύο Εβραίοι; Κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.

Ένα από τα ζητήματα που τίθενται, είναι το πρόβλημα της γλώσσας. Όταν ακούς έναν τύπο που στην ουσία δεν μπορεί να μιλήσει Αγγλικά, έχεις την τάση να συμπληρώνεις με την φαντασία σου τα κομμάτια που δεν καταλαβαίνεις –αυτό, το κάνεις και όταν ακούς Αγγλικά, όμως όταν ο ομιλητής έχει πρόβλημα ακόμα και στα βασικά (χρόνους, προθέσεις κ.λπ.), οι ευκαιρίες να συμπληρώνεις τα δικά σου είναι ακόμα περισσότερες. Αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός ότι ο Βουδισμός ή η Γιόγκα είναι αρκετά δύσκολα από άποψη φιλοσοφίας, οι πιθανότητες να προσθέσεις δικά σου πράγματα αυξάνονται τερατωδώς. Αυτό που συχνά συμβαίνει
λοιπόν, είναι ότι αν κάποιος που ξέρει καλά Αγγλικά προσπαθεί να εξηγήσει τα πράγματα κάπως πιο ξεκάθαρα, οι ακροατές αντιδρούν σθεναρά επειδή αυτά που τους λέει, αντιφάσκουν με τα κομμάτια που έχουν συμπληρώσει οι ίδιοι με τις δικές τους ιδέες.

Από την πλευρά μου, αισθάνομαι ότι η μόνη αντιμετώπιση που μπορεί να έχει κανείς απέναντι σε κάτι τέτοιο, είναι να κάνει αυτό που κάνει και να μην ανησυχεί αν οι άλλοι πιστεύουν ότι είναι αυθεντικός ή όχι βάσει των όποιων αυθαίρετων κριτηρίων τους για τα εν λόγω ζητήματα.

Απαντώντας στην ερώτηση της κοπέλας, άρχισα επίσης να σκέφτομαι γύρω από το γιατί διδάσκω Βουδισμό γενικώς και, πιο συγκεκριμένα, γιατί γράφω αυτό το μπλογκ, το οποίο απ’ ό,τι φαίνεται έχει εξελιχθεί τελευταία σε μια από τις βασικές μου δραστηριότητες ως βουδιστή δασκάλου. Ποτέ δεν αποφάσισα να γίνω δάσκαλος Βουδισμού. Ασχολήθηκα με τον Βουδισμό επειδή είχα κάποια προσωπικά ζητήματα, κάποια ερωτήματα που αισθανόμουν ότι έπρεπε να απαντήσω. Και στην πορεία της άσκησής μου, αισθάνθηκα ότι κατάφερα να τα απαντήσω αρκετά ικανοποιητικά.

Πέρα από τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, παρατήρησα ότι οι απαντήσεις που βρήκα δεν ήταν μόνο για μένα. Ήταν για όλους. Και όχι μόνο αυτό –είδα ότι όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο (και εννοώ, όλοι όλοι), έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν τα ερωτήματα αυτά μόνοι τους. Επιπλέον, κατανόησα ότι απαντώντας τα ερωτήματα αυτά, οι άνθρωποι μπορούσαν να γίνουν πολύ πιο ευτυχισμένοι και να μάθουν να τα πηγαίνουν καλύτερα μεταξύ τους –πολύ καλύτερα από ό,τι τα πηγαίνουν.

Από την άλλη, είδα όμως και γιατί δεν πράττουμε ανάλογα. Το είδα, βλέποντας ποια ήταν τα εμπόδια που δυσκόλευαν τη δική μου κατανόηση και
επίσης ότι δεν ήταν μόνο δικά μου –ήταν απολύτως οικουμενικά. Ο λόγος για τον οποίο δεν βλέπουμε την αλήθεια μόνοι μας, είναι μόνο και μόνο επειδή κλείνουμε τα μάτια μας, βουλώνουμε με τα χέρια μας τα αυτιά μας και φωνάζουμε «Λα! Λα! Λα! Δε σ’ ακούω!» Το μόνο που πραγματικά χρειάζεται να κάνουμε, είναι να μάθουμε πώς να πάψουμε να κλείνουμε την πραγματικότητα απ’ έξω –από τη στιγμή που θα το πετύχουμε αυτό, η αλήθεια του Σύμπαντος έρχεται και μας λούζει σαν παλιρροϊκό κύμα (εδώ που τα λέμε, μας λούζει ακόμα και όταν προσπαθούμε μάταια να την κλείσουμε απ’ έξω). Ο πόνος που βιώνουμε στη ζωή μας, δεν έρχεται από τον έξω κόσμο και από καταστάσεις πέρα από τον έλεγχό μας που μας κάνουν φριχτά πράγματα –έρχεται από τις διαρκείς και απολύτως μάταιες προσπάθειές μας να αποκοπούμε από την πραγματικότητα (που είναι στην ουσία το μεγαλύτερο μέρος του πραγματικού μας εαυτού) και να ζήσουμε σε ένα παράλογο και ψεύτικο σύμπαν που έχουμε δημιουργήσει μέσα στο μυαλό μας.

Βεβαίως όλα αυτά είναι πιο δύσκολα από ό,τι φαίνονται. Χρειάζεται πολλή και σκληρή δουλειά για να μπορέσεις να ξεμάθεις συνήθειες που έχεις αναπτύξει από τη στιγμή που γεννήθηκες και που ενισχύονται από αιώνες ανθρώπινης σκέψης και δράσης. Δεν υπάρχει γρήγορος και ανώδυνος τρόπος να το πετύχεις –στην πραγματικότητα, δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιος από εμάς που καταφέρνει ποτέ να ξεφύγει εντελώς από τις συνήθειες αυτές. Όμως αυτό που μετράει είναι η προσπάθεια που καταβάλλεις για να το πετύχεις. Με τον καιρό τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα, όμως ποτέ δεν γίνονται απολύτως αυτόματα και άνευ προσπάθειας.

Εγώ, κατάφερα να απαντήσω στα ερωτήματα αυτά ακολουθώντας τη βουδιστική παράδοση. Ένα μέρος της βουδιστικής παράδοσης, λέει ότι όποιος καταφέρνει να φτάσει στο σημείο αυτό, έχει υποχρέωση να το πει και στους άλλους. Αυτό το καταλαβαίνω, όμως ταυτόχρονα δε θέλω στην πραγματικότητα να το κάνω και ο λόγος είναι ότι επρόκειτο για κάτι πολύ προσωπικό –για την ακρίβεια, για κάτι έντονα προσωπικό. Όσο απολύτως οικουμενική είναι αυτή η κατανόηση, είναι εξίσου και ακόμα παραπάνω έντονα και επίπονα προσωπική. Είναι πολύ δύσκολο να τα ξεγυμνώσει κανείς όλα αυτά τα πράγματα μπροστά στον κόσμο –στην ιστορία που έλεγα εχτές (βλ. παρακάτω), οι περισσότεροι άνθρωποι που φτάνουν στην κατανόηση αυτή, εξαφανίζονται από προσώπου γης. Και γι αυτό, έχουν την αμέριστη συμπάθειά μου, καθώς το να ξεθάψεις όλα αυτά που πρέπει να ξεθάψεις προκειμένου να μπορέσεις να μοιραστείς την εμπειρία σου με τους άλλους, μπορεί να γίνει εξαιρετικά ταπεινωτικό. Επίσης, είναι απολύτως αδύνατο να δώσεις απλώς στον κόσμο «Την Απάντηση» και το πράγμα να λήξει εκεί –υποπτεύομαι ότι πολλοί από εμάς κάτι τέτοιο είναι που περιμένουν (αν μη τι άλλο, εγώ το περίμενα), όμως δε λειτουργεί έτσι. Κάθε απάντηση που θα πάρεις από κάποιον άλλον, δε θα είναι ποτέ αρκετά πειστική, όποια και αν είναι –και αυτό, επειδή αυτή είναι η φύση του να παίρνεις απαντήσεις από άλλους.

Νομίζω ότι αυτό το οποίο θέλω πραγματικά να κάνω, είναι να δημιουργήσω ένα δημόσιο αρχείο της δικής μου εμπειρίας, ελπίζοντας ότι μπορεί σε κάποιον να φανεί χρήσιμη. Δεν προσπαθώ να κερδίσω οπαδούς ή προσήλυτους είτε για μένα, είτε για τον Βουδισμό –κάτι τέτοιο είναι χάσιμο χρόνου και προσπάθειας.

Ακόμα, επειδή πήρα μερικές λάθος στροφές στον δρόμο, θα ήθελα να τις επισημάνω. Έχοντας δει πώς ορισμένες απάτες λειτουργούν με έναν οικουμενικό και συγκεκριμένο τρόπο, μπορώ να εντοπίσω κάποιες παρόμοιες αρκετά εύκολα. Όμως και εδώ, δεν παίζει πολύ ρόλο αν κανείς πιστεύει αυτά που λέω για τα συγκεκριμένα θέματα. Αν θέλει κανείς να χάσει τον χρόνο του με μηχανάκια που υποτίθεται ότι προσφέρουν άμεση Φώτιση ή με δασκάλους που υπόσχονται εύκολους δρόμους ενώ του απομυζούν τα λεφτά και την ενέργειά του, δε θα προσπαθήσω να τον σταματήσω. Παρόλα αυτά, αισθάνομαι ότι είναι χρήσιμο να ξεμπροστιάσω τα πράγματα αυτά και να δείξω για τι ακριβώς πρόκειται.

Ακόμα, προσπαθώ να καταρρίψω την ικανότητα κάποιων ανθρώπων να στήνουν τέτοιες απάτες, δείχνοντας διαρκώς ότι, παρότι είμαι Δάσκαλος του Ζεν, παραμένω (εγώ, τουλάχιστον), καραγκιόζης. Είμαι σίγουρος ότι πολλοί άνθρωποι που διαβάζουν το κείμενο αυτό, σκέφτονται αυτή τη στιγμή, «Ναι, ο Μπραντ μπορεί να είναι ένας καραγκιόζης ντυμένος σαν τεράστια κατσαρίδα, όμως ο Πανσεβάσμιος Σρι Σρι Γκουρού Ριμπός του Μεγάλου Σύννεφου (ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων) είναι πραγματικός». Αν θέλετε να πιστέψετε κάτι τέτοιο, πιστέψτε το. Εγώ ωστόσο, εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι αναγκαίο και χρήσιμο κάποιος αποκαλούμενος Δάσκαλος του Ζεν να γράφει για πράγματα όπως το πόσο καταπληκτική ταινία είναι το Godzilla Vs. Megalon, αν μη τι άλλο, για να καταρρίψει τον μύθο ότι όποιος χειροτονείται με έναν τέτοιο τίτλο, είναι κατά κάποιον τρόπο υπεράνω αυτών των πραγμάτων –προσωπικά την πάταγα με κάτι τέτοια, αλλά όχι πλέον.

Στην τελική, το κάνω επειδή, όπως είχε πει ο Καταγκίρι Ρόσι, «Πρέπει να λες κάτι».

Μπραντ Ουόρνερ – Δευτέρα, 2 Οκτωβρίου 2006

Σ.τ.Μ. Όσοι θέλουν να μάθουν περισσότερα στοιχεία για ορισμένες από τις αναφορές του κειμένου μπορούν να τσεκάρουν τα παρακάτω links:

California Pizza Kitchen
Godzilla Vs. Megalon
Νταϊνίν Καταγκίρι Ρόσι (Dainin Katagiri Roshi)

Monday, April 20, 2009

Από τη γέννηση ως τον θάνατο, είναι απλώς έτσι


Είναι λοιπόν ένας τύπος, βουδιστής, ιδιαίτερα έξυπνος
ξέρει όλες τις σούτρες κ.λπ. Κάποια στιγμή, πάει σε έναν καινούριο δάσκαλο και εκείνος τον ρωτάει «Για ποια σούτρα δίνεις ομιλίες;»

«Για τη Σούτρα της Καρδιάς» λέει ο έξυπνος.

«Πώς δίνεις ομιλίες για τη Σούτρα της Καρδιάς;» Ρωτάει ο δάσκαλος.

«Με τον νου μου» απαντάει ο έξυπνος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στα Κινέζικα και στα Ιαπωνικά, η καρδιά και ο νους γράφονται με το ίδιο ιδεόγραμμα –πάει να πει, έχουμε εδώ ένα λογοπαίγνιο το οποίο χάνεται εντελώς στις άλλες γλώσσες.

«Ο νους είναι ο πρωταγωνιστής, η θέληση είναι ο συμπρωταγωνιστής και οι έξι αισθήσεις είναι οι οπαδοί. Πώς μπορεί ο νους να δώσει ομιλίες για τη σούτρα;»

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στον Βουδισμό, μετράμε έξι αισθήσεις. Οι πρώτες πέντε είναι οι συνηθισμένες και η έκτη είναι ο εγκέφαλος ως ένα αισθητήριο όργανο το οποίο αισθάνεται τη νοητική σφαίρα. Δεν είναι έκτη αίσθηση όπως λέμε «ταινία με τον Μπρους Ουΐλις».

«Αν είναι αδύνατο για τον νου να δώσει ομιλίες για τη σούτρα, ίσως πιστεύεις ότι μπορεί να δώσει ομιλίες γι αυτή ακόμα και ο κενός χώρος!» Λέει ο έξυπνος.

«Μπορεί να δώσει ομιλίες γι αυτή ακόμα και ο κενός χώρος», λέει ο δάσκαλος.

Ο έξυπνος σπάζεται και, πιστεύοντας ότι έχει νικήσει τον δάσκαλο, σηκώνεται να φύγει κουνώντας τα μανίκια του με έναν τρόπο που εκείνα τα χρόνια θεωρούταν πολύ αλαζονικός.

Καθώς γυρίζει την πλάτη του, ο δάσκαλος φωνάζει «Ε, ομιλητή!»

Ο τύπος γυρνάει. Και ο δάσκαλος του λέει «Από τη γέννηση ως τον θάνατο είναι απλώς έτσι!»

Εκείνη τη στιγμή ο έξυπνος το πιάνει. Και δεν ακούμε ποτέ ξανά γι αυτόν.

Αυτό είναι το κοάν για το οποίο μίλησα στους ανθρώπους που ήρθαν για Ζαζέν και διάλεξη σήμερα το πρωί στη Χιλ Στριτ. Πάντοτε μου άρεσε αυτό το κοάν –όχι τόσο για την ιστορία του εξυπνάκια, αλλά για την ατάκα στο τέλος. Από τη γέννηση ως τον θάνατο είναι απλώς έτσι

Ορισμένοι λένε ότι τα κοάν είναι παράλογες ιστορίες πάνω στις οποίες διαλογίζεται κανείς, προκειμένου να υπερβεί τη λογική και να συνειδητοποιήσει αυτό που είναι πέρα από τη λογική σκέψη. Αυτό βεβαίως είναι μια σαχλαμάρα –τα κοάν είναι απλώς ένα μέσο για να αποδώσει κανείς τη βουδιστική λογική χρησιμοποιώντας ιστορίες οι οποίες συνήθως είναι συζητήσεις μεταξύ βουδιστών δασκάλων και των μαθητών τους. Δεν υπάρχει τίποτα παράλογο ή «πέρα από τη λογική», στις ιστορίες αυτές, αν και η λογική και το σκεπτικό τους μπορεί να μην είναι ακριβώς αυτά που έχουμε συνηθίσει.

Στη συγκεκριμένη ιστορία, ο εξυπνάκιας νομίζει ότι κέρδισε μια κόντρα ευφυΐας με τον δάσκαλό του, μέχρι που ο δάσκαλος τον αναγκάζει να προσέξει τι ακριβώς συμβαίνει εκείνη τη στιγμή. Όταν ακούει την παρατήρηση του δασκάλου, προσέχει κάτι πολύ πιο βαθύ. Δεν παύει, ωστόσο, να κάνει τον έξυπνο –παύει να νομίζει ότι το να είσαι έξυπνος είναι τα πάντα. Το ότι δεν ακούμε ποτέ ξανά γι αυτόν, σημαίνει απλώς ότι αφιερώνει τη ζωή του στην άσκηση.

Το «από τη γέννηση ως τον θάνατο είναι απλώς έτσι», σημαίνει ότι αυτή η στιγμή, αυτή η πραγματικότητα, το τώρα, είναι αυτό που είναι πραγματικά αληθινό –όλα τα’ άλλα είναι τρίχες. Όλες σου οι ιδέες, οι εξυπνάδες, οι φόβοι για το μέλλον, οι ενοχές για το παρελθόν, τα σχέδια, οι σκευωρίες και οτιδήποτε άλλο, είναι απλώς εικόνες μέσα στο κεφάλι σου. Τίποτα άλλο. Το μόνο πράγμα που μετράει στ’ αλήθεια είναι αυτό που είναι ακριβώς εδώ, ακριβώς μπροστά στα μάτια σου.

Από τη γέννηση ως τον θάνατο είναι ΑΠΛΩΣ ΕΤΣΙ. Είναι πάντοτε απλώς έτσι. Άσχετα από το πού πας, άσχετα από το τι συμβαίνει, είναι πάντοτε απλώς έτσι. Είναι πάντοτε εδώ και είναι πάντοτε τώρα. Όπως και οι περισσότεροι από εμάς, ο έξυπνος τύπος στην ιστορία αφιέρωσε τη ζωή του προσπαθώντας να ξεφύγει από την απλή αυτή πραγματικότητα. Ζήτησε καταφύγιο στη γνώση και έγινε ο καλύτερος στον χώρο του ως ομιλητής γύρω από τον Βουδισμό, χωρίς ποτέ να κατανοήσει τη βάση της φιλοσοφίας για την οποία έδινε ομιλίες. Όταν, ωστόσο, ήρθε ξαφνικά αντιμέτωπος με την πραγματικότητα της δικής του, άμεσης εμπειρίας, ήταν αρκετά έξυπνος ώστε να την αναγνωρίσει.

Μπραντ Ουόρνερ – Σάββατο, 30 Σεπτεμβρίου 2006

Sunday, April 19, 2009

Περίπτωση #29 από το Πρώτο Βιβλίο του Σίντζι Σομπογκένζο


Μια μέρα, ο Δάσκαλος Ζένγκεν πήγε με τον δάσκαλό του, τον Δάσκαλο Ντόγκο, να επισκεφθούν ένα σπίτι στο οποίο κάποιος είχε μόλις πεθάνει, προκειμένου να εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους. Όταν έμειναν μόνοι τους στο δωμάτιο με το φέρετρο, ο Δάσκαλος Ζένγκεν το χτύπησε ελαφρά και είπε στον Δάσκαλο Ντόγκο «Είναι ζωντανός ή νεκρός;»

Ο Δάσκαλος Ντόγκο είπε «Δε θα πω "ζωντανός ή νεκρός"».

Ο Δάσκαλος Ζένγκεν είπε «Γιατί δε θα πεις;»

Ο Δάσκαλος Ντόγκο είπε «Δε θα το πω ποτέ. Δε θα το πω ποτέ».

Καθώς επέστρεφαν στον ναό, ο Δάσκαλος Ζένγκεν είπε «Δάσκαλε! Σε παρακαλώ, δώσε μου την απάντησή σου τώρα! Αν δεν το κάνεις, θα σε χτυπήσω!»

Ο Δάσκαλος Ντόγκο είπε «Αν θέλεις να με χτυπήσεις, χτύπα με. Δε θα το πω».

Ο Δάσκαλος Ζένγκεν έδωσε στον δάσκαλό του αρκετές γροθιές, όμως ο Δάσκαλος Ντόγκο εξακολούθησε να αρνείται να απαντήσει.

Όταν επέστρεψαν στον ναό, ο Δάσκαλος Ντόγκο είπε «Νομίζω ότι θα ήταν καλύτερα να φύγεις από τον ναό. Ωστόσο, αν ο Ηγούμενος ακούσει ότι φεύγεις, θα δημιουργηθεί ζήτημα».

Μετά τον θάνατο του Δασκάλου Ντόγκο, ο Δάσκαλος Ζένγκεν πήγε στον ναό του Δασκάλου Σέκισο. Εκεί, είπε στον Δάσκαλο Σέκισο την ιστορία και του ζήτησε τη διδασκαλία του.

Ο Δάσκαλος Σέκισο είπε «Δε θα πω "ζωντανός ή νεκρός"».

Ο Δάσκαλος Ζένγκεν είπε «Γιατί δε θα πεις;»

Ο Δάσκαλος Σέκισο είπε «Δε θα το πω ποτέ. Δε θα το πω ποτέ».

Ακούγοντας τα λόγια αυτά, ο δάσκαλος Ζένγκεν τελικά κατάλαβε.

Το παραπάνω ήταν ένα από τα πρώτα κοάν που άκουσα από τον πρώτο μου δάσκαλο. Πρέπει να ήταν κάτι που με απασχολούσε εκείνη την περίοδο. Άρχισα να μελετάω τον Βουδισμό για τον ίδιο λόγο που το κάνουν πολλοί άνθρωποι: επειδή ανησυχούσα για τον θάνατο. Η χριστιανική εξήγηση για το τι σημαίνει ο θάνατος και τι συμβαίνει μετά, δε με ικανοποιούσε, όμως εξίσου μη ικανοποιητική εναλλακτική έβρισκα και τον αθεϊσμό –υποθέτω ότι αυτό είχε να κάνει κατά πολύ με την επιθυμία μου να προσκολληθώ στην ελπίδα ότι υπάρχει μετά θάνατο ζωή, όμως σημαντικό ρόλο έπαιξε και το ότι οι άθεοι που γνώριζα (ή κείμενα των οποίων διάβαζα), έμοιαζαν εξίσου υπερόπτες και αυτάρεσκοι με τη γνώση τους ότι δεν υπάρχει μετά θάνατο ζωή με τους θρησκευόμενους που ήξεραν όλες τις λεπτομέρειες γύρω από το τι γίνεται αφού πεθάνεις. Καμία από τις δύο απόψεις δε μου φαινόταν ιδιαίτερα πειστική.

Για κάποιο διάστημα, μου είχε φανεί ελκυστική η ιδέα της μετενσάρκωσης –τουλάχιστον, έδειχνε πιο λογική από τη χριστιανική αντίληψη. Θέλω να πω, πάντοτε με απασχολούσε το τι συνέβαινε με κάποιο άτομο,
οι αμαρτίες του οποίου ζύγιζαν –κατά το χριστιανικό πλάνο– ελάχιστα περισσότερο από τις καλές του πράξεις. Πιστεύω ότι υπάρχουν πολλοί τέτοιοι άνθρωποι και δεν μπορούσα να καταλάβω: αυτοί πετάγονταν στην κόλαση μαζί με τον Αδόλφο Χίτλερ και τον Ιωσήφ Στάλιν; Τουλάχιστον με τη μετενσάρκωση, είχες άλλη μια ευκαιρία να αλλάξεις τα ποσοστά σου, όμως ούτε και αυτή η θεωρία με κάλυπτε εντελώς.

Όταν άκουσα την παραπάνω ιστορία, μου άρεσε πολύ. Τη βρήκα την πιο λογική εξήγηση που είχα ακούσει. Ο Δάσκαλος Ζένγκεν θέλει να περιορίσει τον πραγματικό κόσμο σε δύο μόνο κατηγορίες τις οποίες πιστεύει ότι κατανοεί πλήρως: ο άνθρωπος στο φέρετρο είναι είτε ζωντανός (πιθανώς στον παράδεισο ή στην κόλαση ή εν αναμονή της μετενσάρκωσής του), είτε νεκρός. Όμως ο δάσκαλός του δε θέλει να περιορίσει την πραγματικότητα στις δύο αυτές κατηγορίες –είναι απλώς περιγραφές και όχι το ίδιο το πράγμα.

Η ζωή και ο θάνατος δεν είναι παρά πραγματικές καταστάσεις στην παρούσα στιγμή. Ακόμα και αν ξέρεις τι θα συμβεί μετά τον θάνατο, δεν μπορείς να ξέρεις πραγματικά. Θέλω να πω, ξέρω ότι στις 24 Οκτωβρίου πρόκειται να δώσω μια διάλεξη στο Χέιστινγκς της Νεμπράσκα, όμως δεν έχω ιδέα πώς θα είναι. Θα μπορούσα να μαζέψω ό,τι στοιχείο και πληροφορία έχει γραφτεί ποτέ για το Χέιστινγκς της Νεμπράσκα, και ακόμα και τότε δε θα ξέρω την πραγματική κατάσταση του τι θα γίνει όταν θα πάω εκεί.

Το παραπάνω κοάν δεν αναφέρεται μόνο στη ζωή και τον θάνατο –αναφέρεται στην όλη μας προσέγγιση γύρω από τη γνώση και την απουσία της. Μας ενδιαφέρει πολύ το να αποκτούμε γνώσεις και ο Ζένγκεν νόμιζε ότι ο δάσκαλός του είχε κάποια γνώση που ο ίδιος δεν είχε. Πίστευε ότι αν ο Δάσκαλός του, του έλεγε αυτό που ήξερε, θα αποκτούσε και ο ίδιος τη συγκεκριμένη γνώση και το θέμα θα έληγε. Όμως τα πράγματα δεν είναι ποτέ έτσι.

Μερικά χρόνια μετά, όταν θέτει το ίδιο ερώτημα στον Σέκισο, ο Ζένγκεν είναι άλλος άνθρωπος. Η άσκησή του έχει ωριμάσει και έχει πάψει να αναζητά τη γνώση των άλλων. Έτσι, όταν ακούει για μια ακόμα φορά την ίδια ακριβώς απάντηση, κατανοεί.

Μπραντ Ουόρνερ – Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου 2006


Open your eyes see the lies right in front of you *


Σκεφτόμουν λίγο περισσότερο γύρω από αυτό το θέμα με την εστίαση του βλέμματος όταν κάνεις Ζαζέν, ένα θέμα που μόλις πρόσφατα άρχισε να με απασχολεί. Πιστεύω, ωστόσο, ότι πρόκειται για ένα άκρως σημαντικό ζήτημα για όσους ασκούνται στο Ζαζέν και νομίζω ότι το πίστευα για πολύ καιρό άσχετα αν μόνο τώρα κατάφερα να το βάλω σε λέξεις. Αυτό που θέλω να πω είναι το εξής.

Δε θυμάμαι ακριβώς τι μου είχε πει ο πρώτος μου δάσκαλος σχετικά με την εστίαση του βλέμματος όταν άρχισα να ασκούμαι πριν από είκοσι και βάλε χρόνια. Θυμάμαι όμως ότι εκνευριζόμουν κάθε φορά που συνειδητοποιούσα ότι το βλέμμα μου άρχιζε να θολώνει και να χάνω την εστίασή μου. Πήρα λοιπόν ένα μαρκαδοράκι και έκανα μια βούλα στον τοίχο που συνήθως κοίταζα όταν έκανα Ζαζέν –όταν η βούλα χανόταν από το οπτικό μου πεδίο, ήξερα ότι έπρεπε να συμμαζευτώ.

Την παραπάνω τεχνική απλώς την αναφέρω –δεν την προτείνω επειδή είναι κάπως τεχνητή και ο λόγος που σταμάτησα να την ακολουθώ (και μάλιστα σχετικά γρήγορα), ήταν επειδή η βούλα άρχισε να μου αποσπά την προσοχή.

Άρχισα να σκέφτομαι σοβαρά το ζήτημα πριν από κάνα-δυο χρόνια, όταν άκουσα για πρώτη φορά τον Νισιτζίμα να λέει ότι το βλέμμα θα πρέπει να παραμένει εστιασμένο κατά τη διάρκεια του Ζαζέν. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι όταν το βλέμμα μου δεν ήταν εστιασμένο, η άσκησή μου επίσης δεν ήταν εστιασμένη, η θέση του σώματός μου είχε ξεφύγει κάπως και το όλο πράμα χρειαζόταν συμμάζεμα.

Κατά τη διάρκεια του τριήμερου ησυχαστηρίου στην αρχή του μήνα, καθώς και κατά τη διάρκεια του συνηθισμένου μας μονοήμερου μικρό-ησυχαστηρίου το προηγούμενο Σάββατο, είχα την ευκαιρία να το προσέξω το συγκεκριμένο πράγμα ξανά και ξανά και ξανά. Όποτε το βλέμμα έχανε την εστίασή του, η άσκηση άρχιζε να ξεστρατίζει. Όταν τα μάτια δεν είναι εστιασμένα, ο νους αρχίζει να περιπλανιέται και η θέση του σώματος χαλάει. Αντίστοιχα, όταν εστίαζα το βλέμμα, κατάφερνα να ξαναφέρω και τα υπόλοιπα εκεί που έπρεπε να είναι.

Κάποτε άκουσα τον πρώτο μου δάσκαλο, να απαντάει μια ερώτηση σχετικά με το αν τα μάτια πρέπει να είναι ανοιχτά ή κλειστά, λέγοντας ότι όταν τα μάτια είναι κλειστά, είναι σαν να λες ότι αυτό που είναι μέσα στο κεφάλι σου, είναι πιο σημαντικό από αυτό που είναι έξω. Στη βουδιστική άσκηση, πρέπει να δίνουμε ίσο βάρος και στα δύο –πρόκειται για κάτι πολύ σημαντικό.

Πρόσφατα λοιπόν, πείσθηκα ότι η βουδιστική άσκηση είναι η άσκηση του να κρατάς τα μάτια ανοιχτά και με εστιασμένο το βλέμμα.

* Στίχος από το ένα κομμάτι των Lords of the New Church, των οποίων ο τραγουδιστής, Στιβ Μπέιτορς (Stiv Bators) ήταν μέλος των The Dead Boys από το Κλίβλαντ. (Σ.τ.Μ. ο στίχος θα μπορούσε να αποδοθεί: άνοιξε τα μάτια σου και δες τα ψέματα που είναι μπροστά σου)

Μπραντ Ουόρνερ – Δευτέρα, 25 Σεπτεμβρίου 2006

Chuck Klosterman IV


Πριν φύγω για την Ιαπωνία, πήγα μια βόλτα από το Book Soup στη λεωφόρο Σάνσετ για να βρω κάτι για διάβασμα στο αεροπλάνο –η ιδέα είναι ανόητη, καθώς σχεδόν ποτέ δεν καταφέρνω να διαβάσω πολύ όταν πετάω για Ιαπωνία. Μετά από δύο ώρες πτήσης, οι αεροσυνοδοί σβήνουν όλα τα φώτα, και αισθάνομαι σαν ηλίθιος αν έχω το δικό μου αναμμένο, ενώ πιο πριν, όλο και κάτι γίνεται (σερβίρουν φαγητό κ.λπ.). Όλα αυτά, έχουν ως αποτέλεσμα να διαβάζω το πολύ καμιά δεκαριά σελίδες από το βιβλίο που έχω φέρει μαζί μου.


Το θέμα, ωστόσο, είναι ότι μου αρέσει να διαβάζω –χώρια που είναι και μια καλή δικαιολογία για να αγοράσω κάτι καινούριο. Βασικά, σκεφτόμουν να αγοράσω το The Man Who Heard Voices, το οποίο αναφέρεται στο πόσο δυσκολεύτηκε ο Μ. Νάιτ Σάιλαμαν (νομίζω έτσι γράφεται το όνομά του –M. Night Shaylaman) να γυρίσει την καινούρια του ταινία, αυτή που δεν είδε κανείς (ούτε κι εγώ). Όμως το βιβλίο φαίνεται καλό, κυρίως επειδή κι εγώ έχω αναλάβει να γυρίσω μια ταινία εδώ πέρα. Αν κανείς έχει τίποτα καλές ιδέες σχετικά, θα χαρώ πολύ να τις ακούσω –για όσους ενδιαφέρονται, οι όροι είναι ότι έχουμε κάμποσα λεφτά για επένδυση, η εταιρεία μας πρέπει να συμμετάσχει στην παραγωγή και η ταινία πρέπει να είναι άσχετη από τον Ούλτραμαν (Ultraman).

Τέλος πάντων, ενώ ήμουν στο βιβλιοπωλείο, είδα ότι έχει βγάλει καινούριο βιβλίο ο Τσακ Κλόστερμαν (Chuck Klosterman) και αποφάσισα να αγοράσω αυτό. Το γράψιμο του Κλόστεμαν μου αρέσει πολύ, χώρια που για μια περίοδο έζησε στο Άκρον, χώρια που είναι και μέγας φαν των KISS συνδυασμός που σκοτώνει. Το πρώτο βιβλίο του που διάβασα, ήταν το Killing Yourself to Live και ήταν πολύ καλό. Στη συνέχεια, διάβασα το Fargo Rock City, το οποίο ήταν επίσης καλό, μέχρι το τέλος, όπου αρχίζει να μιλάει διαρκώς για τον αλκοολισμό του. Ο Ρόμπιν Χίτσκοκ, έχει ένα πολύ ωραίο τραγούδι που λέγεται "Tell Me About Your Drugs" –πρόκειται για ένα σαρκαστικό παραλήρημα σχετικά με τους ανθρώπους που αρέσκονται να προσφέρουν στους άλλους τις εμπειρίες τους με τα ναρκωτικά. Βαρετοοοοό! Το ίδιο ισχύει και με τις ιστορίες για μεθύσια, όμως στο βιβλίο του Κλόστερμαν, αυτό συμβαίνει στις τελευταίες είκοσι σελίδες και το υπόλοιπο είναι πολύ καλό, οπότε τον συγχωρώ και εξακολουθώ να το συνιστώ.

Το Chuck Klosterman IV είναι μια συλλογή από άρθρα που έγραψε για το SPIN, το Esquire και ακόμα και το Akron Beacon Journal (γιεεεεε!). Το πρώτο μέρος του βιβλίου, αποτελείται κυρίως από πορτρέτα διασημοτήτων και ρεπορτάζ-έρευνα. Το κομμάτι για τη Μπρίτνεϊ Σπιρς ακούστηκε πολύ, όμως δεν είναι αυτό το αγαπημένο μου –πιο πολύ με ενδιέφερε το ρεπορτάζ για τον Μόρισεϊ και για το ότι ένα μεγάλο κομμάτι του κοινού του, ειδικά στο Λος Άντζελες είναι ισπανόφωνο (ομολογώ ότι αυτό δεν το ήξερα). Επίσης, υπάρχει και ένα αρκετά αστείο κομμάτι για τα μέντιουμ του Άκρον. Ο Κλόστερμαν δεν παίζει μπόουλινγκ, όμως πήγε σε διάφορα μέντιουμ και τους ρώτησε αν είχε καμιά ελπίδα να παίξει επαγγελματικό μπόουλινγκ και, όπως το είχα φανταστεί, οι περισσότεροι του είπαν αυτό που νόμιζαν ότι ήθελε να ακούσει.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου δεν ήταν τόσο καλό όσο το πρώτο. Κατ’ αρχάς, στο πρώτο μέρος, κάνει μια μικρή εισαγωγή σε κάθε κείμενο, λέγοντας στον αναγνώστη μερικές πληροφορίες σχετικά με το πότε, πώς και γιατί γράφτηκε. Γενικά αυτή η ιδέα μου αρέσει, όμως στο δεύτερο μέρος δεν το κάνει –για την ακρίβεια, αντικαθιστά τις ιστορίες αυτές με κάτι χαζά προβλήματα του τύπου «Είσαι μέσα σε μια βάρκα καταμεσής του πελάγου μαζί με τον χειρότερό σου εχθρό και με ένα φιλικό σκυλάκι. Ποιον θα φας από τους δύο;» Στο βιβλίο του Κλόστερμαν δεν υπάρχει το συγκεκριμένο υποθετικό σενάριο, όμως υπάρχουν διάφορα άλλα, ανάλογα. Απ’ ό,τι ξέρω, αυτού του είδους τα ερωτήματα αρέσουν σε πολλούς αλλά προσωπικά μου φαίνονται άνευ αντικειμένου –αν βρεθώ ποτέ σε μια τέτοια κατάσταση, θα κάνω αυτό που θα κάνω. Δεν υπάρχει λόγος να χαραμίζει κανείς τα εγκεφαλικά του κύτταρα σε τέτοιες σκέψεις. Φαντάζομαι βέβαια ότι αν θες να σκέφτεσαι, και να σκέφτεσαι, και να σκέφτεσαι όλη την ώρα, θα θέλεις και τέτοιου είδους μαλακίες προκειμένου να μην κολλήσει η σκουπιδόσουπα που έχεις στον εγκέφαλό σου.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που αναφέρει ο Κλόστερμαν, είναι αυτό που αποκαλεί «παράδοξο της επιλογής» και το οποίο συνοψίζει στη φράση «οι επιλογές μας κάνουν καταθλιπτικούς». Και όντως, ισχύει. Παρότι ο Κλόστερμαν αποδίδει τα εύσημα για την ιδέα αυτή σε έναν καθηγητή ονόματι Μπάρι Σουόρτς (Barry Schwartz), η ιδέα υπάρχει από πολύ παλιότερα. Υπάρχει μάλιστα και ένα διάσημο βουδιστικό ποίημα που ξεκινάει με τη φράση «Ο Δρόμος δεν είναι δύσβατος –αρκεί να πάψεις να επιλέγεις».

Ο Κλόστερμαν, αναφέρει το παράδοξο της επιλογής, μιλώντας για τον Τζόνι Κάρσον (Johnny Carson). Όταν πέθανε ο Κάρσον, όλοι είπαν «δε θα υπάρξει άλλος Τζόνι Κάρσον» και όντως, καθώς όλοι οι Αμερικανοί ήξεραν ποιος ήταν ο Τζόνι Κάρσον, είτε τους άρεσε, είτε όχι. Στην εποχή μας, ακόμα και γάτες περί την ποπ κουλτούρα (όπως ο Κλόστερμαν), μπορεί να μην πάρουν χαμπάρι πολλά πράγματα που έχουν τεράστια επιτυχία σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, απλώς και μόνο επειδή πλέον προσφέρονται πολύ περισσότερες επιλογές και κανείς δεν μπορεί να τις παρακολουθήσει όλες. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν πρόκειται να υπάρξουν άλλοι Μπιτλς. Είναι αδύνατο να έχει κανείς τέτοιου είδους απήχηση, εκτός αν καταργήσουμε εντελώς το Ίντερνετ, την καλωδιακή τηλεόραση, το δορυφορικό ραδιόφωνο και όλα τα υπόλοιπα ΜΜΕ στα οποία έχουμε πρόσβαση.

Όπως έλεγε και ο Μπος, "57 Channels And Nothing On". Ακόμα και στην εποχή των τρισεκατομμυρίων επιλογών, αυτά που πραγματικά αξίζουν είναι ελάχιστα. Το γεγονός ότι σήμερα ο κάθε πικραμένος (και ο αδερφός του) μπορεί να γίνει συγγραφέας, σκηνοθέτης, γραφίστας ή μουσικός με το πάτημα ενός κουμπιού (τι να λέμε; Άμα θες, παριστάνεις και τον Δάσκαλο του Ζεν. Σάμπως θα καταλάβει κανείς ότι δεν είσαι;) δε φαίνεται να έχει βοηθήσει να παράγονται περισσότερα καλά πράγματα. Στην καλύτερη, μερικά καλά πράγματα που ίσως να μην είχαν φτάσει στο κοινό, σήμερα έχουν περισσότερες πιθανότητες να φτάσουν –όμως τα πράγματα αυτά θα παράγονταν ούτως ή άλλως. Οι κάθε είδους καλλιτέχνες που έχουν πραγματικό πάθος για αυτό που κάνουν, εξακολουθούν να δημιουργούν ακόμα και αν δεν έχουν την παραμικρή πιθανότητα να δει ή να ακούσει κανείς αυτό που κάνουν. Σχεδόν κανείς δε διάβασε το Σομπογκένζο του Ντόγκεν για 800 χρόνια μετά τη συγγραφή του –μιλάμε ότι δεν υπήρχαν καν τυπογραφεία τότε! Όμως ο άνθρωπος έκατσε και έγραψε 95 γαμημένα κεφάλαια.

Το παράδοξο της επιλογής σχετίζεται και με τον Βουδισμό. Αν διαβάσεις Ντόγκεν, θα βρεις πολλά κεφάλαια στα οποία υμνεί τις αρετές του Βουδισμού, όμως αξίζει να σκεφτεί κανείς ότι την εποχή του (δηλαδή, τον 13ο αιώνα), οι εναλλακτικές που υπήρχαν, ήταν πολύ λιγότερες από αυτές που έχουμε σήμερα. Κανείς στην Ιαπωνία δεν είχε καν ακουστά τον Χριστιανισμό, τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ και η έννοια θρησκεία σήμαινε είτε την ιαπωνική λαϊκή θρησκεία (τον Σιντοϊσμό), είτε τον Βουδισμό. Την εποχή εκείνη, υπήρχαν λίγα παρακλάδια του Βουδισμού και ο Ντόγκεν αποφάσισε να τα δοκιμάσει Ο εσωτερικός Βουδισμός του φάνηκε ελλιπής, στον Βουδισμό Ζεν του στιλ Ρινζάι βρήκε κάτι πιο αξιόλογο (αλλά ακόμα κάτι του έλειπε) και τελικά ανακάλυψε την αλήθεια μέσω της μελέτης και της άσκησης στον Βουδισμό Ζεν του στιλ Σότο.

Σήμερα, έχουμε περίπου ένα τρισεκατομμύριο θρησκείες για να διαλέξουμε –μόνο ο Βουδισμός, έχει στην αγορά περί τις διακόσιες ποικιλίες. Οπότε, πώς ξέρουμε ποια είναι η κατάλληλη; Προσωπικά, έχω ήδη απαντήσει στο ερώτημα αυτό, όμως εγώ ήμουν τυχερός ως προς το ότι το αυθεντικό πράγμα ήταν πάντοτε πολύ κοντά μου. Τις λίγες φορές που ήρθα σε επαφή με κακούς δασκάλους, τους απέρριψα αμέσως –δεν ξέρω πώς έγινε αυτό, όμως έγινε και έτσι δεν έχασα πολύ χρόνο ψάχνοντας και ξανά-ψάχνοντας. Είδα και μερικά άλλα πράγματα, όμως το γεγονός ότι επρόκειτο για παπαριές ήταν εξόφθαλμα ορατό χωρίς καν να χρειαστεί να τα ψάξω διεξοδικά.

Πρόσφατα, κάποιοι με κατηγόρησαν ως «σεχταριστή», όμως –σας ορκίζομαιδεν έχω την παραμικρή ιδέα τι εννοούν. Φαντάζομαι ότι οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν ότι αν κανείς επιμείνει ξεκάθαρα σε μια ιδέα/αρχή, υπονοεί ότι θα πρέπει να πάμε και να σκοτώσουμε όσους δεν την πιστεύουν ή, στην καλύτερη περίπτωση, πρέπει να πάμε να καρφώσουμε ακίδες από μπαμπού κάτω από τα νύχια τους μέχρι να πουν ότι συμφωνούν μαζί μας. Φυσικά, όλα αυτά είναι αλήθεια, όμως…

ΟΧΙ! ΟΧΙ! Αστειεύομαι! Πρέπει να προσέχω τι λέω. Ή ίσως δεν πρέπει. Ο Μπομπ Ντίλαν, είχε πει κάποτε κάτι πολύ καλό –όταν ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε αν ανησυχεί μήπως ορισμένα από τα τραγούδια του παρεξηγηθούν και, για παράδειγμα, θεωρηθούν ως προτροπή για χρήση ναρκωτικών κ.λπ., εκείνος απάντησε «Δεν είναι δικό μου πρόβλημα». Μου αρέσει αυτό. Ταιριάζει πολύ με το πώς αισθάνομαι. Δεν μπορώ να εμποδίσω τον κόσμο να παρερμηνεύσει τα λεγόμενά μου, εκτός αν το βουλώσω για πάντα, και κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει. Συνεπώς, άμα θέλετε να παρεξηγήσετε αυτά που λέω, παρεξηγήστε τα. Δεν είναι δικό μου πρόβλημα.

Τέλος πάντων, οι επιλογές μας προκαλούν δυστυχία. Δεν έχω δει κανέναν να ευτύχησε επειδή δοκίμαζε τη μια και μετά την άλλη φιλοσοφία μέχρι να βρει την κατάλληλη. Όταν κάνεις κάτι τέτοιο, απλώς εθίζεσαι στο να είσαι Αναζητητής της Αλήθειας είναι πολύ καλύτερα να μείνεις σε ένα πράγμα και να το ακολουθήσεις ως το τέρμα. Βεβαίως, χρειάζεται να προσέξεις μήπως αυτό που έχεις επιλέξει είναι κάτι του στιλ Άουμ Σινρίκιο, όμως δεν είναι αναγκαίο να δοκιμάσεις τα πάντα. Οι περισσότερες από τις επιλογές που περνάνε στις μέρες μας για θρησκεία ή για διαλογισμός είναι σκατά –θυμηθείτε τον Νόμο του Στέρτζεον (Sturgeon's Law): το 98% από οτιδήποτε, είναι σκουπίδια.

Αν δεν πίστευα απόλυτα στον δρόμο που παραδόθηκε στον δάσκαλό μου και τον οποίο εκείνος πέρασε και σε εμένα, δεν θα γινόμουν μέρος της συγκεκριμένης γενεαλογίας. Γιατί να το κάνω; Αν θέλετε κάποιον που να σας πει ότι και όλες οι άλλες μέθοδοι διαλογισμού που υπάρχουν στην πιάτσα είναι εξίσου ΟΚ, δεν είμαι αυτός που ψάχνετε. Μπορεί να υπάρχουν γύρω μας ένα εκατομμύριο και βάλε επιλογές, όμως εμένα με νοιάζει η μια –οι άλλες δε μου κινούν καν το ενδιαφέρον.

Μπραντ Ουόρνερ - Τετάρτη, 20 Σεπτεμβρίου 2006


Σ.τ.Μ. Όσοι θέλουν να μάθουν περισσότερα στοιχεία για ορισμένες από τις αναφορές του κειμένου μπορούν να τσεκάρουν τα παρακάτω links:

M. Night Shyamalan (όχι Shaylaman!)
Ultraman
Chuck Klosterman
Barry Schwartz
Παράδοξο της επιλογής (The Paradox of Choice)
Johnny Carson
Νόμος του Στέρτζεον (Sturgeon's Law)

Saturday, April 18, 2009

Αντί προλόγου -συνέχεια


Εδώ ξανά, λίγες ώρες πριν την ανάσταση. Όπως έλεγα και εχθές, το Ζεν, καίτοι η πιο γνωστή σχολή/παρακλάδι του Βουδισμού, είχε μια περίεργη τύχη στη Δύση –και από ό,τι καταλαβαίνω, και στην Ανατολή, τουλάχιστον για τα δεδομένα του περισσότερου κόσμου. Βεβαίως, το πολιτισμικό χάσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης είναι γνωστό και, βεβαίως, σχεδόν όλα τα φαινόμενα από τα μέρη εκείνα έχουν τύχει παρεξηγήσεων στη Δύση (μετά από είκοσι και χρόνια εμπλοκής με τις πολεμικές τέχνες, μπορώ να σκεφτώ αμέτρητες ανοησίες που όλοι θεωρούν «αλήθειες»). Πιστεύω, ωστόσο, ότι η παρανόηση γύρω από τον Βουδισμό Ζεν, πέραν του ότι είναι αρκετά παλιότερη από άλλες, ευθύνεται και για πολλές από αυτές.


Το βασικό πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου, εστιάζεται στο ότι η βάση του Ζεν είναι υπερβολικά απλή για να θεωρηθεί έγκυρη, τουλάχιστον για τα σύνθετα μυαλά μας. Έχοντας περάσει αιώνες επί αιώνων ανάλυσης και σύνθεσης και έχοντας διαμορφώσει μια εικόνα για το πώς είναι τα πράγματα, αδυνατούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι οι απαντήσεις που ψάχνουμε μπορεί να βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας και μάλιστα χωρίς να είναι καν κρυμμένες. Επιπλέον, έχοντας υπερβολικά μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας, μας δυσκολεύει αφάνταστα μια φιλοσοφία/κοσμοθεωρία η οποία αφενός δεν θέλει να μας χαϊδέψει και αφετέρου μας λέει ότι όλο μας το κατασκεύασμα είναι σαθρό.

Από την άλλη μεριά, η Ανατολή είναι τόσο εξωτική! Αντίθετα με τους ιερείς των δικών μας κοινωνιών, οι ιερείς/μοναχοί/δάσκαλοι του Ζεν, με τα απέριττα ράσα τους, τα ξυρισμένα τους κεφάλια, τον σιωπηλό τους διαλογισμό και τις σουρεαλιστικές ερωτήσεις και απαντήσεις τους, ανταποκρίνονται καλύτερα στα πρότυπά μας περί «υπερβατικής» σοφίας –αφού είμαστε κάτι τόσο εξαιρετικό, χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό απαντήσεων εξίσου ξεχωριστό και μοναδικό. Και τον βρίσκουμε, μεταξύ άλλων, στο Ζεν –ή έτσι νομίζουμε. Μια ανάγνωση στα κείμενα του Κέρουακ (του ανθρώπου που ευθύνεται κατά πολύ για τη δημοτικότητα του Ζεν στη Δύση, τουλάχιστον σε ορισμένους κύκλους), αρκεί για να αντιληφθεί κανείς πόσο ανάγκη είχαν οι άνθρωποι της εποχής εκείνης για μια εξ’ ανατολών σοφία. Μόνο που ακόμα και η ελάχιστη σχέση με τον πραγματικό Βουδισμό, αρκεί για να αντιληφθεί και πόσο έξω είχαν πέσει.

Αυτό που βρήκα τρομερά ελκυστικό τόσο στον Μπραντ Ουόρνερ, όσο και στον δάσκαλό του, τον Γκούντο Νισιτζίμα (και εν συνεχεία στον δικό του δάσκαλο, τον θρυλικό Κόντο Σαουάκι και από εκεί στον Ντόγκεν και στον Ναγκαρτζούνα), είναι η χάρντκορ προσέγγισή τους: ο Βουδισμός δεν είναι άνετα λευκά ρούχα και γεμάτη χάρη σλόου-μόσιον κίνηση σε κάποια παραλία. Είναι πειθαρχία, βαριεστιμάρα, απογοήτευση, αμφιβολία, κοινή λογική –μ’ άλλα λόγια, καθημερινότητα. Ο βουδιστικός Ντάρμα, η μέθοδος, (αλλά και ο κόσμος) δεν είναι κάποιο υπερβατικό μονοπάτι, φτιαγμένο από χρυσαφιά τούβλα και προορισμένο για τους φωτισμένους άξιους, αλλά ένα στενάκι στα Εξάρχεια στρωμένο με σπασμένες πλάκες, με γκράφιτι στους τοίχους και πατημένα αποτσίγαρα που μπορεί να το περπατήσει καθένας, αρκεί να το θελήσει και να είναι διατεθειμένος να σπάσει τ’ αρχίδια του σε μικρά-μικρά κομματάκια.

Φώτιση δεν υπάρχει, προορισμός δεν υπάρχει, μετενσάρκωση δεν υπάρχει. Το μόνο που υπάρχει είναι η πράξη, εδώ και τώρα -αυτός είναι ο Ντάρμα του Βούδα όπως τον αντιλαμβάνεται ο Ντόγκεν και τον εκφράζει (μεταξύ άλλων) ο Ουόρνερ. Όμως, αυτό είναι που κατά την άποψή μου, κάνει αυτή την προσέγγιση άξια λόγου. Επειδή είναι κοντά μας, δίπλα μας. Μπορούμε όχι να τη δούμε, να την αγγίξουμε ή να τη γευτούμε (ο κόσμος όπως τον προσλαμβάνουμε μέσω των αισθήσεών μας, είναι εξίσου ψεύτικος με τον κόσμο όπως τον κατασκευάζουμε με τις ιδέες μας): μπορούμε να τη ζήσουμε, να τη βιώσουμε. Είναι δυνατόν να μείνει κανείς ασυγκίνητος από μια τέτοια προσφορά;

Προφανώς και μπορεί –απόδειξη ότι η πλειονότητα των ανθρώπων, προτιμάει τον «άλλο» Βουδισμό, τον εξωτικό. Και γι αυτό έχουμε φτάσει, σήμερα, δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά τον θάνατο του Γκαουτάμα Βούδα, να μην αντιλαμβανόμαστε ακριβώς αν ο Βουδισμός είναι θρησκεία ή φιλοσοφία, ποια είναι η διαφορά -if any- μεταξύ θρησκείας και φιλοσοφίας, τι σημαίνει «Μεσαία Οδός», γιατί το Ζαζέν δεν είναι διαλογισμός και γιατί Ζεν χωρίς Ζαζέν δεν είναι Ζεν. Προσωπική μου πεποίθηση, είναι ότι η ματιά του Ουόρνερ και των δασκάλων του, μπορεί να δώσει ορισμένες απαντήσεις οι οποίες καίτοι πολύ διαφορετικές από αυτές που νομίζουμε ότι θέλουμε, μπορεί να είναι αυτές που χρειαζόμαστε. Οι αντιδράσεις σας θα δείξουν αν συμφωνείτε μαζί μου.

Μια τελευταία επισήμανση αυτοαναφορικού χαρακτήρα: Παρά το ότι έχω περάσει παραπάνω από τη μισή μου ζωή γράφοντας, θα προσπαθήσω να διατηρήσω στις σελίδες αυτές τα δικά μου κείμενα στο μίνιμουμ. Αφενός επειδή στόχος μου δεν είναι να πω τις δικές μου απόψεις (για τον Βουδισμό και γενικότερα) και αφετέρου, επειδή ο Ουόρνερ μπορεί να μιλήσει πολύ καλύτερα και πολύ αποτελεσματικότερα. Μ’ άλλα λόγια, τα δύο αυτά πρωτότυπα πρώτα ποστ θα είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας για το Hardcore Zen Gr. Όποιος ενδιαφέρεται σώνει και ντε να μάθει τις δικές μου απόψεις και να τις συζητήσουμε, είμαι στη διάθεσή του αλλά εκτός μπλογκ –πάει να πει, καλό είναι τα τυχόν σχόλια να σχετίζονται με τα μεταφρασμένα κείμενα του Μπραντ Ουόρνερ και όχι με εμένα ή τις, όποιες, απόψεις μου.

Αντί προλόγου


Ξεκίνησα το μπλογκ αυτό, ελπίζοντας να πετύχω δύο πράγματα. Το πρώτο, να γνωρίσω στο ελληνικό/ελληνόφωνο κοινό τον Αμερικανό δάσκαλο του Βουδισμού Ζεν και συγγραφέα, Μπραντ Ουόρνερ (Brad Warner). Ο Ουόρνερ, έχει γράψει τρία βιβλία, τα Hardcore Zen (από όπου και ο τίτλος του μπλογκ),
Sit Down and Shut Up και Zen Wrapped in Karma Dipped in Chocolate, κανένα από τα οποία δεν ανταποκρίνεται στην αντίληψη που έχουν οι περισσότεροι για τον Βουδισμό Ζεν και για τους δασκάλους/ιερείς του.

Η βασική ύλη του μπλογκ θα είναι κείμενα του Ουόρνερ που δημοσιεύονται στο Ίντερνετ, στο δικό του μπλογκ -όσοι ενδιαφέρονται να τα διαβάσουν στο πρωτότυπο, μπορούν να πάνε κατευθείαν εκεί. Η διαφορά της ελληνικής εκδοχής του μπλογκ από το πρωτότυπο, είναι ότι δε θα ξεκινήσω από το πιο τελευταίο ποστ που θα βρει κανείς εκεί, αλλά θα δουλέψω αρκετά με το (ευμεγεθέστατο) αρχείο του, επιτρέποντας έτσι στον αναγνώστη να δει τις απόψεις του Ουόρνερ για τον Βουδισμό Ζεν, τη ζωή, το Σύμπαν και τα πάντα.

Δεύτερη φιλοδοξία μου για το μπλογκ αυτό, είναι κάτι πέρα απο τον Μπραντ Ουόρνερ -για την ακρίβεια, πέρα από τη συγγραφική του δουλειά: είναι η δημιουργία μιας κοινότητας -αρχικά ηλεκτρονικής, αλλά σύντομα και πραγματικής- γύρω από τον Βουδισμό Ζεν. Και εδώ, καθώς το πράγμα αρχίζει και γίνεται κάπως πιο περίπλοκο και, αναγκαστικά, πιο φλύαρο, θα ζητήσω την επιείκειά σας και θα γράψω μερικά πράγματα παραπάνω. Ελπίζω ότι δε θα θεωρηθεί άκομψο ότι ορισμένα από αυτά είναι κάπως πιο προσωπικά.

Λέγομαι Γρηγόρης Μηλιαρέσης και η βασική μου δουλειά είναι να μεταφράζω βιβλία -τουλάχιστον τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς πριν από αυτά, πέρασα δεκαεπτά χρόνια στα περιοδικά και τις εφημερίδες, γράφοντας για διάφορα πράγματα, μεταξύ των οποίων και το Ίντερνετ. Παράλληλα, είχα ένα κάπως επίμονο ενδιαφέρον για την Ιαπωνία και τον πολιτισμό της, γεγονός που οδήγησε στο να εμπλακώ από αρκετά νωρίς (συγκεκριμένα, από το 1986) με τις ιαπωνικές πολεμικές τέχνες (Σότοκαν Καράτε, Αϊκίντο, Τζούντο, Ιάιντο, Κέντο και Ναγκινάτα) -με τις τέχνες αυτές, ασχολούμαι ακόμα και όπως δείχνουν τα πράγματα, θα συνεχίσω να ασχολούμαι για αρκετό καιρό ακόμα.

Μια άλλη όψη του ιαπωνικού πολιτισμού που μου κίνησε το ενδιαφέρον από όταν ήμουν έφηβος, ήταν η θρησκεία -και αυτό, επειδή με ενδιέφεραν οι θρησκείες γενικότερα, όχι τόσο από την πλευρά της αναζήτησης απαντήσεων, όσο ως εκφάνσεις των διαφόρων πολιτισμών που τις δημιούργησαν. Επειδή, ωστόσο, τα ερωτήματα (τόσο τα καθημερινά, όσο και αυτά που συνήθως αποκαλούμε "μεγάλα") προφανώς υπήρχαν, δοκίμασα να τα απαντήσω μέσω όσων διάβαζα για τον Βουδισμό και δη για τον Βουδισμό Ζεν. Και, όλως παραδόξως (;), οι απαντήσεις που έβρισκα μου έκαναν πολύ -για την ακρίβεια, ανταποκρίνονταν τόσο στις προσωπικές μου αντιλήψεις για το πώς είναι τα πράγματα "πέρα από εδώ", όσο και στη θεώρηση και πρακτική μου για την καθημερινότητα. Μ' άλλα λόγια, ο Βουδισμός Ζεν μου ταίριαζε.

Καλά ως εδώ. Όμως η συνειδητοποίηση ότι ο Βουδισμός Ζεν χρήζει περαιτέρω έρευνας, ήρθε μαζί με τη συνειδητοποίηση μιας σειράς προβλημάτων. Το πρώτο, είναι ότι ζούμε στην Ελλάδα, σε μια χώρα όπου αφενός δεν υπάρχει οργανωμένη βουδιστική κοινότητα (για την ακρίβεια, βουδιστική Ζεν κοινότητα -αν δεν κάνω λάθος, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που ασχολούνται με τον Θιβετανικό Βουδισμό)- και αφετέρου υπάρχει επίσημη κρατική θρησκεία η οποία καλύπτει (ή, υποτίθεται ότι καλύπτει) τις αναζητήσεις των περισσότερων -μια ενοχλητική συνέπεια του δεύτερου σκέλους του παραπάνω προβλήματος, είναι ότι η επίσημη Εκκλησία δεν αντιμετωπίζει ακριβώς με συμπάθεια τις όποιες παρεκκλίσεις από την πεπατημένη. Ήτοι, το να αναζητάς τις απαντήσεις σου κάπου πέρα από τη χριστιανική ορθόδοξη γραμμή, μπορεί να αποβεί, αν όχι επώδυνο, τουλάχιστον αρκετά κουραστικό.

Ασχέτως των προβλημάτων που σχετίζονται με την ορθόδοξη χριστιανική Εκκλησία (και τη σχέση της με τον νέο ελληνικό πολιτισμό), ωστόσο, υπάρχει ένα ακόμα ζήτημα με τον Βουδισμό Ζεν -και αυτό δεν είναι εγχώριο, αλλά παγκόσμιο: λόγω της "νέας πνευματικότητας" που ξεκίνησε στη δεκαετία του '50 με τη λογοτεχνία μπιτ και αποκορυφώθηκε τις δεκαετίες του '60-'70 με το κίνημα της νεολαίας και αυτό που είθισται να αποκαλούμε Νιού Έιτζ (New Age), έχει δημιουργηθεί γύρω από το συγκεκριμένο παρακλάδι του Βουδισμού, μια τεράστια (παρά)φιλολογία η οποία περισσότερο μπερδεύει παρά επεξηγεί τα πράγματα. Όμως γι αυτό, θα γράψω στο επόμενο ποστ -πιθανότατα αύριο. Η ειρωνεία να ξεκινάω ένα μπλογκ για τον Βουδισμό Ζεν (και δη για τη θεώρηση ενός ανθρώπου όπως ο Μπραντ Ουόρνερ γύρω από αυτόν) το Μεγάλο Σάββατο, είναι πολύ ελκυστική για να την παρακάμψω!