Περί θυμού

Ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να το καταλάβουν με τίποτα. Όμως δεν πειράζει. Ορισμένοι άνθρωποι δεν πρόκειται να το καταλάβουν ποτέ με τίποτα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το αποδεχτούμε.

Ένα μέρος του αναγνωστικού μου κοινού, θεωρεί δεδομένο ότι πρέπει να είμαι ένας πολύ θυμωμένος άνθρωπος. Δεν είμαι. Όμως καταλαβαίνω γιατί κάποιοι το πιστεύουν όταν βλέπουν να γράφω μια πρόταση του στιλ «Ο Γκένπο Ρόσι είναι ένα άχρηστο παπάρι και το Big Mind® του είναι μια απάτη και μισή» (για να χρησιμοποιήσω ένα πρόσφατο παράδειγμα). Οι άνθρωποι αυτοί, διαβάζουν αυτή την πρόταση και σκέφτονται «Για να φτάσω σε σημείο να αποκαλέσω κάποιον άχρηστο παπάρι και να πω ότι το έργο της ζωής του είναι απάτη, θα πρέπει να είμαι απολύτως εξαγριωμένος» –μ’ άλλα λόγια, προβάλλουν σ’ αυτά που λέω τη δική τους συναισθηματική κατάσταση και κάνουν τις ανάλογες υποθέσεις.

Αυτό φυσικά δε συμβαίνει μόνο μ’ εμένα ή με τα πράγματα που γράφω. Συμβαίνει όλη την ώρα, σε όλους τους ανθρώπους που γράφουν ή λένε κάτι. Ο λόγος που εγώ ακούω περισσότερα από ό,τι κάποιοι άλλοι, είναι επειδή κινούμαι σε έναν χώρο στον οποίο είθισται να γράφεις συνέχεια διάφορες ανοησίες του τύπου «εσωτερική γαλήνη» κ.λπ. Έλα όμως που εγώ δεν μπορώ να υποκρίνομαι τόσο καλά και προτιμώ να αφήνω αυτού του είδους το θέατρο σε ανθρώπους όπως ο Γκένπο.

Το ερώτημα αν είμαι θυμωμένος ή όχι, είναι εντελώς άσχετο. Όμως το θέμα της ανθρώπινης επικοινωνίας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

Τα ανθρώπινα όντα, έχουμε αναπτύξει τη γλώσσα σε έναν υψηλότατο βαθμό ακρίβειας, περισσότερο από κάθε άλλο πλάσμα που γνωρίζουμε. Είμαστε τόσο καλοί στο να μεταφέρουμε τις ιδέες μας ο ένας στον άλλον, ώστε να μπορούμε να κάνουμε εξαιρετικά πράγματα όπως το να στείλουμε ανθρώπους στη σελήνη, να θεραπεύσουμε τη βλεννόρροια ή να φτιάξουμε υπολογιστές που μας επιτρέπουν να βλέπουμε ο ένας τα πολύ χαριτωμένα γατάκια του άλλου.

Επειδή είμαστε τόσο καλοί στο να μεταφέρουμε ορισμένα πράγματα ο ένας στον άλλον, έχουμε την τάση να θεωρούμε δεδομένο ότι κάθε τι που λέμε, γίνεται αποδεκτό ακριβώς όπως το θέλουμε από τον άνθρωπο στον οποίο το λέμε και, αντίστοιχα, ότι κάθε τι που ακούμε, είναι ακριβώς αυτό που ήθελε να πει ο άλλος. Φυσικά, όποιον και να ρωτήσεις, θα σου πει ότι ξέρει ότι αυτό δεν ισχύει στην πραγματικότητα, όμως αν τσεκάρεις τον εαυτό σου από καιρού εις καιρόν, συνειδητοποιείς ότι, παρόλο που ξέρεις πόσο εύκολα μπορούν να παρεξηγηθούν αυτά που λες, έχεις την τάση να θεωρείς ότι οι περισσότεροι άνθρωποι με τους οποίους μιλάς, καταλαβαίνουν αυτό που προσπαθείς να πεις. Όταν διαβάζουμε ή ακούμε κάτι, θεωρούμε ότι καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό –και αν δεν το καταλαβαίνουμε, συνήθως ρίχνουμε την ευθύνη στον άλλον.

Έχω καταλήξει ότι όταν οι άνθρωποι δεν πιάνουν αυτά που λέω, είναι πιο χρήσιμο να θεωρήσω ότι εγώ δεν έκανα κάτι σωστά. Μάλιστα, κάνω το ίδιο ακόμα και σε περιπτώσεις που ξέρω ότι ο μαλάκας που έχω απέναντί μου δεν καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια να με καταλάβει. Η τακτική αυτή βοηθάει να πιάνεις τέτοιου στιλ μαλάκες στον ύπνο και να εκτονώνεις καταστάσεις που σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να δημιουργούσαν εντάσεις.

Ένα μέρος της επικοινωνίας μας, στηρίζεται στο να κάνουμε υποθέσεις σχετικά με τη διάθεση των άλλων. Και αυτό δεν είναι πρόβλημα, αρκεί (και αυτό είναι πολύ σοβαρό) να θυμόμαστε ότι δεν πρέπει να πιστεύουμε πάντα τις υποθέσεις μας. Επίσης, δεν πρέπει να επιμένουμε οι άνθρωποι να επικοινωνούν με τον τρόπο που εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να επικοινωνούν.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην εποχή μας, μια εποχή ανοιχτών επικοινωνιών. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από μια εκκωφαντική κακοφωνία –από φωνές που άλλοτε θέλουν να μας παραπληροφορήσουν, άλλοτε να προκαλέσουν τον θυμό μας, άλλοτε να μας ταπεινώσουν ή να μας τρομοκρατήσουν κ.λπ., κ.λπ. Και τα πράγματα θα χειροτερέψουν, συνεπώς πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να τα αντιμετωπίσουμε.

Στη δουλειά που κάνω, συχνά μου λένε ότι έχω την ευθύνη να εκφράζομαι με τρόπους που δεν επιτρέπουν παρανοήσεις και παρεξηγήσεις –σε αντίθετη περίπτωση κινδυνεύω να παραπλανήσω τους άλλους. Όμως δεν υπάρχει τίποτα που να πεις και κανένας τρόπος να το πεις που να σε εξασφαλίζει από το να σε παρερμηνεύσουν. Έτσι λειτουργεί η ανθρώπινη επικοινωνία. Τι να λέμε –ο Χίτλερ πίστευε ότι το μήνυμα του Βούδα ήταν «σκοτώστε όλους τους Εβραίους». Ό,τι κι αν πεις, κάποιος θα βρεθεί να το πάρει στραβά, όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να μιλάς.

Φυσικά όλοι μας είμαστε υπεύθυνοι για αυτά που λέμε και γι αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Είναι σημαντικό να μη λέμε πράγματα με την πρόθεση να προκαλέσουμε θυμό, μίσος, ταπείνωση και τα ρέστα. Όμως ακόμα και αν προσπαθήσεις να μην τα προκαλέσεις όλα αυτά, δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση στο εκατομμύριο να καταφέρεις να λογοκρίνεις τον εαυτό σου τόσο τέλεια ώστε κάτι από αυτά που είπες να μην μπορεί να παρερμηνευθεί κατά κάποιον απ’ αυτούς τους τρόπους. Και στην πραγματικότητα, δεν έχει νόημα να προσπαθήσεις να το κάνεις.

Ακούω ένα κάρο παπαριές από ανθρώπους που πιστεύουν ότι όλοι οι δάσκαλοι του Βουδισμού πρέπει να εκφράζονται με τον πράο, γαλήνιο και καθησυχαστικό τρόπο που έχουμε συνηθίσει να μιλάνε οι δάσκαλοι του Βουδισμού στην τηλεόραση ή οι απατεώνες που βγάζουν λεφτά μιμούμενοι αυτόν τον τρόπο και παριστάνοντας ότι είναι αληθινοί. Εγώ, ωστόσο, δεν μπορώ να το κάνω –το έχω δοκιμάσει κάνα-δυό φορές και αισθάνθηκα απαίσια.

Όλοι εσείς που θεωρείτε ότι είμαι θυμωμένος με τον Γκένπο (ή με όποιον άλλο θεωρείτε ότι είμαι θυμωμένος), θα θεωρήσετε αυτό που θέλετε να θεωρήσετε. Το πρόβλημα δεν είναι δικό μου. Αν κάποιοι θα προτιμούσατε να προβάλλω την εικόνα ενός τύπου που είναι όλη την ώρα πανευτυχής και γλυκός, με το συμπάθιο αλλά χάσατε. Έχω δει πολλά πράγματα να στραβώνουν από αυτού του είδους την εικόνα και αρνούμαι να συνεισφέρω στη διατήρησή της.

Ωστόσο, πιο σημαντικό από αυτό που κάνω εγώ είναι αυτό που κάνετε εσείς. Αυτό που έχει σημασία είναι το πώς αντιδράτε σ’ αυτά που διαβάζετε, και όταν λέω «αυτά που διαβάζετε» δεν εννοώ μόνο αυτά που γράφω εγώ αλλά τα πάντα. Εσείς είστε υπεύθυνοι –όλοι μας είμαστε. Τα Ιντερνέτια έχουν δημιουργήσει έναν κόσμο όπου καθένας μπορεί να εκπέμψει πολύ δυνατά ό,τι μήνυμα θέλει. Πώς αντιδράτε στον θόρυβο αυτόν; Είστε τζάνκια της πληροφορίας και πηδάτε από το ένα μπλογκ στο άλλο, τσαλαβουτώντας μέσα στη λασπερή ομορφιά της ίδιας σας της αγανάκτησης ή των αισθημάτων επιβεβαίωσης; Και αν ναι, είναι αυτός υγιής τρόπος για να ζει κανείς;

Μπραντ Ουόρνερ – Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2007