Sunday, October 4, 2009

Ο 6ος και ο 7ος Κανόνας


Έχω μείνει έκπληκτος και αποσβολωμένος με την αντίδραση στο προηγούμενό μου ποστ –αποδεικνύεται για μια ακόμα φορά, ότι δεν έχω ιδέα για το πότε γίνομαι προκλητικός και πότε όχι. Έχει τύχει να ποστάρω κείμενα που ήμουν σίγουρος ότι θα προκαλούσαν επεισόδια και ποταμούς αίματος τα οποία φαίνεται ότι δεν έκαναν κούκου σε κανέναν και κείμενα όπως αυτό για το Big Mind™ (που για τα δικά μου δεδομένα ήταν ένα απλό παραληρηματάκι, σχετικά στάνταρ και ελαφρώς βαρετό), όχι μόνο φέρνει 140 σχόλια στο δικό μου μπλογκ αλλά ξεκινάει και ένα πολύ, πολύ μακρύ θρέντ σε ένα πράγμα που λέγεται Buddhist Community E-Sangha (μη με ρωτάτε, δεν τους είχα ακούσει καν μέχρι που κάποιος μου έστειλε το λινκ). Ίσως να κάνει κρύο στα περισσότερα μέρη της χώρας αυτή την εποχή και ο κόσμος δεν έχει τι να κάνει οπότε κάθεται σπίτι του και γράφει στον υπολογιστή του.

Κοίταξα τα περισσότερα από τα σχόλια και κάποια ήταν όντως εντυπωσιακά. Μάλιστα, ένα βίντεο λινκ που πόσταρε κάποιος με τον Κεν Ουΐλμπερ θα μείνει στην ιστορία: είναι καλωδιωμένος σε ένα πράμα που μοιάζει με εκείνο το παιδικό παιχνίδι που ζωγραφίζεις και μετά σβήνεις αυτό που ζωγράφισες αλλά με διάφορα χριστουγεννιάτικα φωτάκια να αναβοσβήνουν γύρω-γύρω, προφανώς για να αποδείξει ότι μπορεί να μπει στο πιο βαθύ σαμάντι που υπάρχει στον κόσμο. Στ’ αλήθεια, δεν μπορώ καν να συλλάβω πώς μπορεί κάποιος να το δει αυτό και να τσιμπήσει.

Αξίζει, ωστόσο, να κουβεντιάσουμε λίγο τα σχόλια για τον έκτο και τον έβδομο κανόνα (precept). Οι κανόνες αυτοί, μας λένε να μην κριτικάρουμε τους άλλους (μερικές φορές, αποδίδεται ως «τους άλλους βουδιστές») ή να μην είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας και συκοφαντούμε τους άλλους. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που βλέπω στον Βουδισμό σήμερα, είναι ο τρόπος με τον οποίο οι κανόνες αυτοί μπορούν να διαστρεβλωθούν ώστε να λειτουργήσουν ως ασπίδες για οτιδήποτε (και μιλάω για ασπίδες σαν αυτές που έχουν στα διαστημόπλοιά τους οι Κλίνγκον), απέναντι σε οποιονδήποτε σχετίζεται με τον Βουδισμό –το μόνο που απαιτείται για να ταμπουρωθεί κάποιος πίσω από την ασπίδα είναι να ισχυριστεί ότι αυτό που κάνει είναι ένα είδος βουδιστικής άσκησης/πράξης. Το χειρότερο παράδειγμα αυτής της τακτικής, ήταν το 1995, όταν ο «Βουδιστής Δάσκαλος» Σόκο Ασαχάρα (Shoko Asahara), έριξε δηλητηριώδες αέριο στο μετρό του Τόκιο. Η φίλη μου η Ταϊτζούν, μια Γιαπωνέζα βουδίστρια καλόγρια, παρακολούθησε με πολλή προσοχή την κάλυψη του γεγονότος από την τηλεόραση, τις εφημερίδες και τα περιοδικά της Ιαπωνίας –παρότι ένας τεράστιος αριθμός βουδιστών μοναχών (αντρών και γυναικών) έδωσε συνεντεύξεις στα ΜΜΕ σχετικά με τον Ασαχάρα και παρότι όλοι τους καταδίκασαν την επίθεση, κανένας από όσους και όσες είδε η Ταϊτζούν δεν είπε ότι αυτό που δίδασκε ο Ασαχάρα δεν ήταν Βουδισμός. Λες και υπήρχε μια αόρατη γραμμή την οποία δεν μπορούσαν να περάσουν.

Από τη δεκαετία του ’60, λέξεις όπως Φώτιση, Αφύπνιση, Σατόρι, Κένσο και άλλες παρόμοιες, μπήκαν στη γλώσσα μας και στην ποπ κουλτούρα μας. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι θέλουν μια τέτοια εμπειρία, όμως δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για το τι είναι στ’ αλήθεια οι εμπειρίες αυτές. Και όσο εξακολουθεί να υπάρχει βαθιά σύγχυση γύρω από τις συγκεκριμένες λέξεις, είναι πολύ εύκολο για κάποιον ασυνείδητο να ορίσει ως Φώτιση οτιδήποτε θέλει. Στις δεκαετίες του ‘60 και του ’70, πολλοί Δυτικοί πίστεψαν ότι η εγκεφαλική βλάβη που προκαλείται από τη χρήση διαφόρων ψυχοτροπικών χημικών, είναι Φώτιση και πριν από μερικά χρόνια, κάνα-δυο καμένοι βλάκες προσπάθησαν να αναβιώσουν την ιδέα αυτή με ένα αρκετά δημοφιλές βιβλίο (παραδόξως, βρήκαν έναν μεγάλο αριθμό υποτιθέμενων «βουδιστών» οι οποίοι είτε υποστήριξαν τη θέση αυτή, είτε δεν ήταν πρόθυμοι να την επικρίνουν). Σήμερα δε, έχουμε οργανώσεις που προσπαθούν να προωθήσουν την ιδέα ότι η Φώτιση είναι κάτι που μπορεί να έρθει ακαριαία μέσω κάποιας ειδικής τεχνικής –και δεν προκαλεί καμία έκπληξη ότι οι οργανώσεις αυτές έχουν την πατέντα της εν λόγω τεχνικής.

Ένας από αυτούς που πόσταραν σχόλια στα Suicide Girls, επεσήμανε ότι ο υποτιθέμενος Βουδιστής Δάσκαλος τον οποίο επέκρινα πρόσφατα εκεί, ήταν επικεφαλής μιας μεγάλης και αξιοσέβαστης βουδιστικής οργάνωσης. Στην πραγματικότητα, είχα σκόπιμα αφήσει έξω τη συγκεκριμένη λεπτομέρεια επειδή, για μένα, αυτή είναι και η πιο ενοχλητική. Από τη στιγμή που κανένας από την ομάδα αυτή δεν επισημαίνει ότι αυτό που πουλάει ο εν λόγω τύπος είναι εμφανώς και απολύτως άσχετο με τον Βουδισμό, οι υπόλοιποι θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι η οργάνωση στο σύνολό της τον υποστηρίζει και συμφωνεί μαζί του. Και αυτό είναι θλιβερό.

Είναι πολύ σημαντικό όσοι ασκούνται στον Βουδισμό και τον διδάσκουν, να είναι διατεθειμένοι να μιλήσουν ανοιχτά και δημόσια όταν κάποια ποπ τάση που ισχυρίζεται ότι είναι βουδιστική, δεν είναι. Αυτό δε σημαίνει πάντα να ανέβεις σε μια καρέκλα και να αρχίσεις να φωνάζεις, όμως η ευγενής σιωπή δεν είναι πάντοτε και η μόνη σου εναλλακτική λύση. Καθώς ο Βουδισμός γίνεται όλο και περισσότερο της μόδας και εδραιώνεται ως μια διαδεδομένη φιλοσοφία, θα αυξηθεί και η τάση διαφόρων τσαρλατάνων να εκμεταλλευθούν την αίσθηση ιερότητας που έχει οτιδήποτε αυτοχαρακτηρίζεται ως «βουδιστικό». Αν δεν επικρίνουμε τα πράγματα αυτά επειδή φοβόμαστε ότι θα παραβιάσουμε τους κανόνες, δε βοηθάμε καθόλου τους ανθρώπους που θέλουν να μάθουν τι είναι ο πραγματικός Βουδισμός.

Μπραντ Ουόρνερ– Τετάρτη 7 Μαρτίου 2007

ΥΓ
Το σαμάντι (samadhi) είναι ένας όρος από τη Γιόγκα που αναφέρεται στα βαθιά στάδια του διαλογισμού. Κάποιες πληροφορίες σχετικά, υπάρχουν στη διεύθυνση http://en.wikipedia.org/wiki/Samadhi όμως και εδώ ισχύει αυτό που έγραψα στο προηγούμενο ποστ και συγκεκριμένα στην υποσημείωση περί σατόρι, κένσο κ.λπ.: αναλόγως της σχολής/σέκτας, υπάρχουν και διαφορετικές ερμηνείες –ως εκ τούτου, καλό είναι να είναι κανείς πολύ προσεκτικός σχετικά με το πώς αντιλαμβάνεται (ή θεωρεί ότι αντιλαμβάνεται) τις εν λόγω έννοιες.

No comments: