Monday, May 4, 2009

Οι απαντήσεις του Γκούντο


[Σ.τ.Μ. Το κείμενο αυτό με προβλημάτισε αρκετά: από τη μια, θεωρώ ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν στο μπλογκ και κείμενα του ίδιου του Γκούντο Νισιτζίμα, αλλά από την άλλη, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο Μπραντ Ουόρνερ αμέσως παρακάτω, τα Αγγλικά του Νισιτζίμα δεν είναι και ό,τι καλύτερο! Τελικά αποφάσισα να κάνω ό,τι έκανε και ο Ουόρνερ, δηλαδή αφήσω το κείμενο ως έχει, ελπίζοντας ότι ο αναγνώστης θα καταφέρει να βρει μια άκρη.]

Πρόσφατα, ένας τύπος ονόματι Γκούσταβ, έστειλε στον Γκούντο Νισιτζίμα έναν κατάλογο με ερωτήσεις και ο Νισιτζίμα έστειλε τις απαντήσεις του σε διάφορους μαθητές του. Επειδή φαντάστηκα ότι μπορεί να σας άρεσε να τις δείτε, τις αναδημοσιεύω εδώ –δεν έχω κάνει καμιά επιμέλεια, οπότε η περίεργη/αστεία σύνταξη είναι όπως ακριβώς την παρέλαβα. Απολαύστε τον.

1. Τι αποκομίζουμε από το Ζαζέν.

Αυτό που αποκομίζουμε από το Ζαζέν είναι η ισορροπία του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Στο Σομπογκένζο Μπέντοουα, υπάρχει η λέξη «Τζιτζούγιο Ζανμάι», το οποί ο δάσκαλος Ντόγκεν καταδεικνύει ως κριτήριο του Ζαζέν. Και η λέξη χωρίζεται σε δύο μέρη, το πρώτο είναι το τζίτζου και το άλλο είναι το τζίγιο, συνεπώς το τζιτζούγιο είναι ένας συνδυασμός των τζίτζου και τζίγιο. Τζίτζου σημαίνει να λαμβάνουμε τον εαυτό μας και τζίγιο σημαίνει να αξιοποιούμε τον εαυτό μας. Συνεπώς, μπορούμε να δώσουμε την ερμηνεία ότι το τζίτζου σημαίνει τη λειτουργία του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και το τζίγιο σημαίνει τη λειτουργία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Επιπλέον, ζανμάι σημαίνει την ισορροπημένη κατάσταση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Τότε μπορούμε να καταλάβουμε ότι το τζιτζούγιο ζανμάι, είναι απλώς η ισορροπημένη κατάσταση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, την οποία μας διδάσκει σήμερα η σύγχρονη ψυχολογία και φυσιολογία.

2. Τι είναι τα «λουλούδια στον χώρο» (flowers in space) του δασκάλου Ντόγκεν.

Το «λουλούδια στον χώρο», είναι ο τίτλος του 43ου κεφαλαίου του Σομπογκένζο και στο κεφάλαιο αυτό, ο δάσκαλος Ντόγκεν εξηγεί ότι παρότι ο Βουδισμός επιμένει ότι τόσο η διανοητική μελέτη (intellectual consideration), όσο και η συγκεκριμένη αισθησιακή αντίληψη (concrete sensuous perception) δεν είναι πραγματικές, αλλά ταυτόχρονα ο δάσκαλος Ντόγκεν επιμένει ότι και η διανοητική μελέτη ως θέση, και η συγκεκριμένη αισθησιακή αντίληψη ως αντίθεση είναι χρήσιμες και αναγκαίες, επειδή χρησιμοποιούμε αυτά τα δύο θεμελιώδη κριτήρια, μπορούμε να κατανοήσουμε την πραγματικότητα στη βάση της διαλεκτικής σκέψης, χρησιμοποιώντας τη φιλοσοφία της πράξης ως σύνθεση.

3. Ποιο είναι το νόημα της μετάδοσης του Ντάρμα;

Στο Σομπογκένζο, μπορούμε να βρούμε το 16ο κεφάλαιο το οποίο έχει τίτλο «Το Δίπλωμα της Διαδοχής». Και στο κεφάλαιο αυτό, ο δάσκαλος Ντόγκεν περιγράφει την τελετή μετάδοσης του Ντάρμα (Dharma transmission). Συνεπώς, η «Μετάδοση» σημαίνει τη μετάδοση του Ντάρμα και Ντάρμα σημαίνει τη βουδιστική αλήθεια, το Σύμπαν, μια πραγματική πράξη στην παρούσα στιγμή και την ίδια την Πραγματικότητα. Συνεπώς, μπορούμε να ερμηνεύσουμε ότι η «Μετάδοση του Ντάρμα» είναι η παράδοση του διπλώματος της συνειδητοποίησης του Ντάρμα από έναν βουδιστή δάσκαλο στον ώριμο μαθητή του.

4. Τι είναι ένας δάσκαλος (master) του Ζεν;

Φαντάζομαι ότι οι λέξεις «Δάσκαλος του Ζεν», ίσως να είναι η μετάφραση των ιαπωνικών λέξεων «Ζεν Τζι». Ζεν είναι το κοινό μεταξύ των δύο λέξεων και Σι σημαίνει δάσκαλος, συνεπώς, δάσκαλος (master) του Ζεν σημαίνει δάσκαλος (teacher) του Ζαζέν. Όμως νομίζω ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν σκεφτόμαστε το Ζεν. Επειδή στον Βουδισμό μερικές φορές βρίσκουμε κάτι παράξενο, ότι η λέξη Ζν χρησιμοποιείται μερικές φορές για να εκφράσει ένα ειδικό νόημα ενός μυστικού πράγματος. Αυτά τα είδη του Βουδισμού χρησιμοποιούν τη λέξη Ζεν για να εκφράσουν ένα είδος μυστικής αλλά ισχυρής οντότητας. Όμως αναρωτιέμαι στον Βουδισμό υπάρχει ή όχι κάποια τέτοια μυστική οντότητα.

Και ο δάσκαλος Ντόγκεν απεχθάνεται αυτό το είδος του μυστικισμού τόσο πολύ που στο Σομπογκένζο γράφει την άποψή του όπως υπάρχει στο Σομπογκένζο (Βιβλίο 2, P. 62, L 12) «Οι άνθρωποι που δεν μαθαίνουν αυτή την αλήθεια μέσω της άσκησης, μιλούν τυχαία και εσφαλμένα. Αποκαλούν τυχαία τον θησαυρό του σωστού ματιού του Ντάρμα και τον άριστο νου της νιρβάνα που έχουν μεταδοθεί αυθεντικά από τους βουδιστές πατριάρχες ως ‘Σέκτα Ζεν’, αποκαλούν τον προπατορικό δάσκαλο ‘πατριάρχη του Ζεν’, αποκαλούν τους ασκούμενους ‘μαθητές του Ζεν’ ή ‘μαθητές του ντιάνα’ και ορισμένοι αυτοαποκαλούνται ‘σχολές Ζεν’ –όλα αυτά είναι κλαδάκια και φύλλα ριζωμένα σε μια διαστρεβλωμένη αντίληψη. Όσοι αυτοαποκαλούνται τυχαία με το όνομα ‘Σέκτα Ζεν’, η οποία ποτέ δεν υπήρξε στην Ινδία στη Δύση ή στις ανατολικές χώρες, από το παρελθόν ως το παρόν, είναι δαίμονες που θέλουν να καταστρέψουν την αλήθεια του Βούδα. Είναι οι απρόσκλητοι εχθροί των πατριαρχών του Βουδισμού». Συνεπώς, θα πρέπει να προσέχουμε πώς χρησιμοποιούμε τη λέξη «Ζεν».

5. Τι είναι διαίσθηση;

Διαίσθηση είναι μια πνευματική ικανότητα η οποία έχει τη λειτουργία να αποφασίζει ένα συμπέρασμα που υπερβαίνει την πνευματική μελέτη (mental consideration) και την αισθησιακή αντίληψη (sensuous perception). Όταν το συμπαθητικό νευρικό σύστημα είναι ισχυρότερο, η διανοητική μελέτη (intellectual consideration) λειτουργεί καλά και όταν το παρασυμπαθητική νευρικό σύστημα είναι ισχυρότερο, η αισθησιακή αντίληψη λειτουργεί καλά, όμως όταν το αυτόνομο νευρικό σύστημα είναι ισορροπημένο, η ικανότητα της διαίσθησης λειτουργεί καλά άμεσα.

6. Ποια είναι η πραγματική αρχική μας φύση;

Γενικά μιλώντας, είναι συνήθως αδύνατο να ξέρουμε την πραγματική αρχική μας φύση, επειδή είναι απλώς ένα απλό γεγονός στην παρούσα στιγμή και έτσι είναι συνήθως αδύνατο για μας να τη συλλάβουμε στην παρούσα στιγμή.

7. Τι είναι η Βουδική φύση (Buddha-nature);

Στο κεφάλαιο 22 του Σομπογκένζο, το οποίο έχει τίτλο «Μπούσο ή Βουδική φύση», ο δάσκαλος Ντόγκεν περιγράφει ως εξής (Βιβλίο 2, P. 6, L. 1.): «Αν θέλετε να μάθετε αυτή τη Βουδική φύση, θυμηθείτε, οι αιτίες και οι περιστάσεις στον πραγματικό χρόνο είναι αυτή». Συνεπώς, η Βουδική φύση δεν υπάρχει ποτέ στο παρελθόν και δεν υπάρχει ποτέ στο μέλλον, αλλά υπάρχει μόνο την παρούσα στιγμή. Έτσι μπορούμε να σκεφτούμε ότι η Βουδική φύση είναι απλώς η Πραγματικότητα στην παρούσα στιγμή.

8. Τι είναι Παράδεισος και Κόλαση;

Παράδεισος είναι μια ανθρώπινη εικασία (supposition) και Κόλαση είναι επίσης μια ανθρώπινη εικασία. Όμως όταν το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα είναι ισορροπημένο, είναι απλώς ο Παράδεισος και όταν το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα δεν είναι ισορροπημένο είναι απλώς η Κόλαση.

9. Τι είναι ζωή και θάνατος;

Όταν η καρδιά μας σταματάει και δεν κινείται ξανά, η κατάσταση αυτή λέγεται θάνατος και όταν η καρδιά μας κινείται χωρίς να σταματάει, λέγεται ζωή.

10. Ποιο είναι το νόημα της βουδιστικής ιδέας της κενότητας (emptiness);

Το πραγματικό νόημα της κενότητας στον Βουδισμό έχει παρεξηγηθεί για πολλά χρόνια ως ανυπαρξία (nothingness) ή κενό (void). Αν όμως έχουμε κατανοήσει ότι ο Βουδισμός είναι μια ρεαλιστική φιλοσοφία, είναι αδύνατο να μπορέσουμε να αντιληφθούμε την κενότητα ως κάτι τέτοιο. Στον Βουδισμό, η κενότητα είναι απλώς «όπως είναι». Ένα φλιτζάνι είναι ένα φλιτζάνι. Ένα φλιτζάνι δεν είναι ποτέ τίποτα περισσότερο από ένα φλιτζάνι ή τίποτα λιγότερο από ένα φλιτζάνι.

11. Τι είναι καλύτερο Ζαζέν και χειρότερο Ζαζέν;

Δεν υπάρχει καλύτερο Ζαζέν ή χειρότερο Ζαζέν. Αυτό που είναι διαφορετικό από το Ζαζέν είναι λάθος και αυτό που είναι απλώς Ζαζέν, είναι Ζαζέν.

12. Τι είναι το αιώνιο (eternal);

Η αιωνιότητα είναι απλώς μια ανθρώπινη ιδέα, όμως το γεγονός στην παρούσα στιγμή είναι αιώνιο, επειδή πρέπει να καταγραφεί ως ένα γεγονός στην παρούσα στιγμή και δεν μπορεί να σβηστεί ποτέ.

13. Ποιο είναι το νόημα του «Μπονταϊσάτα Σίσομπο» του δασκάλου Ντόγκεν; Θα μπορούσατε να σχολιάστε τις τέσσερις αρχές των κοινωνικών σχέσεων του Μπονταϊσάτα;

Το Σομπογκένζο έχει το κεφάλαιο 45, το οποίο λέγεται «Μπονταϊσάτα Σίσομπο ή Τέσσερα Στοιχεία των Κοινωνικών Σχέσεων ενός Μποντισάτβα». Αυτά είναι «Πρώτο είναι το να δίνεις απλόχερα. Δεύτερο είναι ο καλός λόγος. Τρίτο είναι η εξυπηρετική (helpful) συμπεριφορά. Τέταρτο είναι η συνεργασία (cooperation).»

1) Να δίνεις απλόχερα: όταν το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα είναι ισορροπημένο, είναι αδύνατο να μας βγει η τσιγκουνιά και αν κάτι δε μας είναι απαραίτητο να το κρατήσουμε δεν υπάρχει λόγος να αρνηθούμε να το δώσουμε στους άλλους.
2) Καλός λόγος: όταν το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα είναι ισορροπημένο, μας είναι πολύ φυσικό να είμαστε ευγενικοί στους άλλους και αν οι άλλοι δέχονται την ευγένειά μας, οι άλλοι μπορεί να είναι ευτυχισμένοι.
3) Εξυπηρετική συμπεριφορά: όταν το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα είναι ισορροπημένο, θα είναι ευτυχία για μας να βοηθάμε τους άλλους και αν οι άλλοι δεχτούν την καλή μας βοήθεια, θα αισθανθούν πολύ ευτυχισμένοι.
4) Συνεργασία: όταν το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα είναι ισορροπημένο, είμαστε πάντοτε συνεργάσιμοι στις κοινές δουλειές και αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε, θα επιτευχθεί πολύ πιο γρήγορα.

14. Τι σημαίνει ότι η ζωή είναι μόνο μια ανάσα;

Η ζωή μας υπάρχει μόνο την παρούσα στιγμή και το μήκος της παρούσας στιγμής είναι πάντοτε το μικρότερο χρονικό διάστημα και στην πραγματικότητα, το να σκεφτούμε την παρούσα στιγμή είναι πολύ, πολύ μικρότερο από μια ανάσα μας. Συνεπώς, μπορούμε να πούμε ότι η ζωή μας είναι πάντοτε πολύ συντομότερη από τη διάρκεια της ανάσας μας.

15. Πότε θα πρέπει να παραβαίνουμε τους κανόνες (precepts);

Δεν πρέπει ποτέ να παραβαίνουμε τους κανόνες, όμως μερικές φορές δεν μπορούμε να αποφύγουμε τα σφάλματά μας. Όμως μην ανησυχείτε για το ότι έχετε παραβεί τους βουδιστικούς κανόνες. Επειδή είναι απολύτως αδύνατον να επιστρέψετε στο παρελθόν για να επανορθώσετε τα σφάλματά σας. Συνεπώς, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε, είναι απλώς να πετάξετε τα σφάλματά σας στο παρελθόν και να κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε στην παρούσα στιγμή.

16. Πού θα βρίσκεστε σε 100 χρόνια από τώρα;

Όχι τόσος καιρός αλλά όταν πεθάνω σε μερικά χρόνια, όλα θα γίνουν τίποτα, συμπεριλαμβανομένου και εμού και θα ξεκουραστώ για πάντα.

17. Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε (understand) τον εαυτό μας;

Νομίζω ότι είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τον εαυτό μας.

18. Τι μπορούμε να κατανοήσουμε (understand) με τα λόγια και τι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε με τα λόγια;

Μπορούμε να κατανοήσουμε τα πάντα, όμως ταυτόχρονα, οι κατανοήσεις μας δεν μπορούν ποτέ να αγγίξουν την πραγματικότητα.

19. Είναι δυνατόν να διδαχθεί το Ζεν;

Είναι δυνατόν να διδάξουμε Ζαζέν, όμως είναι αναγκαίο καθένας να ασκείται στο Ζαζέν ο ίδιος.

20. Έχει στόχο το Ζαζέν.

Το Ζαζέν έχει στόχο. Ο στόχος του Ζαζέν είναι να ασκείσαι στο ίδιο το Ζαζέν.

21. Από πού ερχόμαστε, γιατί είμαστε εδώ και πού πηγαίνουμε;

Νομίζω ότι τέτοιου είδους ερωτήσεις ίσως είναι πέρα από τις ικανότητες όλων των ανθρώπινων όντων.

22. Πώς μπορούμε να αφήσουμε (let go) τη δόξα και το κέρδος

Όταν το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα έχει εξισορροπηθεί, μας μοιάζει βαρετό το να κυνηγάμε τη δόξα και το κέρδος και μπορούμε να βρούμε πιο πολύτιμα πράγματα να αναζητήσουμε, όπως είναι η Αλήθεια.

23. Θα μπορούσατε παρακαλώ να μου πείτε περισσότερα πράγματα για την πόλη που ήσασταν στη Μαντζουρία και για την εποχή που μείνατε εκεί κατά τη διάρκεια του πολέμου; Ποιο ήταν το όνομα της πόλης;

Εκείνη την εποχή, ονομαζόταν Σόνγκο στα Ιαπωνικά και ήταν στη βόρειο-δυτική περιοχή της Μαντζουρίας, κοντά στον [ποταμό] Αμούρ. Ήταν μια στρατιωτική πόλη για τον ιαπωνικό στρατό. Όμως εκείνη την εποχή ευτυχώς δε συνέβαιναν εχθροπραξίες στην περιοχή αυτή και έτσι απλώς φυλάγαμε την περιοχή.

24. Μπορείτε παρακαλώ να μου πείτε περισσότερα σχετικά με την επιστροφή σας στην Ιαπωνία μετά τον πόλεμο;

Τον Ιούνιο του 1945, με διέταξαν να πάω στο Χιμέτζι Σίτι στην Ιαπωνία για να φυλάξω την ίδια την Ιαπωνία και έτσι ταξίδεψα κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Κορέας υπό αρκετά επικίνδυνες συνθήκες και βρέθηκα στο τέλος του πολέμου στο Χιμέτζι Σίτι στην Ιαπωνία.

25. Πώς μπορεί να μας βοηθήσει το Ζαζέν για γίνουμε ευτυχισμένοι;

Το να ασκείσαι στο ίδιο το Ζαζέν είναι απλώς η πιο ευτυχισμένη κατάσταση.

26. Πώς μπορούμε να ασκούμαστε στο Ζαζέν στις καθημερινές μας δουλειές;

Όταν μετακόμισα στην καινούρια μου κατοικία, εκεί που ζω τώρα, άρχισα να μαγειρεύω μόνος μου, και έτσι έχω ανακαλύψει ότι ακόμα και το καθημερινό μου μαγείρεμα έχει τον χαρακτήρα της πράξης, συνεπώς μπορεί να είναι επίσης ένα είδος βουδιστικής προσπάθειας –φυσικά παρόλα αυτά εξακολουθώ να ασκούμαι στο Ζαζέν δύο φορές την ημέρα, κάθε μέρα.

27. Τι είναι η αλήθεια;

Η Πραγματικότητα είναι η Αλήθεια. Συνεπώς, το Σύμπαν είναι επίσης η Αλήθεια.

28. Ποια είναι κάποια από τα αγαπημένα σας αποσπάσματα από το Σομπογκένζο και γιατί;

Για παράδειγμα, «Στηριζόμαστε αποκλειστικά στον κόκκινο νου από στιγμή σε στιγμή» (Σομπογκένζο, Βιβλίο 1, P. 211. L. 1.). Ο κόκκινος νους σημαίνει τον ειλικρινή νου και πρόκειται για μια περιγραφή της καθημερινής ζωής του δασκάλου Ντόγκεν.

29. Πώς μπορεί ένας δάσκαλος (master) του Ζεν να βοηθήσει έναν μαθητή;

Ένας βουδιστής δάσκαλος μπορεί να βοηθήσει τον μαθητή του στη διδασκαλία της βουδιστικής φιλοσοφίας, στο να τον καθοδηγεί στην καθημερινή του ζωή, στο να ασκείται μαζί του στο Ζαζέν και στη μετάδοση του βουδιστικού Ντάρμα.

30. Στη ζωή σας, πώς έχετε εντοπίσει ότι το Ζαζέν έχει πραγματικό αποτέλεσμα;

Έχω γίνει λίγο καλύτερος από ό,τι ήμουν πριν.

Με τις καλύτερες ευχές μου, Γκούντο Ουάφου Νισιτζίμα

Μπραντ Ουόρνερ – Τρίτη 18 Απριλίου 2006

No comments: