Με το συμπάθιο κιόλας που το ‘χω παρακάνει με τα δικά μου ποστ τελευταία, όμως κάτι που είδα σήμερα μου έδωσε μια αφορμή να γράψω κάτι το οποίο με ενοχλεί για αρκετό καιρό –και όταν λέω «αρκετό καιρό», εννοώ «αρκετά χρόνια». Πριν από μερικές ώρες βρέθηκα σε μια άσχετη (από διάφορες απόψεις) συζήτηση στο FB και μετά από κανά-δυο Ιντερνετικά πηδηματάκια, βρέθηκα να κοιτάζω τη σελίδα που απαντάει στη διεύθυνση www.interzen.com Προφανώς η ονομασία κινεί το ενδιαφέρον, όμως μια γρήγορη ματιά αρκεί για να δει κανείς ότι ο συνδυασμός των δύο λέξεων έχει γίνει προς όφελος της πρώτης και όχι της δεύτερης –μ’ άλλα λόγια, πρόκειται για μια Ιντερνετική εταιρεία που χρησιμοποιεί τη λέξη «Ζεν» (προφανώς για τους συνειρμούς που προκαλεί) και όχι για κάτι ζενάδικο και για την Ιντερνετική του έκφραση.
Κατ’ αρχάς να επισημάνω ότι δεν ξεχνάω αυτά που έγραψα τις προάλλες στο ποστ περί Ζεν και ντόνατς: δε θεωρώ βλάσφημο το να χρησιμοποιεί κανείς τη λέξη «Ζεν» για να πουλήσει είτε ντόνατς, είτε συμβουλευτικές υπηρεσίες στο Ίντερνετ, είτε πολυθρόνες, είτε οποιοδήποτε άλλο καταναλωτικό αγαθό ή υπηρεσία (θεωρώ βλάσφημο, ωστόσο, το να τη χρησιμοποιεί για να πουλήσει σωτηρία μετά ή προ θανάτου, όμως αυτό είναι ένα θέμα που θα πιάσουμε κάποια άλλη στιγμή). Και δεν το θεωρώ βλάσφημο γιατί, αντίθετα με διάφορες άλλες θρησκείες, ο Βουδισμός δεν έχει την ιδέα, την έννοια, της βλασφημίας –σύμφωνα τουλάχιστον με την κοινή νεοελληνική ερμηνεία της λέξης, το να είσαι βλάσφημος προϋποθέτει ότι υπάρχει κάποιος Θεός ή κάτι ιερό κι εσύ μιλάς άσχημα γι αυτόν ή γι αυτό. Αφού στον Βουδισμό δεν υπάρχει τέτοια προϋπόθεση, δεν υφίσταται και η έννοια της βλασφημίας, τουλάχιστον όχι κυριολεκτικά.
Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, δεν μπορώ παρά να επισημάνω ότι η χρήση της λέξης για να πουλήσει κανείς οτιδήποτε, τουλάχιστον με τον τρόπο που το κάνουν οι Ιταλοί συνάδελφοι (η εταιρεία που έχει το σάιτ είναι ιταλική) και, βεβαίως, όχι μόνο αυτοί με ενοχλεί γιατί αφενός δείχνει παντελή άγνοια του τι είναι το Ζεν και αφετέρου, ενισχύει τη συνολικότερη παντελή άγνοια που υπάρχει στην πλειονότητα των Δυτικών για το τι είναι το Ζεν. Και, φυσικά, αναφέρομαι στην κινηματογραφική αντίληψη ότι «Ζεν» είναι μια διάσταση του «μυστικισμού της Ανατολής», της «σοφίας της Άπω Ανατολής», μια «κατάσταση γαλήνης και υπέρβασης» και λοιπές στερεοτυπικές τρίχες περμανάντ.
Στην περίπτωση της εν λόγω εταιρείας, η σύγχυση γίνεται ακόμα πιο έκδηλη αν δει κανείς την εικόνα που κοσμεί την πρώτη σελίδα: πρόκειται για μια κοντινή φωτογραφία του κάτω μέρους του σώματος ενός ανθρώπου που κάθεται στην επίσημη ιαπωνική θέση που λέγεται σέιζα (στα Ελληνικά αυτό το λέμε «κάθομαι στα γόνατα»). Ο άνθρωπος δείχνει να φοράει τα ρούχα που χρησιμοποιούνται στην προπόνηση της πολεμικής τέχνης Αϊκίντο, ενώ σε πρώτο πλάνο φαίνεται ένα ξύλινο ξίφος (το οποίο επίσης χρησιμοποιείται, ενίοτε, στην προπόνηση της ίδιας πολεμικής τέχνης). Την εικόνα ολοκληρώνει και ένα άλλο ξύλινο ξίφος σε δεύτερο πλάνο, λίγο πιο φλου (αρτιστίκ, υποθέτω) και, ίσως (δεν είμαι σίγουρος) και τα πόδια ενός ακόμα ανθρώπου που επίσης κάθεται σε σέιζα. Α, ναι, η όλη σύνθεση δεν είναι ούτε μαυρόασπρη, ούτε έγχρωμη –έχει μια μπλε-γκρίζα τίντα η οποία, φαντάζομαι, αφενός ενισχύει το αρτιστίκ του πράγματος και αφετέρου υπαινίσσεται τη γαλήνη της Άπω Ανατολής, του Ζεν κ.λπ.
Εν ολίγοις, έχουμε ένα τουρλουμπούκι το οποίο περιλαμβάνει το Ζεν, το Αϊκίντο και το Ίντερνετ και το οποίο θέλει, αν καταλαβαίνω καλά –και καταλαβαίνω καλά– να πει στον επισκέπτη και δυνητικό πελάτη ότι η εν λόγω εταιρεία έχει μια «άλλη» αντίληψη για τις Ιντερνετικές υπηρεσίες: μια αντίληψη πιο ελεύθερη, πιο ψαγμένη, πιο βαθιά και ταυτόχρονα πιο χαλαρή, πιο δημιουργική και με λιγότερος άγχος, ειδικά για τον πελάτη που δεν ξέρει που του παν’ τα τέσσερα περί Ίντερνετ. Ή περί Ζεν, θα έσπευδα να προσθέσω, όμως τέτοιοι δεν υπάρχουν καθώς όλοι ξέρουμε τι είναι το Ζεν, έτσι δεν είναι;
Όπως θα είναι ήδη προφανές (και αν δεν είναι, μάλλον διαβάζετε λάθος μπλογκ!) εδώ ακριβώς βρίσκεται και το βασικό μου πρόβλημα –στο ότι όλοι δεν ξέρουμε τι είναι το Ζεν, αλλά όλοι έχουμε ατύπως συμφωνήσει να αποκαλούμε «Ζεν» ό,τι ταιριάζει με ορισμένα στερεότυπα. Βεβαίως, αυτού του είδους οι –αυθαίρετες– συμφωνίες αποτελούν τη βάση όλων των γλωσσών του κόσμου και, κατά συνέπεια, της ανθρώπινης επικοινωνίας, οπότε από τη στιγμή που συνεννοούμαστε, χου γκιβζ ε φλάιν φακ. Όμως μερικοί ουΐ γκιβ! Και αυτό δε συμβαίνει επειδή μας θίγονται τα ιερά και τα όσια (τέτοια δεν υπάρχουν καθώς είτε τα πάντα είναι ιερά και όσια, είτε τίποτα) αλλά επειδή κατ’ αυτόν τον τρόπο, αφενός χάνεται η ευκαιρία να μάθουν λίγο περισσότεροι άνθρωποι κάτι που μπορεί πραγματικά να τους φανεί χρήσιμο (και όχι να σώσει την ψυχή τους, αν και αυτά τα δύο ταυτίζονται –ή θα ‘πρεπε) και, αφετέρου, προάγεται η συνολική άγνοια για ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Σημειωτέον, δε λέω τα παραπάνω μόνο από την πλευρά που με ενδιαφέρει περισσότερο, δηλαδή αυτή της διαπολιτισμικής επαφής, της αλληλοκατανόησης και της ελπίδας ότι μπορεί κάποτε οι άνθρωποι να αποφασίσουν να μην ξεκοιλιάζουν ο ένας τον άλλον έτσι, για σπορ. Ακόμα και αν το βασικό σου ενδιαφέρον είναι να κάνεις μπίζνες, να βγάλεις πολλά λεφτά και να κυκλοφορείς με Λαμποργκίνι και με ένα καλαμάκι χωμένο μονίμως στη μύτη (για τα Μοχίτο, φυσικά), ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσεις, π.χ. τους Κινέζους επιχειρηματίες είναι να τους θεωρείς «εξωτικούς ανατολίτες» και «Ζεν»; Ομολογώ ότι θα χαιρόμουν πολύ να παρακολουθήσω ένα τέτοιο ματς και μάλιστα από πολύ κοντά!
Κατ’ αρχάς να επισημάνω ότι δεν ξεχνάω αυτά που έγραψα τις προάλλες στο ποστ περί Ζεν και ντόνατς: δε θεωρώ βλάσφημο το να χρησιμοποιεί κανείς τη λέξη «Ζεν» για να πουλήσει είτε ντόνατς, είτε συμβουλευτικές υπηρεσίες στο Ίντερνετ, είτε πολυθρόνες, είτε οποιοδήποτε άλλο καταναλωτικό αγαθό ή υπηρεσία (θεωρώ βλάσφημο, ωστόσο, το να τη χρησιμοποιεί για να πουλήσει σωτηρία μετά ή προ θανάτου, όμως αυτό είναι ένα θέμα που θα πιάσουμε κάποια άλλη στιγμή). Και δεν το θεωρώ βλάσφημο γιατί, αντίθετα με διάφορες άλλες θρησκείες, ο Βουδισμός δεν έχει την ιδέα, την έννοια, της βλασφημίας –σύμφωνα τουλάχιστον με την κοινή νεοελληνική ερμηνεία της λέξης, το να είσαι βλάσφημος προϋποθέτει ότι υπάρχει κάποιος Θεός ή κάτι ιερό κι εσύ μιλάς άσχημα γι αυτόν ή γι αυτό. Αφού στον Βουδισμό δεν υπάρχει τέτοια προϋπόθεση, δεν υφίσταται και η έννοια της βλασφημίας, τουλάχιστον όχι κυριολεκτικά.
Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, δεν μπορώ παρά να επισημάνω ότι η χρήση της λέξης για να πουλήσει κανείς οτιδήποτε, τουλάχιστον με τον τρόπο που το κάνουν οι Ιταλοί συνάδελφοι (η εταιρεία που έχει το σάιτ είναι ιταλική) και, βεβαίως, όχι μόνο αυτοί με ενοχλεί γιατί αφενός δείχνει παντελή άγνοια του τι είναι το Ζεν και αφετέρου, ενισχύει τη συνολικότερη παντελή άγνοια που υπάρχει στην πλειονότητα των Δυτικών για το τι είναι το Ζεν. Και, φυσικά, αναφέρομαι στην κινηματογραφική αντίληψη ότι «Ζεν» είναι μια διάσταση του «μυστικισμού της Ανατολής», της «σοφίας της Άπω Ανατολής», μια «κατάσταση γαλήνης και υπέρβασης» και λοιπές στερεοτυπικές τρίχες περμανάντ.
Στην περίπτωση της εν λόγω εταιρείας, η σύγχυση γίνεται ακόμα πιο έκδηλη αν δει κανείς την εικόνα που κοσμεί την πρώτη σελίδα: πρόκειται για μια κοντινή φωτογραφία του κάτω μέρους του σώματος ενός ανθρώπου που κάθεται στην επίσημη ιαπωνική θέση που λέγεται σέιζα (στα Ελληνικά αυτό το λέμε «κάθομαι στα γόνατα»). Ο άνθρωπος δείχνει να φοράει τα ρούχα που χρησιμοποιούνται στην προπόνηση της πολεμικής τέχνης Αϊκίντο, ενώ σε πρώτο πλάνο φαίνεται ένα ξύλινο ξίφος (το οποίο επίσης χρησιμοποιείται, ενίοτε, στην προπόνηση της ίδιας πολεμικής τέχνης). Την εικόνα ολοκληρώνει και ένα άλλο ξύλινο ξίφος σε δεύτερο πλάνο, λίγο πιο φλου (αρτιστίκ, υποθέτω) και, ίσως (δεν είμαι σίγουρος) και τα πόδια ενός ακόμα ανθρώπου που επίσης κάθεται σε σέιζα. Α, ναι, η όλη σύνθεση δεν είναι ούτε μαυρόασπρη, ούτε έγχρωμη –έχει μια μπλε-γκρίζα τίντα η οποία, φαντάζομαι, αφενός ενισχύει το αρτιστίκ του πράγματος και αφετέρου υπαινίσσεται τη γαλήνη της Άπω Ανατολής, του Ζεν κ.λπ.
Εν ολίγοις, έχουμε ένα τουρλουμπούκι το οποίο περιλαμβάνει το Ζεν, το Αϊκίντο και το Ίντερνετ και το οποίο θέλει, αν καταλαβαίνω καλά –και καταλαβαίνω καλά– να πει στον επισκέπτη και δυνητικό πελάτη ότι η εν λόγω εταιρεία έχει μια «άλλη» αντίληψη για τις Ιντερνετικές υπηρεσίες: μια αντίληψη πιο ελεύθερη, πιο ψαγμένη, πιο βαθιά και ταυτόχρονα πιο χαλαρή, πιο δημιουργική και με λιγότερος άγχος, ειδικά για τον πελάτη που δεν ξέρει που του παν’ τα τέσσερα περί Ίντερνετ. Ή περί Ζεν, θα έσπευδα να προσθέσω, όμως τέτοιοι δεν υπάρχουν καθώς όλοι ξέρουμε τι είναι το Ζεν, έτσι δεν είναι;
Όπως θα είναι ήδη προφανές (και αν δεν είναι, μάλλον διαβάζετε λάθος μπλογκ!) εδώ ακριβώς βρίσκεται και το βασικό μου πρόβλημα –στο ότι όλοι δεν ξέρουμε τι είναι το Ζεν, αλλά όλοι έχουμε ατύπως συμφωνήσει να αποκαλούμε «Ζεν» ό,τι ταιριάζει με ορισμένα στερεότυπα. Βεβαίως, αυτού του είδους οι –αυθαίρετες– συμφωνίες αποτελούν τη βάση όλων των γλωσσών του κόσμου και, κατά συνέπεια, της ανθρώπινης επικοινωνίας, οπότε από τη στιγμή που συνεννοούμαστε, χου γκιβζ ε φλάιν φακ. Όμως μερικοί ουΐ γκιβ! Και αυτό δε συμβαίνει επειδή μας θίγονται τα ιερά και τα όσια (τέτοια δεν υπάρχουν καθώς είτε τα πάντα είναι ιερά και όσια, είτε τίποτα) αλλά επειδή κατ’ αυτόν τον τρόπο, αφενός χάνεται η ευκαιρία να μάθουν λίγο περισσότεροι άνθρωποι κάτι που μπορεί πραγματικά να τους φανεί χρήσιμο (και όχι να σώσει την ψυχή τους, αν και αυτά τα δύο ταυτίζονται –ή θα ‘πρεπε) και, αφετέρου, προάγεται η συνολική άγνοια για ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Σημειωτέον, δε λέω τα παραπάνω μόνο από την πλευρά που με ενδιαφέρει περισσότερο, δηλαδή αυτή της διαπολιτισμικής επαφής, της αλληλοκατανόησης και της ελπίδας ότι μπορεί κάποτε οι άνθρωποι να αποφασίσουν να μην ξεκοιλιάζουν ο ένας τον άλλον έτσι, για σπορ. Ακόμα και αν το βασικό σου ενδιαφέρον είναι να κάνεις μπίζνες, να βγάλεις πολλά λεφτά και να κυκλοφορείς με Λαμποργκίνι και με ένα καλαμάκι χωμένο μονίμως στη μύτη (για τα Μοχίτο, φυσικά), ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσεις, π.χ. τους Κινέζους επιχειρηματίες είναι να τους θεωρείς «εξωτικούς ανατολίτες» και «Ζεν»; Ομολογώ ότι θα χαιρόμουν πολύ να παρακολουθήσω ένα τέτοιο ματς και μάλιστα από πολύ κοντά!
No comments:
Post a Comment