Εχτές έδωσα μια ομιλία στο Yoga Hippies στο Λος Φελίζ. Πλάκα είχε. Και ενώ τους μιλούσα, μου ήρθε μια ιδέα σχετικά με το γιατί κάνω άχρηστα πράγματα, όπως το να γράφω αυτό το μπλογκ.
Το γκρουπ στο οποίο μιλούσα αποτελούταν απο ανθρώπους που εκπαιδεύονται για να γίνουν δάσκαλοι της γιόγκα. Μια από τις ερωτήσεις που μου έκαναν, ήταν περίπου «Πώς αντιμετωπίζεις τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι άνθρωποι όταν βλέπουν ότι είσαι ένας λευκός από τα προάστια της Αμερικής που διδάσκει μια παράδοση την οποία πολλοί θεωρούν ξένη και για την οποία πιστεύουν ότι οι μόνοι ‘πραγματικοί’ δάσκαλοι πρέπει να είναι γέροι Ιάπωνες που έχουν ζήσει τα τελευταία 50 χρόνια στην κορυφή ενός βουνού;» Φυσικά, η κοπέλα που μου έκανε την ερώτηση, είχε στον νου της και τη δική της θέση ως λευκής δασκάλας της Γιόγκα.
Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο αντιμετωπίζω συχνά, αλλά που όμως ποτέ δεν το σκέφτηκα ακριβώς με τον τρόπο που μου το έθεσε. Θυμάμαι ότι όταν παίζαμε χάρντκορ πανκ, υπήρχε πάντοτε το ερώτημα αν μπορούσες να είσαι πραγματικός πανκ από τη στιγμή που δεν ήσουν Άγγλος και στο ταμείο ανεργίας. Και, βεβαίως, υπάρχουν διάφορες άλλες παραλλαγές στο ίδιο ερώτημα: Μπορούν οι λευκοί να παίξουν μπλουζ; Μπορούν τα California Pizza Kitchen να φτιάχνουν πραγματική πίτσα όταν ιδιοκτήτες τους είναι δύο Εβραίοι; Κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.
Ένα από τα ζητήματα που τίθενται, είναι το πρόβλημα της γλώσσας. Όταν ακούς έναν τύπο που στην ουσία δεν μπορεί να μιλήσει Αγγλικά, έχεις την τάση να συμπληρώνεις με την φαντασία σου τα κομμάτια που δεν καταλαβαίνεις –αυτό, το κάνεις και όταν ακούς Αγγλικά, όμως όταν ο ομιλητής έχει πρόβλημα ακόμα και στα βασικά (χρόνους, προθέσεις κ.λπ.), οι ευκαιρίες να συμπληρώνεις τα δικά σου είναι ακόμα περισσότερες. Αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός ότι ο Βουδισμός ή η Γιόγκα είναι αρκετά δύσκολα από άποψη φιλοσοφίας, οι πιθανότητες να προσθέσεις δικά σου πράγματα αυξάνονται τερατωδώς. Αυτό που συχνά συμβαίνει λοιπόν, είναι ότι αν κάποιος που ξέρει καλά Αγγλικά προσπαθεί να εξηγήσει τα πράγματα κάπως πιο ξεκάθαρα, οι ακροατές αντιδρούν σθεναρά επειδή αυτά που τους λέει, αντιφάσκουν με τα κομμάτια που έχουν συμπληρώσει οι ίδιοι με τις δικές τους ιδέες.
Από την πλευρά μου, αισθάνομαι ότι η μόνη αντιμετώπιση που μπορεί να έχει κανείς απέναντι σε κάτι τέτοιο, είναι να κάνει αυτό που κάνει και να μην ανησυχεί αν οι άλλοι πιστεύουν ότι είναι αυθεντικός ή όχι βάσει των όποιων αυθαίρετων κριτηρίων τους για τα εν λόγω ζητήματα.
Απαντώντας στην ερώτηση της κοπέλας, άρχισα επίσης να σκέφτομαι γύρω από το γιατί διδάσκω Βουδισμό γενικώς και, πιο συγκεκριμένα, γιατί γράφω αυτό το μπλογκ, το οποίο απ’ ό,τι φαίνεται έχει εξελιχθεί τελευταία σε μια από τις βασικές μου δραστηριότητες ως βουδιστή δασκάλου. Ποτέ δεν αποφάσισα να γίνω δάσκαλος Βουδισμού. Ασχολήθηκα με τον Βουδισμό επειδή είχα κάποια προσωπικά ζητήματα, κάποια ερωτήματα που αισθανόμουν ότι έπρεπε να απαντήσω. Και στην πορεία της άσκησής μου, αισθάνθηκα ότι κατάφερα να τα απαντήσω αρκετά ικανοποιητικά.
Πέρα από τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, παρατήρησα ότι οι απαντήσεις που βρήκα δεν ήταν μόνο για μένα. Ήταν για όλους. Και όχι μόνο αυτό –είδα ότι όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο (και εννοώ, όλοι όλοι), έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν τα ερωτήματα αυτά μόνοι τους. Επιπλέον, κατανόησα ότι απαντώντας τα ερωτήματα αυτά, οι άνθρωποι μπορούσαν να γίνουν πολύ πιο ευτυχισμένοι και να μάθουν να τα πηγαίνουν καλύτερα μεταξύ τους –πολύ καλύτερα από ό,τι τα πηγαίνουν.
Από την άλλη, είδα όμως και γιατί δεν πράττουμε ανάλογα. Το είδα, βλέποντας ποια ήταν τα εμπόδια που δυσκόλευαν τη δική μου κατανόηση και επίσης ότι δεν ήταν μόνο δικά μου –ήταν απολύτως οικουμενικά. Ο λόγος για τον οποίο δεν βλέπουμε την αλήθεια μόνοι μας, είναι μόνο και μόνο επειδή κλείνουμε τα μάτια μας, βουλώνουμε με τα χέρια μας τα αυτιά μας και φωνάζουμε «Λα! Λα! Λα! Δε σ’ ακούω!» Το μόνο που πραγματικά χρειάζεται να κάνουμε, είναι να μάθουμε πώς να πάψουμε να κλείνουμε την πραγματικότητα απ’ έξω –από τη στιγμή που θα το πετύχουμε αυτό, η αλήθεια του Σύμπαντος έρχεται και μας λούζει σαν παλιρροϊκό κύμα (εδώ που τα λέμε, μας λούζει ακόμα και όταν προσπαθούμε μάταια να την κλείσουμε απ’ έξω). Ο πόνος που βιώνουμε στη ζωή μας, δεν έρχεται από τον έξω κόσμο και από καταστάσεις πέρα από τον έλεγχό μας που μας κάνουν φριχτά πράγματα –έρχεται από τις διαρκείς και απολύτως μάταιες προσπάθειές μας να αποκοπούμε από την πραγματικότητα (που είναι στην ουσία το μεγαλύτερο μέρος του πραγματικού μας εαυτού) και να ζήσουμε σε ένα παράλογο και ψεύτικο σύμπαν που έχουμε δημιουργήσει μέσα στο μυαλό μας.
Βεβαίως όλα αυτά είναι πιο δύσκολα από ό,τι φαίνονται. Χρειάζεται πολλή και σκληρή δουλειά για να μπορέσεις να ξεμάθεις συνήθειες που έχεις αναπτύξει από τη στιγμή που γεννήθηκες και που ενισχύονται από αιώνες ανθρώπινης σκέψης και δράσης. Δεν υπάρχει γρήγορος και ανώδυνος τρόπος να το πετύχεις –στην πραγματικότητα, δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιος από εμάς που καταφέρνει ποτέ να ξεφύγει εντελώς από τις συνήθειες αυτές. Όμως αυτό που μετράει είναι η προσπάθεια που καταβάλλεις για να το πετύχεις. Με τον καιρό τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα, όμως ποτέ δεν γίνονται απολύτως αυτόματα και άνευ προσπάθειας.
Εγώ, κατάφερα να απαντήσω στα ερωτήματα αυτά ακολουθώντας τη βουδιστική παράδοση. Ένα μέρος της βουδιστικής παράδοσης, λέει ότι όποιος καταφέρνει να φτάσει στο σημείο αυτό, έχει υποχρέωση να το πει και στους άλλους. Αυτό το καταλαβαίνω, όμως ταυτόχρονα δε θέλω στην πραγματικότητα να το κάνω και ο λόγος είναι ότι επρόκειτο για κάτι πολύ προσωπικό –για την ακρίβεια, για κάτι έντονα προσωπικό. Όσο απολύτως οικουμενική είναι αυτή η κατανόηση, είναι εξίσου και ακόμα παραπάνω έντονα και επίπονα προσωπική. Είναι πολύ δύσκολο να τα ξεγυμνώσει κανείς όλα αυτά τα πράγματα μπροστά στον κόσμο –στην ιστορία που έλεγα εχτές (βλ. παρακάτω), οι περισσότεροι άνθρωποι που φτάνουν στην κατανόηση αυτή, εξαφανίζονται από προσώπου γης. Και γι αυτό, έχουν την αμέριστη συμπάθειά μου, καθώς το να ξεθάψεις όλα αυτά που πρέπει να ξεθάψεις προκειμένου να μπορέσεις να μοιραστείς την εμπειρία σου με τους άλλους, μπορεί να γίνει εξαιρετικά ταπεινωτικό. Επίσης, είναι απολύτως αδύνατο να δώσεις απλώς στον κόσμο «Την Απάντηση» και το πράγμα να λήξει εκεί –υποπτεύομαι ότι πολλοί από εμάς κάτι τέτοιο είναι που περιμένουν (αν μη τι άλλο, εγώ το περίμενα), όμως δε λειτουργεί έτσι. Κάθε απάντηση που θα πάρεις από κάποιον άλλον, δε θα είναι ποτέ αρκετά πειστική, όποια και αν είναι –και αυτό, επειδή αυτή είναι η φύση του να παίρνεις απαντήσεις από άλλους.
Νομίζω ότι αυτό το οποίο θέλω πραγματικά να κάνω, είναι να δημιουργήσω ένα δημόσιο αρχείο της δικής μου εμπειρίας, ελπίζοντας ότι μπορεί σε κάποιον να φανεί χρήσιμη. Δεν προσπαθώ να κερδίσω οπαδούς ή προσήλυτους είτε για μένα, είτε για τον Βουδισμό –κάτι τέτοιο είναι χάσιμο χρόνου και προσπάθειας.
Ακόμα, επειδή πήρα μερικές λάθος στροφές στον δρόμο, θα ήθελα να τις επισημάνω. Έχοντας δει πώς ορισμένες απάτες λειτουργούν με έναν οικουμενικό και συγκεκριμένο τρόπο, μπορώ να εντοπίσω κάποιες παρόμοιες αρκετά εύκολα. Όμως και εδώ, δεν παίζει πολύ ρόλο αν κανείς πιστεύει αυτά που λέω για τα συγκεκριμένα θέματα. Αν θέλει κανείς να χάσει τον χρόνο του με μηχανάκια που υποτίθεται ότι προσφέρουν άμεση Φώτιση ή με δασκάλους που υπόσχονται εύκολους δρόμους ενώ του απομυζούν τα λεφτά και την ενέργειά του, δε θα προσπαθήσω να τον σταματήσω. Παρόλα αυτά, αισθάνομαι ότι είναι χρήσιμο να ξεμπροστιάσω τα πράγματα αυτά και να δείξω για τι ακριβώς πρόκειται.
Ακόμα, προσπαθώ να καταρρίψω την ικανότητα κάποιων ανθρώπων να στήνουν τέτοιες απάτες, δείχνοντας διαρκώς ότι, παρότι είμαι Δάσκαλος του Ζεν, παραμένω (εγώ, τουλάχιστον), καραγκιόζης. Είμαι σίγουρος ότι πολλοί άνθρωποι που διαβάζουν το κείμενο αυτό, σκέφτονται αυτή τη στιγμή, «Ναι, ο Μπραντ μπορεί να είναι ένας καραγκιόζης ντυμένος σαν τεράστια κατσαρίδα, όμως ο Πανσεβάσμιος Σρι Σρι Γκουρού Ριμπός του Μεγάλου Σύννεφου (ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων) είναι πραγματικός». Αν θέλετε να πιστέψετε κάτι τέτοιο, πιστέψτε το. Εγώ ωστόσο, εξακολουθώ να πιστεύω ότι είναι αναγκαίο και χρήσιμο κάποιος αποκαλούμενος Δάσκαλος του Ζεν να γράφει για πράγματα όπως το πόσο καταπληκτική ταινία είναι το Godzilla Vs. Megalon, αν μη τι άλλο, για να καταρρίψει τον μύθο ότι όποιος χειροτονείται με έναν τέτοιο τίτλο, είναι κατά κάποιον τρόπο υπεράνω αυτών των πραγμάτων –προσωπικά την πάταγα με κάτι τέτοια, αλλά όχι πλέον.
Στην τελική, το κάνω επειδή, όπως είχε πει ο Καταγκίρι Ρόσι, «Πρέπει να λες κάτι».
Μπραντ Ουόρνερ – Δευτέρα, 2 Οκτωβρίου 2006
Σ.τ.Μ. Όσοι θέλουν να μάθουν περισσότερα στοιχεία για ορισμένες από τις αναφορές του κειμένου μπορούν να τσεκάρουν τα παρακάτω links:
California Pizza Kitchen
Godzilla Vs. Megalon
Νταϊνίν Καταγκίρι Ρόσι (Dainin Katagiri Roshi)
No comments:
Post a Comment